ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΧΟΡΝ Ο ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟΣ

Ο Δημήτρης Χορν είναι αναμφισβήτητα ένας μύθος του ελληνικού θεάτρου. Άρα διαχρονικός! Έτσι νομίζω εξηγείται και η μεγάλη έκθεση στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης στην Αθήνα, με αφορμή τα 10 χρόνια από τον θάνατό του. Πολλοί και καλοί οι Έλληνες ηθοποιοί που σφράγισαν τον 20ο αιώνα. Μα ο Χορν ήταν ξεχωριστός. Άρχοντας και μποέμ συνάμα. Μεγαλοπρεπής και γελοίος, με την ίδια επιτυχία! Δηλαδή με την ίδια αλήθεια. Νομίζω ήταν πλήρως ανυπόκριτος. Γι' αυτό και ως ηθοποιός υποκρινόταν τέλεια. Ήταν ένας αυθεντικός, ένας γνήσιος σταρ επειδή δεν το επεδίωξε. Το μόνο που έκανε ήταν να εκπληρώνει την υπόσχεση στον εαυτό του. Το στοίχημα που κέρδιζε βάζοντάς το πάντα από πριν ο ίδιος.

Η μεγάλη έκθεση γι' αυτόν στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, την οποία είδα σήμερα, περιλαμβάνει προσωπικά αντικείμενα, φωτογραφίες, κοστούμια και πλούσιο οπτικοακουστικό υλικό για τον χαρισματικό και δημοφιλή ηθοποιό του κινηματογράφου και του θεάτρου της δεκαετίας του ’50. Η έκθεση χωρίζεται σε έξι ενότητες που καλύπτουν τη ζωή του Τάκη Χορν: Η ζωή του πριν το θέατρο, θέατρο, κινηματογράφος, ραδιόφωνο, προσωπικά αντικείμενα και το καμαρίνι του, προβολή ντοκιμαντέρ. Μου έκανε εντύπωση που οι επισκέπτες κάθονταν και έβλεπαν πάλι και πάλι χαρακτηριστικές σκηνές από ταινίες του που άφησαν εποχή. Είναι σίγουρο ότι τις έχουν δει μυριάκις. Αλλά η μαγεία τους είναι ανεξάντλητη!

Παραθέτω στη συνέχεια, αγαπητοί φίλοι της Ιδιωτικής Οδού, αρκετά φωτογραφικά στιγμιότυπα από την πληθώρα που εκτίθενται, με άψογο πραγματικά τρόπο, θεατρικό θα έλεγα. Άλλωστε ο Δημήτρης Χορν έχει χαρακτηριστεί ως "ο τελευταίος ευπατρίδης του θεάτρου μας". Αυτή η έκθεση είναι σίγουρα ένας ελάχιστος φόρος τιμής και μνήμης. Και τώρα σκέφτομαι τι είχε πει κάποτε ο Χορν για τις μνήμες: "Το βάσανο είναι οι μνήμες. Και το βάσανο και η χαρά".
Για μας κύριε Χορν η μνήμη σας είναι βάλσαμο! Ως μνήμη καιρών αλλοτινών, υπέροχων και απέραντα ευγενικών.
Σας ευχαριστούμε πολύ!

ΤΟ ΚΟΥΑΡΤΕΤΟ ΕΓΧΟΡΔΩΝ ΤΗΣ ΛΕΙΨΙΑΣ ΣΤΟ ΜΕΓΑΡΟ

Χθες βράδυ στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών για το περίφημο Κουαρτέτο Εγχόρδων της Λειψίας, το οποίο παρουσίασε το κουαρτέτο αρ. 16 σε φα μείζονα του Μπετόβεν, το κουαρτέτο αρ. 2 “Memoires 1970” του Ισπανού συνθέτη Cristobal Halffter (γενν. 1930) και το κουαρτέτο αρ. 2 σε λα ελάσσονα του Φέλιξ Μέντελσον.
Έχει εμφανιστεί και πάλι στο Μέγαρο το Κουαρτέτο της Λειψίας , αλλά δεν είχα την ευκαιρία να το ακούσω. Χθες στάθηκα τυχερός! Απήλαυσα ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον πρόγραμμα παιγμένο μοναδικά από ένα συγκροτημένο σύνολο: Stefan Arzeberger – βιολί, Tilman Buning – βιολί, Ivo Bauer - βιόλα, Mattias Moosdorf - βιολοντσέλο. Και οι τέσσερις ήσαν υπέροχοι! Ήχος κρουστός, στιβαρός, ομοιογενής, ακριβής. Ερμηνείες με άποψη, σύγχρονες και διαχρονικές.
Το παίξιμό τους στον Μπετόβεν και τον Μέντελσον αποτελεί, νομίζω, ερμηνευτική πρόταση. Τα έργα εκτυλίσσονται μπροστά στον ακροατή εν πλήρει δράσει. Η μουσική είναι ποτάμι που κυλά. Ακατάπαυστα. Η ροή του χρόνου υποστασιοποιείται μέσα από τη μουσική. Φράσεις, εικόνες, ένταση, όλα δίνονται με θαυμαστή ευκρίνεια και ειλικρίνεια. Η αλήθεια της μουσικής σε περικυκλώνει από παντού.

Το έργο του Ισπανού Ch. Halffter ήταν ένα ρεσιτάλ δεξιοτεχνίας. Τα μέλη του Κουαρτέτου εγχόρδων της Λειψίας μας απέδειξαν πως παίζουν το ίδιο καλά κλασική και σύγχρονη μουσική. Το κουαρτέτο ήταν απαιτητικό. Κάποιοι φίλοι μου είπαν ότι δεν τους άρεσε σαν έργο, αλλά η ερμηνεία του ήταν καταπληκτική. Κι αυτό είναι σπουδαίο! Εμένα μου άρεσε το κουαρτέτο του Halffter. Γραμμένο το 1970, συμπυκνώνει παραδοσιακές φόρμες της σύγχρονης μουσικής. Ο ίδιος ο συνθέτης σημειώνει για το έργο του: «Εκτός από ένα συγκεκριμένο ήχο που παράγεται μέσα από κάποια διαδικασία προς το τέλος του έργου, στη σύλληψη αυτού του Δεύτερου κουαρτέτου απέφυγα συνειδητά κάθε είδος «θορύβου», παραμένοντας – όπως εγώ το αντιλαμβάνομαι – στο πλαίσιο αυτής της παράδοσης».
Το Κουαρτέτο εγχόρδων της Λειψίας έχει επάξια την καλή φήμη διεθνώς. Την κατέκτησε. Και την διατηρεί με ευλάβεια. Γι’ αυτό καταφέρνει να ενθουσιάζει το κοινό, όπως έγινε χθες στην αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος του Μεγάρου, παίζοντας ένα όχι και τόσο εύκολο είδος όπως είναι η μουσική δωματίου για έγχορδα.

Η ΕΙΣ ΚΟΣΜΟΝ ΚΑΘΟΔΟΣ...

Ο Νίκος Ξυδάκης στην Καθημερινή της Κυριακής τα γράφει θαυμάσια: Η εις κόσμον κάθοδος του πατέρα Εφραίμ. Διαβάστε ολόκληρο το κείμενό του. Επιλέγω δυο μόνο παραγράφους:

"Κατελήφθη ολοσχερώς από τον κόσμο. Ποιον κόσμο; Οχι τον κόσμο των τυραννισμένων, των απόκληρων, των αγωνιστών, των ονειροπόλων, των αγαπώντων και καρποφορούντων και κοπιώντων και ψαλλόντων – αλλά από τον κόσμο των άπληστων και των αλαζόνων, τον κόσμο των πολιτικών ελαστικής συνείδησης, τον κόσμο των πλουσίων που εξαγοράζουν ανομήματα με δωρεές. Σε αυτό το πεδίο τούς κανόνες δεν τους ορίζει ο μοναχός, αλλά ο δικολάβος, ο οικονομοτεχνικός σύμβουλος, ο διαχειριστής της off shore, ο μιλημένος κρατικός λειτουργός, ο οπισθόβουλος πολιτικός, ο ευλαβούμενος μπίζνεσμαν. Σε αυτό το πεδίο ο μοναχός θα χάσει, όσο κι αν παριστάνει τον έξυπνο, όσο έξυπνος κι αν είναι: δεν χάνει χρήματα, αλλά χάνει την ψυχή του, την αυτοεκτίμηση, την πίστη των αδελφών του. Αυτό έχασε ο π. Εφραίμ.

