Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΤΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΥΠΡΟΥ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ ΚΑΙ ΤΗ ΜΙΚΡΑΣΙΑ

Μετά από 138 χρόνια ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Χρυσόστομος επισκέφθηκε το Φανάρι
ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ ΒΙΚΕΤΟΥ (Από την εφημερίδα Φιλελεύθερος).

Η Σύναξη των Προκαθημένων των κατά τόπους Αυτοκεφάλων Εκκλησιών στο Φανάρι από τις 10-12 Οκτωβρίου ήταν ιδιαίτερα σημαντική για την Ορθόδοξη Εκκλησία στο σύνολό της, γιατί απετέλεσε ευκαιρία σφυρηλάτησης της ενότητας μεταξύ των ηγετών της, έλαβε αποφάσεις για την προώθηση και επίλυση διαφόρων ζητημάτων και υιοθέτησε ένα μήνυμα με θέσεις πάνω σε επίκαιρα προβλήματα. Ταυτόχρονα η Σύναξη είχε την ξεχωριστή σημασία της για την Εκκλησία της Κύπρου. Κι αυτό, γιατί συμμετείχε στη Σύναξη δια του Προκαθημένου της, Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου, πράγμα που κατέστη δυνατό την τελευταία στιγμή, όταν η Άγκυρα αποφάσισε να χορηγήσει θεώρηση στο διαβατήριό του.

Ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος είναι ο πρώτος Προκαθήμενος της Εκκλησίας της Κύπρου, ο οποίος επισκέφθηκε μετά από 138 χρόνια το Φανάρι, έδρα του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Σύμφωνα με τις πηγές η τελευταία επίσκεψη Προκαθημένου της Εκκλησίας της Κύπρου ήταν αυτή του Αρχιεπισκόπου Σωφρονίου τον Ιούλιο του 1870, για την οποία έγραψε ο Φίλιππος Γεωργίου, που είχε συνοδεύσει τον Σωφρόνιο, στο βιβλίο του «Ειδήσεις Ιστορικαί Περί της Εκκλησίας της Κύπρου». Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος είχε επισκεφθεί το Φανάρι και είχε συναντηθεί με τον αείμνηστο Πατριάρχη Αθηναγόρα, όταν είχε εκλεγεί μητροπολίτης Κιτίου. Μάλιστα ο δρ. Ανδρέας Μιτσίδης, ο οποίος σπούδασε στη θεολογική Σχολή της Χάλκης ανέφερε στον «Φ» ότι ο Πατριάρχης Αθηναγόρας κατευοδώνοντας τον είχε προβλέψει ότι ο Μακάριος θα ήταν τότε ο επόμενος Αρχιεπίσκοπος Κύπρου. Μεταξύ 2004 και 2006 ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος είχε επισκεφθεί το Φανάρι ως Μητροπολίτης Πάφου. Την Πέμπτη, 9 Οκτωβρίου, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος υποδέχθηκε με πολύ χαρά στο Φανάρι τον Αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο και τους Μητροπολίτες Πάφου Γεώργιο και Κιτίου Χρυσόστομο, οι οποίοι τον συνόδευαν. Είναι αξιοσημείωτο ότι την Πέμπτη, ημέρα της άφιξης των Προκαθημένων, ο Οικουμενικός Πατριάρχης έφερε το εγκόλπιο, το οποίο του είχε δωρίσει ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος κατά τη συνάντησή τους πέρσι στην Ιταλία, το οποίο δεν μπόρεσε να του προσφέρει στο Φανάρι, αφού ματαιώθηκε δύο φορές η επίσκεψή του.

Ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος, μόλις έφθασε στο Φανάρι και πριν μεταβεί στο γραφείο του Οικουμενικού Πατριάρχη, κατευθύνθηκε στον πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό του Αγίου Γεωργίου, όπου άναψε κερί και προσκύνησε τα ιερά λείψανα των Αγίων Πατριαρχών Κωνσταντινουπόλεως Ιωάννου του Χρυσοστόμου και Γρηγορίου του Θεολόγου, τις λειψανοθήκες με τα οστά της Αγίας Ευφημίας, της αυτοκράτειρας Θεοφανούς και της Αγίας Σολομονής, την εικόνα της Παναγίας της Παμμακαρίστου του 11ου αιώνα και τη στήλη της Φραγγελώσεως, η οποία είναι ένα τμήμα από τον κίονα, όπου πιστεύεται ότι μαστίγωσαν δεμένο τον Χριστό πριν από τη Σταύρωσή του. Στους χώρους του Πατριαρχείου τον Αρχιεπίσκοπο και τη συνοδεία του ξενάγησε ο Μέγας Αρχιμανδρίτης Αθηναγόρας. Ο Αρχιεπίσκοπος στάθηκε σιωπηλός μπροστά από την κεντρική πύλη του Πατριαρχείου, η οποία παραμένει κλειστή από τις 11 Απριλίου 1821, όταν οι Οθωμανοί απαγχόνισαν εκεί τον Οικουμενικό Πατριάρχη Γρηγόριο τον Ε'.

