ΟΙ ΥΠΟ ΕΞΑΦΑΝΙΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΔΙΑΛΕΚΤΟΙ

Την Τετάρτη 26 Νοεμβρίου 2008 και ώρα 7 μ.μ. στην αίθουσα τής Διακιδείου Σχολής Λαού (Κανάρη 58) θα μιλήσει η κ. Αγγελική Ράλλη, Καθηγήτρια τής Γλωσσολογίας και Πρόεδρος τού Τμήματος Φιλολογίας τού Πανεπιστημίου Πατρών, με θέμα:
«Διαφύλαξη γλωσσικής πολιτιστικής κληρονομιάς. Η έρευνα και η δραστηριότητα τού Εργαστηρίου Νεοελληνικών Διαλέκτων τού Τμήματος Φιλολογίας τού Πανεπιστημίου Πατρών».
Σκοπός τής εκδήλωσης αυτής είναι να γίνει ευρύτερα γνωστή η σπουδαία προσπάθεια που καταβάλλουν η κ. Ράλλη και οι συνεργάτες της, που στελεχώνουν το Εργαστήριο Νεοελληνικών Διαλέκτων τής Κατεύθυνσης Γλωσσολογίας τού Πανεπιστημίου Πατρών, ώστε να καταγραφούν, μελετηθούν και διασωθούν κατά το δυνατόν οι διαλεκτικές ποικιλίες τής Ελληνικής γλώσσας, και ιδιαίτερα αυτές που βρίσκονται εκτός ελλαδικού χώρου και κινδυνεύουν με εξαφάνιση.

Η κ. Ράλλη κατάγεται από την Λέσβο και ως εκ τούτου είναι εύλογη η ενασχόλησή της με τις διαλέκτους τής περιοχής, πέρα των καθαρώς επιστημονικών, και για συναισθηματικούς λόγους. Στο πλαίσιο αυτής τής δουλειάς της έχει επιτύχει την καταγραφή και διάσωση τού μικρασιατικού ιδιώματος των Κυδωνιών (Αϊβαλιού) και Μοσχονησίων, που τελεί υπό εξαφάνιση, αφού οι Μικρασιάτες πρόσφυγες και οι απόγονοί τους έχουν σχεδόν αφομοιωθεί με τον γηγενή πληθυσμό. Η συγκεκριμένη έρευνα διεξήχθη σε χωριά τής Λέσβου των οποίων ο πληθυσμός κατάγεται από τις Κυδωνιές και τα Μοσχονήσια. Έχει επίσης προχωρήσει στην καταγραφή και μελέτη τού ιδιώματος τής Ανατολικής Λέσβου, το οποίο είναι συγγενές με το μικρασιατικό ιδίωμα των Κυδωνιών και Μοσχονησίων. Άλλωστε μετά την Καταστροφή τού 1922 και την ανταλλαγή των πληθυσμών που ακολούθησε, η διάλεκτος μεταφέρθηκε στην Ελλάδα και ειδικότερα στην Λέσβο.

Αντικείμενο εκτεταμένης έρευνας έχουν επίσης αποτελέσει τα Καππαδοκικά και η Κατωϊταλιώτικη Γκρίκο τής περιοχής τού Σαλέντο. Προγραμματίζεται η χαρτογράφηση τής Μικράς Ασίας με την μελέτη τής Ποντιακής και των άλλων γλωσσικών ποικιλιών για τις οποίες υπάρχουν ακόμη διαθέσιμα στοιχεία και ομιλητές (π.χ. γλώσσα Κωνσταντινούπολης, Σμύρνης κ.λπ.). Στους μελλοντικούς στόχους εντάσσεται επίσης η ενασχόληση με την Κρητική διάλεκτο τής Δυτικής Τουρκίας, την δωρικής προέλευσης Τσακωνική, την Κυπριακή, την Γκρεκάνικο (γλώσσα τής Καλαβρίας) και την ελληνικής καταγωγής διάλεκτο τής Κορσικής.
Στα προϊόντα τής ερευνητικής δραστηριότητας περιλαμβάνονται:
Εκδόσεις βιβλίων (λεξικά, γραμματικές, εγχειρίδια με στοιχεία από τον πολιτισμό και την ιστορία των υπό εξαφάνιση πληθυσμών).
Δημιουργία ψηφιακής βάσης δεδομένων με την χρησιμοποίηση τεχνολογιών αιχμής και πιθανές εφαρμογές στην αυτόματη αναγνώριση φωνής.
Σύνταξη τού πρώτου γλωσσικού άτλαντα στην Ελλάδα.
Ανάπτυξη εκπαιδευτικών προγραμμάτων με στόχους:
α) Την απρόσκοπτη κατάκτηση τής Κοινής Νεοελληνικής από τους διαλεκτόφωνους.
β) Την εξοικείωση των μαθητών με άλλα ελληνικά γλωσσικά συστήματα (πέραν τής Κοινής), που θα συμβάλει στην συνειδητοποίηση τής ανάγκης διαφύλαξης τής γλωσσικής μας κληρονομιάς.

Παράλληλα με την έρευνα, το Εργαστήριο διοργανώνει κάθε δύο έτη το Διεθνές Συνέδριο Νεοελληνικών Διαλέκτων και Γλωσσολογικής Θεωρίας, η επιστημονική επιτροπή τού οποίου αποτελείται από τους Καθηγητές Αγγελική Ράλλη, Brian Joseph (Ohio – State University) και Mark Janse (Ghent).
Σημειώνεται ότι το Εργαστήριο Νεοελληνικών Διαλέκτων λειτουργεί από το 2000 στο πλαίσιο τής Κατεύθυνσης Γλωσσολογίας τού Τμήματος Φιλολογίας τού Πανεπιστημίου Πατρών. Στο Εργαστήριο έχει διαμορφωθεί ένας ειδικός χώρος εξοπλισμένος με υπολογιστές, ειδικά προγράμματα επεξεργασίας ηχητικού σήματος και λόγου, ψηφιακά μαγνητόφωνα, βιβλιοθήκη, ενώ διαθέτει ηχογραφημένο / ψηφιοποιημένο υλικό από διάφορες διαλέκτους που έχουν αποτελέσει αντικείμενο ερεύνης.