Η πτώση του π. Εφραίμ από την ηγουμενία είναι η κάθαρσή του, δεν είναι η τιμωρία του. Εχει την ευκαιρία να είναι αυτό που διάλεξε: καλόγερος. Να ταπεινωθεί, να κλάψει και να προσευχηθεί σαν τον Δαβίδ: Ραντιείς με υσσώπω και καθαρισθήσομαι, πλυνείς με, και υπέρ χιόνα λευκανθήσομαι.
Το δράμα μπορεί να αποβεί πολλαπλώς ωφέλιμο για όλη την αγιορείτικη κοινότητα: να ξαναδούν τα όρια του εκσυγχρονισμού, να ξαναδούν τον ρόλο τους στην αναγεννημένη παράδοση, να ξαναβρούν τον ησυχασμό. Προπάντων, να αναζητήσουν τον κόσμο: των καρποφορούντων και κοπιώντων και ψαλλόντων και του περιεστώτος λαού...".

Όμως θεολογικότατα τα γράφει και ο Παντελής Μπουκάλας στις Υποθέσεις του: Οι «πνευματικοί» και ο πειρασμός της ύλης. Τα θέματα τα θίγει και τα αναλύει με μοναδικό τρόπο:

- Για να πω την αλήθεια πάντως, δεν πολυκαταλαβαίνω τι σημαίνει «τακτές ευλογίες Μονής», ώστε να κρίνω αν τα εξακόσιες χιλιάδες ευρώ που προβλέπονται σχετικώς είναι λίγα ή πολλά· ότι η «ευλογία» έχει τα έξοδά της το ξέρουμε κι εμείς οι εκτός Αγίου Ορους, που πρέπει να καταβάλουμε τον οβολό μας (τον κανονικό και τον κρυφό), ειδάλλως δεν θα βρεθεί παπάς να ρίξει ένα τρισάγιο στον τάφο των δικών μας. Δεν πολυκαταλαβαίνω επίσης την πρόβλεψη των 10.000 ευρώ ετησίως για την «ασφάλεια ζωής πατέρων». Εφόσον πιστεύεις πως η ζωή σου βρίσκεται στα χέρια του Θεού, ο οποίος και σου τη δώρισε, από τι επιχειρείς να ασφαλιστείς, με τον κίνδυνο να κριθείς ολιγόπιστος;

- Οι δύο άγιοι του Βατοπεδίου έφτασαν να διατυμπανίσουν όχι το φιλανθρωπικό έργο που έχουν κάνει αλλά εκείνο που ΘΑ έκαναν (κέντρα αποκατάστασης αναπήρων κ.ά.), αν οι «κακοί» δεν αποκάλυπταν το σκάνδαλο. Ο πολιτικαντισμός σαν κατώτατο στάδιο του χριστιανισμού· τουλάχιστον αυτού του ημιεπαγγελματικού χριστιανισμού όπως ασκείται από κοσμικότατους μοναχούς, που μάλλον ο τίτλος του «υλικού» τούς ταιριάζει παρά του «πνευματικού».

ΧΙΒΑ ΠΑΝΑΧΙ: ΕΙΜΑΙ ΚΟΥΡΔΙΣΑ, ΙΡΑΝΗ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΔΑ!

Οι εκδόσεις Μαΐστρος, που διευθύνουν με μεγάλη επιτυχία οι φίλοι άξιοι θεολόγοι Εύη Βουλγαράκη και Δημήτρης Πισίνας, μας προσκαλούν να συμμετέχουμε σε μια σημαντική εκδήλωση στην αίθουσα της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών, Γενναδίου 8 και Ακαδημίας, την Πέμπτη 4 Δεκεμβρίου και ώρα 19:00 με χρώμα... ανατολής, το κουρδικό συγκρότημα Χαβάρ και ένα ποτήρι κρασί.
Η εκδήλωση αφορά το ποιητικό έργο της Κούρδισσας-Ιρανής ποιήτριας Χίβας Παναχί. Μιλούν οι: Νάνος Βαλαωρίτης, Άγγελος Καλογερόπουλος, Νεοκλής Σαρρής και Λίνα Νικολακοπούλου. Η βιβλιοπαρουσίαση θα έχει συνάμα και χαρακτήρα πολιτικής διαμαρτυρίας, για τους πολύ σοβαρούς λόγους που θα διαβάσετε στη συνέχεια.. Η είσοδος είναι ελεύθερη.

ΕΝΑ ΖΗΤΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

Oι εκδόσεις Μαΐστρος μάς ενημερώνουν:
Η Χίβα Παναχί είναι μέλος της κουρδικής Ακαδημίας που εδρεύει στο Παρίσι. Είναι υπότροφος του Ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών και εκπονεί διδακτορική διατριβή στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, απ' όπου έχει και αποφοιτήσει. Είναι γνωστή ποιήτρια και συγγραφέας στην Περσία, το Ιράκ και τη Συρία. Είναι λάτρης του ελληνικού πολιτισμού και έχει συμβάλει όσοι λίγοι στη διάδοσή του σε όλη τη Μέση Ανατολή με μεταφράσεις που έχει εκπονήσει και με τη γενικότερη δράση και το λόγο της.
Φυλακίστηκε στο Ιράν σε πολύ νεαρή ηλικία, γιατί αντέδρασε στο λιθοβολισμό συμμαθήτριάς της. Διέφυγε στη Συρία και από εκεί πέρασε στην Ελλάδα. Έχει κερδίσει δύο δικαστήρια και έχει εκδοθεί υπέρ της τελεσίδικη απόφαση, για το δικαίωμά της να παραμείνει στην Ελλάδα. Πλην όμως… Κάποιοι υπάλληλοι κωλυσιεργούν και δεν εκδίδουν άδεια παραμονής, όπως όφειλαν άμεσα. (Όλα τα στοιχεία και τα ονόματα είναι στη διάθεση των εκδόσεων Μαΐστρος). Δεν θα προχωρήσουμε σε εύλογες υποθέσεις για τα αίτια αυτής της ολιγωρίας και αδιαφορίας. Επισημαίνουμε όμως ότι οι συνέπειές της είναι τεράστιες για τη συγγραφέα.
Επιθυμούμε να δηλώσουμε ότι είμαστε κοντά της στο μείζον αυτό ζήτημα και θα της συμπαρασταθούμε με όλα τα νόμιμα μέσα. Ως πρώτο βήμα ενημερώσαμε τον τύπο.
Η εκδήλωση ­παρουσίασης της πρώτης ποιητικής συλλογής της στα ελληνικά, Τα Μυστικά του Χιονιού, θα είναι κατά συνέπεια συνάμα και εκδήλωση διαμαρτυρίας για τη θέση της ως ξένης στην Ελλάδα.
Ήδη για το θέμα μπορείτε να δείτε τα άρθρα στην Καθημερινή και την Ελευθεροτυπία, τις οποίες και ευχαριστούμε, ιδίως τη δημοσιογράφο και κριτικό λογοτεχνίας Όλγα Σελλά και τις δημοσιογράφους Μαρία Κρητικού και Χρυσούλα Παπαϊωάννου. Δείτε και το opencalendar.

Η ποιήτρια λέει σε παλαιότερη συνέντευξή της για τη χώρα μας:
Έχω γράψει μερικά βιβλία, πεζά και ποιήματα, στα κουρδικά. Έχω μεταφράσει στα κουρδικά Τα Πολιτικά του Αριστοτέλη και τον Προμηθέα Δεσμώτη του Αισχύλου. Είμαι ερωτευμένη με την ελληνική γλώσσα. Έχω κάνει πολλές φιλίες με Έλληνες και μη Έλληνες στην Αθήνα. Το φάντασμα των φρουρών της Επανάστασης δεν με κυνηγά πια. Η θάλασσα της Ελλάδας μου μαλακώνει την καρδιά. Αυτοί που μου τη στεγνώνουν είναι οι υπάλληλοι για την άδεια παραμονής. […] Ο πρόσφυγας, ο μετανάστης, μοιάζει κάπως με τον «Προμηθέα Δεσμώτη». Η άδεια παραμονής είναι ο αετός που του τρώει καθημερινά το συκώτι… Το όνειρό μου; Να ριζώσω κάπου. Να μη με καλούν πια αλλοδαπή. Η ταυτότητά μου; Είμαι Κούρδισα, Ιρανή και Ελληνίδα!

ΟΣΗ ΙΕΡΟΤΗΤΑ ΜΑΣ ΕΧΕΙ ΑΠΟΜΕΙΝΕΙ...

Φίλος κληρικός του εξωτερικού μου έλεγε προ καιρού τον αγώνα που έκανε ώστε να μην υπάρχουν τηλεοπτικές κάμερες στο ιερό βήμα σε κατά καιρούς Συλλείτουργα Προκαθημένων Ορθοδόξων Εκκλησιών, των οποίων είχε την ευθύνη.

Τα κανάλια και τα τηλεοπτικά συνεργεία γενικώς επιθυμούν πάντα το περισσόν, ήτοι ό,τι παραπάνω γίνεται, καθώς δεν γνωρίζουν τι εστί ιερό και άβατο, μυστήριο και γνόφος αγνωσίας. Έτσι, μένει στους κληρικούς να διαχειριστούν το ζήτημα.

Είπα στον φίλο μου: "Γιατί δεν υποχωρείς και να αφήσεις μια κάμερα στο ιερό;Τόσο κακό είναι;" Η ερώτησή μου βέβαια ήταν... ρητορική, γιατί ούτε εγώ συμφωνώ με αυτή την πρακτική. Μου απάντησε αμέσως και αποστομωτικά: "Να διαφυλάξουμε πάση θυσία όση ιερότητα μας έχει απομείνει"!

Η λογική του συγκλονιστική! Κατηγορούμε οι Ορθόδοξοι την Δύση για απο-ιεροποίηση της λειτουργικής ζωής - τουλάχιστον - και περιπίπτουμε πια στην ίδια κατάσταση με τα καμώματά μας. Χάνουμε την αίσθηση του ιερού στη λατρεία μας, έτσι που τη φορτώσαμε με κιτς, ψιμμύθια και μανία προβολής.

Χρειάζεται επειγόντως "επανευαγγελισμός" όχι του λαού του Θεού, όπως συνηθίζουμε να λέμε, αλλά πρωτίστως των ποιμένων αυτού, που έχουν χάσει, καθώς φαίνεται, τα κριτήρια του ιερού. Αλλιώς ματαιοπονούμε γενικώς...

ΕΚΛΥΟΥΝ ΘΡΑΣΟΣ...

Η Όλγα Μπακομάρου λέει τα πράγματα με τ' όνομά τους στη σημερινή Ελευθεροτυπία και στη στήλη της Μεγεθύνσεις. Ιδού ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα:

*Τι ντουέτο -φανταστικό, αχτύπητο, τρομαχτικό... δυσκολεύεσαι να βρεις τη λέξη. Ράσα. Καλογερίστικος σκούφος. Αδεια χέρια -ένας κίτρινος φάκελος μόνο. Γενειάδα -λευκή ο ένας, γκριζόμαυρη ο άλλος. Μάτια που μιλάνε, που καθώς σε καρφώνουν σχεδόν τα φοβάσαι. Χείλη κλειστά, που όταν ανοίγουν εκλύουν θράσος, εξυπνακισμό, μαγκιά «της αγοράς». «Βλέπω μέσα στο στήθος σου», είπε ο διαβόητος πλέον ηγούμενος σε καπνιστή αστυνομικό· «αλειτούργητο, αλιβάνιστο και μπερδεμένο» χαρακτήρισε δημοσιογράφο, «πονηρό και με πειρασμούς» κατακεραύνωσε άλλον.

*Εφραίμ και Αρσένιος, ο αρχηγός και το alter ego του ή δεξί του χέρι, οι λειτουργημένοι και λιβανισμένοι... Αυτοί οι κήρυκες της ακτημοσύνης, που κοντεύουν να διαφεντεύουν τη μισή Ελλάδα, εις βάρος του Δημοσίου, εις βάρος πολιτών που δεν έχουν πού την κεφαλήν κλίναι, εις βάρος του καθενός μας· με τρόπους και μέσα που, όσο ανακατεύεται το ιερό καζάνι, τόσο φρίττουμε και ζαλιζόμαστε από την μπόχα... Οι ρασοφόροι ακτήμονες (!) σούπερ επιχειρηματίες, που η σατανική διαπλοκή των εταιρειών τους και τα εκατομμύρια ευρώ που χορεύουν γύρω από το Βατοπέδι κόβουν την ανάσα...

Ο ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΛΑΤΡΕΙΑ

Θρονική εορτή στο Φανάρι, η μεγάλη πανήγυρις στην Πάτρα επί τη μνήμη του Πρωτοκλήτου Αποστόλου Ανδρέου. Στο Φανάρι ο Πατριάρχης, στην Πάτρα ο Αρχιεπίσκοπος. Ο κ. Ιερώνυμος ήλθε για πρώτη φορά στην Πάτρα την 3η Νοεμβρίου, κατά την υποδοχή του Οικουμενικού Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου (απ' όπου και η φωτό κατά την είσοδό τους στο ναό του Πολιούχου).

Κατά την πρόσφατη σύναξη των κληρικών της Ι. Αρχιεπισκοπής Αθηνών ο Μακαριώτατος μίλησε θεολογικά και ρεαλιστικά. Μεταξύ άλλων αναφέρθηκε στην λειτουργική ζωή των ενοριών, λέγοντας τα εξής σπουδαία:

"Το κέντρο της ζωής μας είναι ο Ναός και οι Ιερές Ακολουθίες. Κατ’ αρχήν είμαστε Λειτουργοί του Θυσιαστηρίου. Η λατρεία του Θεού, η Θεία Λειτουργία, είναι αυτό που μας μεταποιεί, που μας βγάζει προς τον αδελφό, που μας κάνει καλούς Σαμαρείτες. Η λατρεία είναι η κινητήρια δύναμη που θρέφει την αγάπη και μας στρέφει προς τον συνάνθρωπό μας.

Καταλαβαίνετε λοιπόν πόσο ζωτικής σημασίας είναι για τη ζωή της Εκκλησίας η μήτρα της ύπαρξής μας, η λατρευτική ζωή, να αποπνέει εκκλησιαστικό ήθος και ορθόδοξη πνευματικότητα. Ως προς τούτο επιτρέψτε μου να σας υπενθυμίσω ότι δεν μας αρμόζουν η επίδειξη και ο εντυπωσιασμός, αλλά η λιτότητα και η ευπρέπεια.

Ο ναός και η λατρεία χρειάζεται να είναι σεμνά και να βοηθούν τον άνθρωπο να γαληνεύσει, να κατανυχθεί, να απομακρυνθεί από τη βοή του κόσμου και να διαισθανθεί την αγάπη και την παρουσία του Θεού στη ζωή του".

Και μιλάει τώρα πρακτικά ο Αρχιεπίσκοπος για το τι δέον γενέσθαι:

"Σωστή και μετρημένη χρήση των μικροφώνων και των φωτιστικών, αποφυγή των διακοσμητικών υπερβολών και της επιδείξεως χλιδής και πλούτου, των φωνητικών εντάσεων, του στόμφου στις ευχές και το κήρυγμα και συνεργασία με τους ιεροψάλτες ώστε να επικρατεί ήρεμο και αρμονικό λειτουργικό άκουσμα...".

Τα παραπάνω τηρούνται στην Κωνσταντινούπολη. Με ακρίβεια και προσήλωση ιερή. Στην Ελλάδα ακόμα έχουμε πολύ δρόμο για να φτάσουμε σε μια ανάλογη κατάσταση. Δεν είμαι καθόλου αισιόδοξος γνωρίζοντας την σημερινή λειτουργική πράξη στη χώρα μας, εκτός πάντα βέβαια συνειδητών εξαιρέσεων. Ο λόγος του Αρχιεπισκόπου ας είναι ο σπόρος για μια νέα αρχή, δειλά - δειλά. Παρ' όλο που παραμένω απαισιόδοξος. Η λειτουργική αλλοτρίωση έχει χαραχθεί βαθιά σε όσους εμπλέκονται στην λατρεία. Δυστυχώς...

...ΕΝΟΧΟΙ ΚΡΙΘΗΚΑΜΕ ΚΑΙ ΞΕΝΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΧΩΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΥΜΕΝΗ...

ΘΕΩΡΗΜΑ
"Η Μεταμόρφωση"

Κάτω απ' την Ακρόπολη χτισμένοι
ήμασταν νεκροί φυλακισμένοι
ένοχοι κριθήκαμε και ξένοι
για τη χώρα για την οικουμένη

Βγήκαμε παιδιά μιας μάνας χήρας
ήμασταν γεννήματα της μοίρας
γίναμε εκφραστές μιας βίας στείρας
μείναμε οι χορδές μισές μιας λύρας

Καθιστός ο βίος των Αγίων
σε δωμάτια λαϊκών πορνείων
μες τις μυρωδιές των μαγειρίων
συντελείται ο νόμος των οργίων

Ήρθαμε ψυχροί σαν τον αγέρα
Ήταν νύχτα ήταν μια Δευτέρα
και με πείσμα πάθος και φοβέρα
φέραμε το μίσος την χολέρα

Τώρα αλλάζουμε γινόμαστ' άλλοι
βάλαμε κεραία στο κεφάλι
γίναμε αστυνόμοι μες στην ζάλη
άλλο βία κι άλλο βιοπάλη

Καθιστή η μνήμη των αρχείων
στα δωμάτια λαϊκών ξενοδοχείων
στις περγαμηνές των υπουργείων
συντελείται ο νόμος των Αγίων.

Στίχοι-μουσική: Μάνος Χατζιδάκις

Από τις Μπαλάντες της Οδού Αθηνάς

ΚΙ ΕΜΕΙΣ ΣΕ ΓΚΡΕΜΙΣΜΕΝΕΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΙΣ...

Η ΚΑΤΑΓΩΓΗ β' - ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΚΑΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗ
"Το μυστήριο της 4ης πρωινής"

Η νύχτα λασπωμένο κρόσσι
το παρελθόν το 'χει νεκρώσει
κι εμείς εξώλης και προώλης
σε γκρεμισμένες μητροπόλεις

Βαθύ ποτάμι το μυαλό μας
κουβαλητής αρχαίας βρώμας
πολλές φορές τον ρου του εκτρέπει
σ' εκείνα που η καρδιά δεν βλέπει

Έξω από νόμους κι από μέτρα
πυξίδα κάναμε την πέτρα
και ξεκινάμε κάθε βράδυ
για τα περίχωρα του Άδη

Άνω οδός δεν μας απόμεινε
πού είναι το έλεός σου Ντόμινε;

Αγαθή Δημητρούκα
Από τις Μπαλάντες της Οδού Αθήνας του Μάνου Χατζιδάκι

ΣΤΟ ΠΑΡΑΦΩΝΟ ΓΙΑ ΜΙΑ ΒΡΑΔΥΑ JAZZ

Πριν δέκα μέρες στο Παράφωνο, δηλ. στον πρώτο όροφο ενός νεοκλασικού στην Ασκληπιού 130α και Σ. Κυρήνης 1 στην Αθήνα.

Εδώ και 25 χρόνια, το Παράφωνο έβαλε τη βάση για την δημιουργία Εστίας της Ελληνικής Jazz Σκηνής. Ανεξάρτητο, προσπερνώντας τα μοντέλα που στη διάρκεια η μόδα απαιτούσε, αφιερώθηκε στην ελεύθερη έκφραση και ανάπτυξη της Ελληνικής Jazz Σκηνής.

Το Παράφωνο στεγάζει, με συνέπεια και συνέχεια από το 1981, ολόκληρο το φάσμα της ελληνικής jazz σκηνής. Κάθε βράδυ εμφανίζονται καινούργιες μπάντες και αναγνωρισμένα σχήματα.
Είχα να πάω από φοιτητής. Ξαναβρέθηκα λόγω της φίλης Δάφνης Πανουργιά, που με τιμά με την συνεργασία της κατά καιρούς στο Πολύτροπον, η οποία εκείνο το βράδυ της 17ης Νοέμβρη συνέπραξε με τέσσερις εξαιρετικούς μουσικούς και μας παρουσίασαν, πέρα από δικές τους συνθέσεις, μουσικές από τον κινηματογράφο στην jazz εκδοχή τους. Δημήτρης Βαρελάς (πιάνο), Πάρις Ματακούδης (κοντραμπάσσο), Μαρία-Ανθή Πετριτσοπούλου (κρουστά), Γιάννης Γιαννάκος (κιθάρα) και η αισθαντική Δάφνη Πανουργιά στο τραγούδι.
Κόσμος λίγος, μα φαν του είδους. Ατμόσφαιρα ήρεμη κι απλή. Η αμεσότητα ήταν χειροπιαστή. Σκέφτομαι πως υπάρχουν πολλοί άξιοι μουσικοί στην Ελλάδα, με φαντασία και δύναμη, μα πού να εκφραστούν; Μουσικές σκηνές σαν το Παράφωνο τους δίνουν τη δυνατότητα σε πείσμα των καιρών, που θέλουν να μας συμπαρασύρουν στη φτήνια και την ευκολία.

Ήταν μια ακόμα Αθηναϊκή εμπειρία του τελευταίου καιρού, που μου επιβεβαίωσε αυτό που χρόνια μου λέει ο ποιητής: «Κι από την ανάποδη φοριέται η φαντασία και σ’ όλα τα μεγέθη της».

ΕΠΕΤΕΙΑΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΠΑΛΑΙ ΤΕ ΚΑΙ ΝΥΝ

Δύο αξιόλογες εκδηλώσεις στα φετινά Πρωτοκλήτεια: η Έκθεση Θρησκευτικών Κειμηλίων από Μονές και Ναούς της Ι. Μητροπόλεως Πατρών στην Δημοτική Πινακοθήκη και η Έκθεση Θρησκευτικού Γραμματοσήμου στα Δημοτικά Λουτρά, με αφορμή τα 100 χρόνια από την θεμελίωση του νέου Ναού του Πολιούχου μας Αγίου Ανδρέου.

Αντίστοιχες εκδηλώσεις είχαν πραγματοποιηθεί τον Δεκέμβριο του 1996, επί Μητροπολίτου Πατρών Νικοδήμου, με αφορμή τον εορτασμό των 150 χρόνων του Μητροπολιτικού Ναού Ευαγγελιστρίας (1846-1996). Η τελευταία εκδήλωση εκείνου του εορτασμού ήταν η Έκθεση Ελληνικού Θρησκευτικού Γραμματοσήμου στην Δημοτική Πινακοθήκη Πατρών (απ’ όπου και οι σχετικές φωτογραφίες) με παράλληλη έκθεση κειμηλίων (εικόνων και λειτουργικών σκευών) του Μητροπολιτικού Ναού.
Η έκθεση Θρησκευτικού Γραμματοσήμου, της οποίας τα εγκαίνια έγιναν στις 8-1-1997 και είχε διάρκεια ως τις 20 Ιανουαρίου, είχε παρουσιαστεί για πρώτη φορά το καλοκαίρι του 1996 στο ιερό νησί της Πάτμου και εγκαινιάστηκε από τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο. Την ευθύνη της εν Πάτραις συνδιοργανώσεως είχαν από κοινού ο Δήμος Πατρέων, τα Ελληνικά Ταχυδρομεία και η Ιερά Μητρόπολις.Την ημέρα των εγκαινίων της εκθέσεως σφραγίστηκαν φάκελοι του Μητροπολιτικού Ναού Ευαγγελιστρίας με ειδική επετειακή σφραγίδα των Ελληνικών Ταχυδρομείων.

ΟΙ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΑΜΥΝΤΟΡΕΣ ΑΥΛΑΡΧΕΣ

Τον ακούς να μιλάει και σου προκαλεί φυσικά αποστροφή. Υπεραμύνεται του ομολογιακού μαθήματος των Θρησκευτικών μ' ένα τρόπο που σε κάνει να δικαιώνεις τον Γιανναρά, ο οποίος ζήτησε την κατάργησή του.

Λόγος παραληρηματικός, άσχετος, χωρίς καμία συγκρότηση, λόγια - πομφόλυγες, οι γνωστές εμετικές κορώνες περί "ξένων κέντρων" που επιβουλεύονται την "Ελληνορθοδοξία" μας. Και ο σπουδαιότερος επιβουλέας είναι αυτός ο τάχα και υπέρμαχός της. Μιλάει για την "παναίρεση του Οικουμενισμού" και είναι προφανές ότι δεν ξέρει τι τού γίνεται. Τον ακούς και νιώθεις ότι δεν τον νοιάζει τίποτα, παρά μόνο το είδωλό του. Δεν ξέρει τι σημαίνει διάλογος. Ούτε φυσικά έχει εγκύψει, έστω στοιχειωδώς, στην ιστορία του πράγματος.

Μου έρχεται στο μυαλό ο π. Βασίλειος Θερμός. Τα λέει τέλεια: "Δεν είναι καθόλου σπάνιο το φαινόμενο ένας ομολογιακά Ορθόδοξος να αντιμετωπίζη τις ενοχές του στο πρότυπο του Ρωμαιοκαθολικού μεσαίωνα, να προωθή την ατομικότητά του προτεσταντικά, να χειρίζεται τις επιθυμίες του βουδιστικά, να φανατίζεται ισλαμικά, να αισθάνεται περιούσιος κατά εβραϊκό τρόπο, να οργανώνεται ως οπαδός γύρω από έναν κληρικό όπως γύρω από έναν γκουρού κ.ο.κ." (Εκ της αυλής ταύτης).

Και μη μου πείτε ότι πάλι είμαι σκληρός και κρίνω τους "ταγούς" μας εγώ ο τιποτένιος. Ο π. Βασίλειος Θερμός λέει - κι ας το συνειδητοποιήσουμε όλοι μας αν θέλουμε να υπάρχουμε σήμερα ως Ορθόδοξοι - ότι "η κριτική στάση αποβλέπει στο να ξανακάνει την Εκκλησία σπίτι μας, σπίτι όλων, εξώστη του μέλλοντος. Αποσκοπεί στο να πολεοδομήσει την ελπίδα. Δηλαδή να μην υπάρχουν αυλάρχες".

Η ΘΡΟΝΙΚΗ ΕΟΡΤΗ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

ΠΑΝΣΕΠΤΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΟΣ ΝΑΟΣ
ΘΡΟΝΙΚΗ ΕΟΡΤΗ

Aνακοινούται, ότι επί τη εορτή του Αγίου ενδόξου Αποστόλου
Ανδρέου του Πρωτοκλήτου, τη και Θρονική Εορτή της Αγίας του
Χριστού Μεγάλης Εκκλησίας, τελεσθήσονται εν τω Π. Πατριαρχικώ
Ναώ, το μεν Σάββατον, 29ην Νοεμβρίου, και ώραν 4ην μ. μ., Μέγας
Εσπερινός, χοροστατούσης της Α. Θ. Παναγιότητος, την δε
Κυριακήν, 30ην ιδίου, η καθιερωμένη Πατριαρχική και Συνοδική
Θεία Λειτουργία.
Τον Θείον Λόγον θα κηρύξη ο Σεβ. Μητροπολίτης Σεβαστείας
κ. Δημήτριος.
Κατ' αυτήν θα παραστή, ως κατ' έτος, και επίσημος
Αντιπροσωπεία της Εκκλησίας Ρώμης υπό την ηγεσίαν του Σεβ.
Καρδιναλίου κ. Walter Kasper, Προέδρου του Ποντιφικού
Συμβουλίου διά την προώθησιν της ενότητος των Χριστιανών.

ΔΕΞΙΩΣΙΣ ΘΡΟΝΙΚΗΣ ΕΟΡΤΗΣ

Ευχαρίστως ανακοινούται ότι επί τη Θρονική Εορτή της
Μητρός Εκκλησίας θα δοθή εν τοις Πατριαρχείοις δεξίωσις,
την Δευτέραν, 1ην Δεκεμβρίου, και από ώρας 6.00 έως 8.00 μ.μ.,
εις την οποίαν προφρόνως προσκαλείται η εν τη Πόλει
Ομογένεια.

ΓΙΩΡΓΗΣ ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟΣ: Η ΠΟΙΗΣΗ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΠΟΡΤΑ ΑΝΟΙΧΤΗ

Aπέδρασε προς την αιωνιότητα και ο ποιητής Γιώργης Παυλόπουλος. Σήμερα τα ξημερώματα. Δείτε το λιτό και ουσιαστικό αφιέρωμα στον ποιητή που ετοίμασε το φιλικό ιστολόγιο Στον ίσκιο του Ήσκιου.

Και διαβάστε το ποίημα που σας παραθέτω στη συνέχεια, αγαπητοί φίλοι, για το νόημα της ποίησης, ήτοι για το νόημα της ύπαρξης προσθέτω.

Η Ποίηση είναι η Ύπαρξη και τανάπαλιν. Για όσους βέβαια κατα - νοούν.

ΤΑ ΑΝΤΙΚΛΕΙΔΙΑ

Η Ποίηση είναι μια πόρτα ανοιχτή.

Πολλοί κοιτάζουν μέσα χωρίς να βλέπουν

τίποτα και προσπερνούνε. Όμως μερικοί

κάτι βλέπουν, το μάτι τους αρπάζει κάτι

και μαγεμένοι πηγαίνουνε να μπουν.

Η πόρτα τότε κλείνει. Χτυπάνε μα κανείς

δεν τους ανοίγει. Ψάχνουνε για το κλειδί.

Κανείς δεν ξέρει ποιος το έχει. Ακόμη

και τη ζωή τους κάποτε χαλάνε μάταια

γυρεύοντας το μυστικό να την ανοίξουν.

Φτιάχνουν αντικλείδια. Προσπαθούν.

Η πόρτα δεν ανοίγει πια. Δεν άνοιξε ποτέ

για όσους μπόρεσαν να ιδούν στο βάθος.

Ίσως τα ποιήματα που γράφτηκαν

από τότε που υπάρχει ο κόσμος

είναι μια ατέλειωτη αρμαθιά αντικλείδια

για νʼ ανοίξουμε την πόρτα της Ποίησης.

Μα η Ποίηση είναι μια πόρτα ανοιχτή.

Κατευόδιο και λίγος άμμος στον ποιητή Γιώργη Παυλόπουλο από τον ποιητή

π. Παναγιώτη Καποδίστρια.

ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΡΚΟ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΑΝΔΡΕΑ

ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΠΟΛΛΟΥΣ ΑΠΟΔΕΚΤΕΣ

του Λεωνίδα Γ. Μαργαρίτη

Δικηγόρου - τ. Νομαρχιακού Συμβούλου Αχαΐας


Με την ιδιότητα του Ορθόδοξου Χριστιανού, του υπεύθυνου Έλληνα πολίτη, κατοίκου αυτής της πόλεως επιθυμώ να διατυπώσω ορισμένα καίρια ερωτήματα και καλώ εκείνους οι οποίοι είναι λόγω αρμοδιότητος και καθήκοντος υπεύθυνοι, να απαντήσουν .

1. Μπορεί ο Δήμος Πατρέων να μας διευκρινίσει το ιδιοκτησιακό καθεστώς του εδαφικού τριγώνου, που περικλείεται από τους δρόμους Παπαφλέσσα, ΟΣΕ και Ακτή Δυμαίων ;
Είναι ιδιοκτησία του Δήμου; Είναι του Ναού του Αγίου Ανδρέου; Είναι χώρος πρασίνου; Είναι κοινόχρηστος χώρος; Υπάρχει προοπτική αξιοποίησής του; Ο χώρος αυτός με τα ευκάλυπτα, χρόνια τώρα είναι σιδηροφραγμένος και το μόνο που επιτυγχάνεται με την περίφραξη είναι να εμποδίζει τους τσιγγάνους και τους μετανάστες να κατασκηνώνουν, χωρίς ωστόσο να διασφαλίζει και την καθαριότητά του, αφού το κάθε διερχόμενο «δίποδο» απορρίπτει εκεί ό,τι άχρηστο και τον μετατρέπει σε σκουπιδότοπο.
Είναι δυνατόν ο χώρος αυτός να καθαρίζεται και να μην παρουσιάζει την εικόνα που έχει σήμερα;
2. Μπορεί να μας ενημερώσει κάποιος υπεύθυνος από ποία φυτική ασθένεια έχουν προσβληθεί τα ευκάλυπτα του τριγώνου και ένα-ένα κατά περιόδους μαραζώνουν ενώ στη συνέχεια πέφτουν θύματα του αλυσιδοπριονιού και εξαφανίζονται;
Έχει ερευνήσει την περίπτωση της νόσου κάποιος γεωπόνος ή κάποιος ειδικός επιστήμων ;
Έχει ερευνηθεί μήπως η νόσος αυτή είναι μεταδοτική και καταστραφούν όλα τα δένδρα της περιοχής;
Αυτός ο χώρος θα είναι για πολλά χρόνια σιδηροπασαλοφραγμένος;
3. To Εκκλησιαστικό Συμβούλιο του Ι. Ν. Αγίου Ανδρέου που περιέφραξε το χώρο και τον προόριζε για Παιδική Χαρά γιατί δεν ολοκλήρωσε αυτό το έργο , από ποίον εμποδίστηκε;
4. Συνεχίζει να υπάρχει σαν ιδέα και σαν προοπτική στο πίσω μέρος του μυαλού κάποιων η πρόθεση ανέγερσης Διεθνούς Συνεδριακού Κέντρου στο χώρο αυτό;
5. Μήπως το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο του Ι. Ν. Αγίου Ανδρέου θα πρέπει να απομακρύνει τα δένδρα (ποικιλία λεύκης) που βρίσκονται στο δυτικό μέρος του άλσους του νέου Ιερού Ναού και καλύπτουν τη θέα του μεγαλοπρεπούς Βυζαντινού Ναού αφ’ ενός και αφ’ ετέρου προξενούν με τις ρίζες τους ζημιές και να φυτεύσει άλλα πιο ανεκτά στο περιβάλλον και το κλίμα;
6. O χώρος δυτικά του ναού που οριοθετείται μεταξύ της οδού Ακτής Δυμαίων και Σιδηροδρομικής Γραμμής του ΟΣΕ και κατά καιρούς μετατρέπεται σε σκουπιδότοπο, μήπως είναι δυνατό να παραχωρηθεί κατά χρήση στο Ναό και να μετατραπεί σε χώρο στάθμευσης τουριστικών πούλμαν για την διευκόλυνση των εκδρομέων προσκυνητών;
7. Μήπως θα πρέπει να δρομολογηθούν διαδικασίες μετατροπής του Ι. Ν. Αγίου Ανδρέου σε ίδρυμα-προσκύνημα (αξίωση της πόλεως) όπως είχε δηλώσει προ τριετίας και ο νέος Μητροπολίτης μας, κατά το πρότυπο της Παναγίας της Τήνου, αφού πλέον λήγει η θητεία της Επιτροπής Ανεγέρσεως με την οριστική αποπεράτωση και αγιογράφηση του Ναού, προκειμένου με διαφανή και αντικειμενικό τρόπο να γίνεται η διαχείριση και επωφελής για την κοινωνία, αξιοποίηση των εσόδων του;
Αυτά είναι ελάχιστα και εύλογα ερωτήματα τα οποία και οι πιστοί και δημότες της πόλεώς διατυπώνουν και αναμένουν απαντήσεις.
Ελπίζουμε πως θα έχουμε σαφείς απαντήσεις που θα μας επιτρέψουν να βγάλουμε κι εμείς τα δικά μας συμπεράσματα.

Η ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ ΘΕΟΛΟΓΩΝ ΠΑΤΡΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ

Στο www.intv.gr δείτε φίλοι μου, σε τρία μέρη, την εκδήλωση - συζήτηση με θέμα: "Θρησκευτικά: Αίτημα παιδείας ή συντεχνίας;" που διοργάνωσε την Τετάρτη 19 Νοεμβρίου η Πρωτοβουλία Εκπαιδευτικών Θεολόγων Πάτρας.

Ομιλητές: Σταύρος Γιαγκάζογλου, Όλγα Γριζοπούλου, Πηγή Καζλάρη, Ηλίας Μαλεβίτης. Συντονίζει ο Χριστόφορος Παπασωτηρόπουλος.

Η εκδήλωση ήταν αφιερωμένη στον αείμνηστο καθηγητή Θεολογίας Νίκο Ματσούκα.

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ Ο ΑΥΤΟΚΛΗΤΟΣ

Τιμούμε, δυο χιλιάδες χρόνια τώρα, τον Απόστολο Ανδρέα ως Πρωτόκλητο. Διότι όταν ο Πρόδρομος Ιωάννης εβόησε το «Ίδε ο Αμνός του Θεού», ο μαθητής του Ανδρέας «γέγονε προς την δείξιν αυτόμολος» (Μ. Αθανάσιος), δηλ. αμέσως αναγνώρισε στο πρόσωπο του Ιησού τον αναμενόμενο Μεσσία του κόσμου, τον οποίο οι Προφήτες αιώνες πριν προκατήγγειλαν, και αμέσως «τον παιδευτήν (Ιωάννη τον Πρόδρομο) καταλείψας προς τον κηρυττόμενον έδραμε» (Μ. Αθανάσιος).
Έγινε λοιπόν και ονομάστηκε Πρωτόκλητος ο Ανδρέας επειδή «αυτοκλητί παρεγένετο». Στην πρόσκληση του Χριστού «Δεύτε οπίσω μου» ο Ανδρέας πρώτος απάντησε με αφοπλιστική βεβαιότητα: «Ευρήκαμεν τον Μεσσίαν». Γιατί η ψυχή του εν αγωνία προσδοκούσε Αυτόν που θα ερχόταν να σώσει τον κόσμο. Κι έτσι ο Πρωτόκλητος την πρώτη κλήσι στην κλήσι του, και την πρώτη ορμή και την πρώτη ένδοση στην εκλογή της αποστολικής χάριτος την έλαβε αφ’ εαυτού του. Κατά την εκλογή του ο Ανδρέας αναδεικνύεται ένας αστέρας, κατά κάποιο τρόπο, αυτολαμπής και αυτόφωτος. Αυτή η δυναμική κίνηση του Πρωτοκλήτου είναι που λείπει από τους ανθρώπους του καιρού μας, δηλ. όλους εμάς. Αδιαφορούμε για τον Χριστό και την Εκκλησία Του επειδή περιμένουμε σημεία για να πειστούμε, όπως οι Ιουδαίοι, ή ζητάμε σοφία, όπως οι Έλληνες, δηλ. απτότατα δείγματα που θα ικανοποιήσουν πάραυτα την πεπερασμένη – φευ – διάνοιά μας. Κι αυτός ο αφόρητος εγωκεντρισμός είναι που μας τυφλώνει και δεν μπορούμε να πλησιάσουμε την Αλήθεια Χριστός.
Ο Απόστολος Ανδρέας, όπως άλλωστε και ο Διδάσκαλός του Ιησούς, δεν έγραψε τίποτα. Απλώς κήρυξε. «Και ους ουκ έπεισεν δημηγορών, τούτους αναιρεθείς εδυσώπησεν· και ους λαλών ουχ είλκυσε, παθών εσαγήνευσε» (Μ. Αθανάσιος). Στην Ορθοδοξία το μαρτύριο πιστοποιεί τη μαρτυρία. Δεν υπάρχει ανακολουθία έργων και λόγων. Αλλά η θυσία μέχρι θανάτου έρχεται να μιλήσει ευγλωττότερα από οποιαδήποτε διδασκαλία. Και ο Απόστολος Ανδρέας γίνεται ο μιμητής του Πάθους του Χριστού. Γράφει με το τίμιο αίμα του την ιστορία του Χριστιανισμού στην Αχαΐα και με όλη του τη δύναμη φωνάζει από το Σταυρό στους χριστιανούς όλων των εποχών: «πάντων απαξαπλώς των προσκαίρων καταφρονήσατε» (Μαρτύριον Αγ. Ανδρέου).

Σήμερα είμαστε όλοι ολότελα δούλοι των προσκαίρων, του εφήμερου, του ασήμαντου. Ουδόλως μας απασχολεί το διαχρονικό και το αιώνιο, γιατί δεν είναι άμεσο, δεν είναι ελέγξιμο. Μα ο Χριστός στην αιωνιότητα μας οδηγεί, στη ζωή που δε σταματάει με το θάνατο, αλλ’ είναι ατελεύτητη, και δε μπορεί να είναι αλλιώς, αφού τότε θα ήταν ανόητη η πίστη μας στον Αναστημένο Θεάνθρωπο. Σ’ αυτή την προοπτική καλεί ο Απόστολος Ανδρέας τους πάντες. Δηλαδή να παρουσιαστούν αυτόκλητοι μπροστά στον Χριστό ζητώντας να γίνουν μαθητές Του, εγκαταλείποντες τα πρόσκαιρα, προσβλέποντες στα αιώνια, μόνο επειδή πιστεύουμε απολύτως ελεύθερα και πλήρως ενσυνείδητα ότι «Ευρήκαμεν τον Μεσσίαν ό εστι μεθερμηνευόμενον Χριστός».

Π.Α.

Ο ΑΠΟΗΧΟΣ ΜΙΑΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ

Πρωτοβουλία Πατρινών Θεολόγων για τα Θρησκευτικά

Με ένα ιδιαίτερα επίκαιρο θέμα με τίτλο «Θρησκευτικά, αίτημα παιδείας ή συντεχνίας» πραγματοποιήθηκε την περασμένη εβδομάδα στην αίθουσα του πρώην ΕΛΚΕΠΑ εκδήλωση-συζήτηση με τη διοργανωτική σφραγίδα της Πρωτοβουλίας Εκπαιδευτικών Θεολόγων Πάτρας. Μεταξύ των ομιλητών ήταν και ο σύμβουλος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Σταύρος Γιαγκάζογλου (φωτό) ο οποίος ανέλυσε το θέμα, «Τα θρησκευτικά και το ζήτημα της απαλλαγής, δυνατότητες και προϋποθέσεις για μία εναλλακτική προσέγγιση του μαθήματος των θρησκευτικών». Η Πρωτοβουλία Εκπαιδευτικών Θεολόγων Πάτρας ανήκει σε μία ομάδα 15 Πατρινών καθηγητών θεολόγων οι οποίοι με αφορμή τις τρεις αλληλοαναιρούμενες εγκυκλίους του υπουργείου παιδείας, τον περασμένο Σεπτέμβριο και βλέποντας την ανησυχία που δημιουργήθηκε στην κοινωνία και την εκπαιδευτική κοινότητα, θέλησαν να αντιδράσουν συνυπογράφοντας ένα κοινό κείμενο προβληματισμού. Το κείμενό τους το δημοσιοποίησαν σε ιστοσελίδες και φορείς καθώς και στο υπουργείο παιδείας.

Το δεύτερο βήμα και κίνησή τους ήταν η διοργάνωση της εκδήλωσης-συζήτησης την περασμένη Τετάρτη ενώ στη συνέχεια αναμένεται να προβούν και σε άλλες ενέργειες. Η άποψη που υποστηρίζουν τα μέλη της Πρωτοβουλίας είναι πως σαφώς το μάθημα των θρησκευτικών πρέπει να μείνει υποχρεωτικό μιας και άπτεται της θρησκείας, της ιστορίας και του πολιτισμού μας ως έθνος και είναι απαραίτητο να διδάσκεται στους μαθητές των γυμνασίων και των λυκείων. Ωστόσο, όπως επισημαίνουν τα μέλη της Πρωτοβουλίας Εκπαιδευτικών Θεολόγων Πάτρας, θα πρέπει το μάθημα να μην γίνεται εν είδει κατηχητικού αλλά με ένα ανοιχτό πνεύμα προκειμένου να φανεί και ο ρόλος της ορθοδοξίας στο σύγχρονο κοινωνικοπολιτικό και θρησκευτικό γίγνεσθαι.

Αξίζει να σημειωθεί ότι την περασμένη εβδομάδα δημιουργήθηκε νέα ένταση λόγω του εγγράφου του Συνηγόρου του Πολίτη που θεωρεί ότι δεν είναι υποχρεωτικό το μάθημα και πως δικαίωμα απαλλαγής δεν έχουν μόνο οι αλλόθρησκοι μαθητές αλλά όλοι οι μαθητές εφόσον αυτοί οι ίδιοι ή οι γονείς τους, ανάλογα με την περίπτωση, επικαλούνται εν προκειμένω λόγους συνείδησης. Ο υπουργός παιδείας πάντως κ. Στυλιανίδης σε δήλωσή του επανέλαβε ότι το μάθημα είναι και παραμένει υποχρεωτικό.

Τ.ΜΑΡΤΑΤΟΣ (Eφημ. Η ΗΜΕΡΑ, 25-11-08)

Την εκδήλωση, στην οποία εισηγήσεις έκαναν εκτός του Σταύρου Γιαγκάζογλου και οι Όλγα Γριζοπούλου, Πηγή Καζλάρη (φωτό), Ηλίας Μαλεβίτης (εκ μέρους της Πρωτοβουλίας), επιμελήθηκαν τα μέλη της Πρωτοβουλίας (αλφαβητικά): Ανδριόπουλος Παναγιώτης, Γιαννόπουλος Ανδρέας, Ζωχιού Μαρία, Λότσος Αντώνης, Μαλεβίτης Ηλίας, Μάλφας Γεώργιος, Μαραθιά Διονυσία, Μασσαράς Θεοχάρης, Παπαγιαννόπουλος Κωνσταντίνος, Παπασωτηρόπουλος Χριστόφορος, Φωτόπουλος Χρήστος.

ΤΑ ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΕΝΟΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ Δ. ΕΛΛΑΔΑΣ - Ν. ΙΤΑΛΙΑΣ

Σας παρουσιάζω σήμερα φίλοι μου τα πρακτικά του διεθνούς επιστημονικού Συμποσίου που πραγματοποιήθηκε πέρυσι (10-12 Σεπτεμβρίου 2007) στο Συνεδριακό και Πολιτιστικό Κέντρο του Πανεπιστημίου Πατρών, με θέμα: "Αρχιμήδης ο Συρακούσιος - Πολιτισμική αλληλο-γονιμοποίηση Νότιας Ιταλίας και Δυτικής Ελλάδας μέσα από την Ιστορία". Τα πρακτικά εξέδωσε η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδος που είχε διοργανώσει και το συμπόσιο στο πλαίσιο του προγράμματος HUREDEPIS. Το πλήρες πρόγραμμα των εισηγήσεων δείτε εδώ.

Την έκδοση των πρακτικών επιμελήθηκαν ο Πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής του Συνεδρίου καθηγητής Σ. Α. Παϊπέτης και το μέλος της Χαρά Παπαδάτου - Γιαννοπούλου.

Η έκδοση είναι δίγλωσση (σ. 215, μεγάλου σχήματος) και περιλαμβάνει τις εισηγήσεις με όλο το υποστηρικτικό υλικό τους (παραπομπές και φωτογραφίες). Ο δαίμων του τυπογραφείου χτύπησε στην δική μου ανακοίνωση Ιταλοί μουσικοί στην Πάτρα και Πατρινοί μουσικοί στην Ιταλία (19ος – αρχές 20ού αι.) και δεν δημοσιεύθηκαν οι παραπομπές. Όμως οι αναγνώστες της Ιδιωτικής Οδού μπορούν να δουν ολόκληρο το σχετικό κείμενο στην ενότητα ερευνώντας.

Στα πρακτικά διαβάζουμε τις πρωτότυπες ανακοινώσεις που έκαναν οι: Ελένη Γλύκατζη - Αρβελέρ, Μιχάλης Πετρόπουλος, Ευανθία Στιβανάκη (ενότητα: Γενικές ομιλίες), Χρήστος Ρόρρης, Θωμάς Γ. Χόνδρος, Ιωάννης Χριστιανίδης και Απόστολος Ντέμης, Dennis Simms, Paolo Daniele Scirpo, Θ.Π. Τάσιος, Α. Οικονομίδης (ενότητα: Αρχιμήδης ο Συρακούσιος). Στο τρίτο μέρος με θέμα: Πολιτιστική αλληλεπίδραση, δημοσιεύονται οι εισηγήσεις των: Ιωάννη Μόσχου, Χριστίνας Μερκούρη, Βαγγέλη Δ. Πανταζή, Χαράς Γιαννοπούλου, Μαρίας Λαμπρινού, Χάρη Κουτελάκη, Ανδρέα Παναγόπουλου, Βαγγέλη Παπαγεωργίου, Luigi Garissi, Γιάννη Πλεμμένου, Π.Α. Ανδριόπουλου, Χριστίνας Κόκκοτα. Σοφίας Π. Χριστοπούλου.

Πολλές από τις ανακοινώσεις καλύπτουν κενά που υπήρχαν μέχρι τώρα στην ιστορία των σχέσεων Πάτρας και Κ. Ιταλίας, Δυτικής Ελλάδας και Ν. Ιταλίας.

Ας ελπίσουμε ανάλογες προσπάθειες να έχουν και συνέχεια, ώστε να φωτίζονται από την έρευνα πτυχές της ιστορίας μας που παραμένουν ακόμα στο ημίφως ή και το σκοτάδι. Έχουμε πολλά να μάθουμε ακόμα.

Η ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΤΑΣΗ ΕΦΡΑΙΜ ΚΑΙ ΑΡΣΕΝΙΟΥ

Η ανακοίνωση της Εξεταστικής Επιτροπής της Βουλής, που διερευνά το σκάνδαλο Βατοπεδίου, για την στάση των γερόντων Εφραίμ και Αρσενίου απέναντί της, έχει ως εξής:
«Θεωρούμε απαράδεκτη τη στάση των δύο συγκεκριμένων μαρτύρων, οι οποίοι, μη σεβόμενοι τον θεσμό της Βουλής, το θεσμό και το έργο της Εξεταστικής Επιτροπής και την αξίωση του ελληνικού λαού να αποκαλυφθεί όλη η αλήθεια, αντί να έρθουν να καταθέσουν και να συμβάλλουν έτσι στην διερεύνηση της υπόθεσης, έφεραν ένα ψυχρό έγγραφο στο οποίο είναι καταχωρημένες οι απόψεις τους, μη δεχόμενοι, ούτε καν διευκρινιστικές ερωτήσεις. Αυτή η συμπεριφορά είναι απαράδεκτη και πάρα πολύ πιθανόν να εκληφθεί ως επιβεβαίωση της μέχρι τούδε στάσης τους απέναντι στο σημαντικό πρόβλημα το οποίο διερευνούμε».

Σημειώνεται ότι η ανακοίνωση συνυπογράφεται απ' όλα τα μέλη της Εξεταστικής Επιτροπής.

ΤΟ ΑΥΤΟΝΟΗΤΟ ΠΟΥ ΘΕΩΡΕΙΤΑΙ ΒΛΑΣΦΗΜΟ...

Τακτικός αναγνώστης της Ιδιωτικής Οδού μού έστειλε το παρακάτω απόσπασμα από το βιβλίο του αειμνήστου π. Μιχαήλ Καρδαμάκη «Εκκλησία, η ωραιωθείσα Αγάπη» (σ. 42).
Έχω διαβάσει το βιβλίο αυτό που ανατέμνει με μοναδικό τρόπο την εκκλησιαστική μας πραγματικότητα, τουλάχιστον στην Ελλάδα.
Δεν ελήφθη σοβαρά υπ’ όψιν η θεολογική σκέψη του π. Μιχαήλ ούτε από τους θεολόγους. Έκανε με τα πονήματά του μια μεγάλη επανάσταση που πέρασε μάλλον απαρατήρητη. Επειδή τα γραπτά μένουν, ελπίζω να αποτελέσουν έστω στο μέλλον αφορμή για αφύπνιση και δράση δυναμική.

"Η εν Χριστώ αδελφότητα αυτών των επισκόπων, παρά την εικονικοποίησή της, θεωρείται δεδομένη. Η σχέση τους όμως με τους λοιπούς κληρικούς, πρεσβυτέρους και διακόνους, παρά την εξουσιαστικότητά της, ή μάλλον εξαιτίας της, παραμένει αινιγματική. Όταν κάποτε τόλμησα να μιλήσω για την πνευματική σχέση του επισκόπου με τους πρεσβυτέρους και τους διακόνους, η οποία μάλιστα στα όρια της λειτουργίας των εκκλησιαστικών χαρισμάτων δεν αναιρεί αλλά αξιώνει τη διοικητική δράση, η επισκοπική αντίδραση ήταν πλήρης δυσφορίας: «Ποιος επιτέλους διοικεί την Εκκλησία»! Είναι όντως αποκαρδιωτικό, το αυτονόητο να θεωρείται βλάσφημο, όταν μάλιστα αυτό το άσαρκο ή νομικό πνεύμα μεταφέρεται με τη μορφή αποφάσεων και εντολών στις ενορίες για να προσδιορίσει και να χαρακτηρίσει και τις σχέσεις μεταξύ των εφημερίων. Αξίζει κάποτε να γίνει μια έρευνα για να διαπιστωθεί με ποια κυρίως κριτήρια, τα οποία συρρικνώνονται από κάποια άρθρα του Καταστατικού Χάρτη της επισκοποκεντρικής Εκκλησίας, εκλέγονται εκείνοι των κληρικών και λαϊκών, που θα αποτελέσουν το άμεσο και υποτίθεται έμπιστο γραφειοκρατικό περιβάλλον των επισκόπων, ή θα αναλάβουν τη «διοικητική» ευθύνη των ενοριών. Πόσο σύνηθες είναι το φαινόμενο η εγκατάσταση ενός επισκόπου να είναι συνεγκατάσταση και της ομάδας, όχι των αξίων αλλά των ιδικών του!"

ΔΥΟ ΣΥΝΘΕΤΕΣ ΚΙ ΕΝΑ ΚΟΥΑΡΤΕΤΟ ΖΩΓΡΑΦΙΖΟΥΝ ΤΟΝ GRECO

Χθες βράδυ στο Ιδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Θεοχαράκη η συναυλία – ύμνος στον EL Greco του Νέου Ελληνικού Κουαρτέτου. Μια ιδέα του σπουδαίου μουσικού και φίλου Γιώργου Δεμερτζή, ο οποίος γνωρίζοντας το Κουαρτέτο αρ. 3 του ισλανδού Jon Leifs (1899-1968), πρότεινε στον συνθέτη Φίλιππο Τσαλαχούρη να συνθέσει ένα ανάλογο έργο, με αφετηρία επίσης την τέχνη του μεγάλου Θεοτοκόπουλου.
Έτσι τα δύο έργα, με θέμα τον Greco, παρουσιάστηκαν χθες με παράλληλη προβολή video art, που τόνιζε την πρώτη ύλη, ήτοι τους πίνακες που ενέπνευσαν τους συνθέτες. Ένα είδος υπομνηματισμού της μουσικής θα έλεγε κανείς. Σε κάθε περίπτωση σ’ αυτή την πρωτότυπη συναυλία ισχύει απόλυτα αυτό που είχε πει ο μεγάλος ζωγράφος Γιώργος Μπουζιάνης: «Το χρώμα είναι για μένα ήχος που ακούω τη μουσική του…».
Ο Leifs συνέθεσε το Κουαρτέτο του έπειτα από μια επίσκεψη στο Τολέδο, όπου είχε την ευκαιρία να δει από κοντά τα έργα του Greco. Πέθανε το 1968 και σκέφτομαι ότι φέτος συμπληρώνονται 40 χρόνια από το θάνατό του. Η παρουσίαση του έργου του εδώ στην Ελλάδα, για πρώτη φορά, συνιστά το καλύτερο μνημόσυνο. Γιατί το ΝΕΚ μας συνέστησε ουσιαστικά αυτόν τον συνθέτη, άγνωστο στο ευρύ κοινό.
Η σύνθεση του Leifs έχει εσωτερική δύναμη, μια ένταση που σε κρατάει σε εγρήγορση. Βλέπει τον Θεοτοκόπουλο κυριολεκτικά ως μουσικό! Και καταγράφει σαν σε όραμα τους ήχους των χρωμάτων του. Μαγεμένος ο ίδιος από τον μεγάλο Έλληνα, προσπαθεί, και τα καταφέρνει, να εστιάσει στο φως του Θεοτοκόπουλου, είτε είναι φανερό είτε κεκρυμμένο. Το ΝΕΚ έπαιξε το έργο του Leifs με αυστηρή προσήλωση στην παρτιτούρα και με μια ευλάβεια που χαράζεται στην ψυχή του ευαίσθητου ακροατή.
Η εικόνα του video art, που επιμελήθηκε η εικαστικός Ρένα Τσαγγαίου, στο κουαρτέτο του Jon Leifs γεννήθηκε από την ακρόαση του έργου και μόνο, δηλ. διαδικασία αναζήτησης, άκρα σχοινοβασία.
Το κουαρτέτο του Φίλιππου Τσαλαχούρη, το τρίτο – κατά σύμπτωση; - όπως και του Leifs με τον τίτλο El Greco, γράφτηκε το 2005 και είναι αφιερωμένο στο Νέο Ελληνικό Κουαρτέτο. Νομίζω πως είναι από τα καλύτερα έργα του Φ. Τσαλαχούρη, ο οποίος αναδεικνύεται μέσα από τη σύνθεσή του αυτή μεγάλος θεολόγος! Προσεγγίζει το έργο του Θεοτοκόπουλου με βαθειά αίσθηση πνευματικότητας. Αν στο έργο του Leifs υπήρχαν και δυο πίνακες από την κοσμική θεματολογία του Greco (Τολέδο, Αυτοπροσωπογραφία), ο Τσαλαχούρης επιλέγει μόνο θρησκευτικά θέματα και δη από τον κύκλο των Παθών. Το πρελούδιο είναι ο Χριστός ευλογών και ο συνθέτης μας δίνει έναν υπέροχο κανόνα, σα να μας λέει ότι από άνθρωπο σε άνθρωπο περνάει το ιλαρόν φως του Χριστού, του οποίου η μορφή είναι πια το κριτήριο για τους ανθρώπους, όπως λέει ο Ντοστογιέφσκι.

Στη Γεθσημανή τονίζεται το «αγωνία συσχεθείς». Και το πρώτο βιολί, ο αριστουργηματικός Γ. Δεμερτζής, μας δίνει μ’ έναν υπερκόσμιο, θα τολμούσα να πω, τρόπο το φτερούγισμα του αγγέλου που έρχεται για να ενθαρρύνει τον προς το πάθος πορευόμενο Ιησού.
Η Σύλληψη είναι ένα πανδαιμόνιο ήχων, ανάλογο με τον πληθωρικό σε πρόσωπα και χρώματα πίνακα του Greco, ο οποίος βέβαια τονίζει εμφαντικά τον Ιησού με το κόκκινο ιμάτιο. Το τσέλο δίνει εκεί όλη την ένταση της σκηνής, που σηματοδοτεί επίσημα το πάθος.
Η Σταύρωση και η Ανάσταση του Τσαλαχούρη – δύο θέματα που έχει και ο Leifs – μας αποδεικνύουν περίτρανα την πνευματικότητά του. Δεν είναι απλώς ένας καλός μουσικός και συνθέτης, αλλά ένας στοχαστής και ερευνητής του Θείου. Βέβηλον έπος, θα πει κανείς. Ερευνάται το Θείον; Ο Τσαλαχούρης ξέρει. Και μόνον καταληπτόν η ακαταληψία αυτού. Στην Ανάσταση η μουσική του δεν είναι θριαμβική, όπως θα περίμενε κανείς, αλλά ήρεμη και φωτεινή, σαν το πρωί του Μ. Σαββάτου, που …σκάει η πρώτη Ανάσταση και οι πιστοί καλούνται στο «σιγησάτω πάσα σαρξ βροτεία…».
Είναι προφανές ότι στο κουαρτέτο του Φ. Τσαλαχούρη υπήρξε στενή συνεργασία στο video art. Ο συνθέτης όχι μόνο περιέγραψε το πώς οι πίνακες υπαγόρευσαν τη μουσική, αλλά και υπέδειξε τα μέρη που η παρτιτούρα ταυτίζεται με το συγκεκριμένο σημείο του κάθε πίνακα. Σημειώνω το «πείραγμα» των χρωμάτων του πίνακα στη Σταύρωση, όταν η μουσική γίνεται δραματική, και τα μάτια του Αναστάντος Ιησού, που βλέπουν αναδρομικά τη σκηνή της Σύλληψης.
Ευχαριστώ το Νέο Ελληνικό Κουαρτέτο, τον Γ. Δεμερτζή, τον εξαίρετο Δημήτρη Χανδράκη, τους Αγγέλους: Αγγέλα Γιαννάκη και Άγγελο Λιακάκη, γι’ αυτή την ιδιαίτατη βραδιά. Εύχομαι ο Greco τους να ταξιδέψει παντού, όπως του αξίζει.

Φωτό:
1. Ο ιδρυτής και πρώτο βιολί του ΝΕΚ Γιώργος Δεμερτζής με τον γιατρό και συγγραφέα Θάνο Κωνσταντινίδη, ο οποίος είναι ο ορισμός και ο κανόνας του φιλόμουσου.
2. Άγγελος Λιακάκης (από αριστερά), Σίμος Παπάνας ο ταλαντούχος βιολιστής που ήρθε από την Θεσσαλονίκη ειδικά για τη συναυλία, η υπέροχη Αγγέλα Γιαννάκη στο κέντρο με μια φίλη της και ο Φίλιππος Τσαλαχούρης.
3. Φ. Τσαλαχούρης, Αλέξανδρος Χατζηδήμος - ένας ακόμα σπουδαίος γιατρός και φιλόμουσος- και Γ. Δεμερτζής.
4. Φ. Τσαλαχούρης, Ρένα Τσαγγαίου, Γ. Δεμερτζής.
5. Ο συνθέτης με την πατρινή σύζυγό του σοπράνο Ευγενία Καλοφώνου.