Άλλη εξαιρετικά ιδιαίτερη και ιστορική στιγμή, μπορεί να λεχθεί, για τον Αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο ήταν η επίσκεψη των Προκαθημένων στην Έφεσο, όπου κήρυξε τον Χριστιανισμό ο Απόστολος Παύλος, έζησε ο Ευαγγελιστής Ιωάννης και συνεκλήθη το 431 μ.Χ. η Γ' Οικουμενική Σύνοδος, η οποία μεταξύ άλλων θέσπισε ότι η Παναγία είναι Θεοτόκος και όχι χριστοτόκος και ότι ο Χριστός είναι τέλειος άνθρωπος και τέλειος Θεός. Η Σύνοδος απαγόρευσε οποιαδήποτε προσθήκη στο Σύμβολο της Πίστεως της Α΄Οικουμενικής Συνόδου. Η Γ' Οικουμενική Σύνοδος όμως αποτελεί τον σημαντικότερο σταθμό στην ιστορία της Εκκλησίας της Κύπρου, γιατί με τον Όγδοο Κανόνα της όρισε πως η ανάμιξη στα εκκλησιαστικά πράγματα της Εκκλησίας της Κύπρου από την Εκκλησία της Αντιοχείας δεν προβλέπεται από το αρχαίο έθος και έτσι πρέπει μόνο οι οικείοι επίσκοποι να αποφαίνονται της εκλογής επισκόπου. Με απλά λόγια η Γ΄Οικουμενική Σύνοδος της Εφέσου διασφάλισε το Αυτοκέφαλο της Εκκλησίας της Κύπρου. Στη Σύνοδο από την Εκκλησία της Κύπρου είχαν συμμετάσχει τρεις επίσκοποι ο Κωνσταντίας Ρηγίνος, ο Κουρίου Ζήνων, ο Σόλων Ευάγριος και ο Πάφου Σαπρίκιος, ο οποίος απεβίωσε στην Έφεσο. Η Γ΄Οικουμενική Σύνοδος πραγματοποιήθηκε στην εκκλησία της Παναγίας. Στα ερείπια αυτού του ναού ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος και οι άλλοι Προκαθήμενοι έψαλαν ύμνους στην Παναγία. Για τον Αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο ήταν το πιο σημαντικό κομμάτι της επίσκεψης, αφού για πρώτη φορά μετά από αιώνες Προκαθήμενος της Εκκλησίας της Κύπρου βρέθηκε ως προσκυνητής στον χώρο, όπου διασφαλίστηκε το Αυτοκέφαλό της.

Στη Σμύρνη, την περίλαμπρη μέχρι το 1922 πρωτεύουσα της Ιωνίας, ο Αρχιεπίσκοπος επισκέφθηκε το Κάστρο της στο όρος. Από εκεί αγνάντεψε τον κόλπο της Σμύρνης και τη σημερινή πόλη. Ο Πάγος - ονομασία αρχαία και κλασσική - έχει ύψος 190 μέτρα από τη θάλασσα, δηλαδή είναι 34 μέτρα ψηλότερος από την ακρόπολη των Αθηνών. Στον Πάγο ο Μέγας Αλέξανδρος οικοδόμησε την πόλη των Σμυρναίων. Ο χώρος έχει ιερή σημασία για τους χριστιανούς, γιατί εκεί μαρτύρησε ο Άγιος Πολύκαρπος, Επίσκοπος Σμύρνης, για τον οποίο ο Ευαγγελιστής Ιωάννης στην Αποκάλυψη γράφει: «Τω αγγέλω της εν Σμύρνη Εκκλησίας γράψον: Γίνου πιστός άχρι θανάτου και δώσω σοι τον στέφανον της ζωής». Λίγα πράγματα θυμίζουν σήμερα τη Σμύρνη, στην οποία άκμασε ο ελληνισμός μέχρι το '22. Ανάμεσα σε αυτά και ο ερειπωμένος ναός του Αγίου Βουκόλου, στη συνοικία του Μπασμανέ. Είναι ο μόνος ναός από τους περίπου 57 της Σμύρνης, που διασώζεται. Αρχικά, μετά το '22 στεγάστηκε το Αρχαιολογικό Μουσείο της Σμύρνης. Στη συνέχεια μέχρι το 2002 χρησιμοποιήθηκε ως αποθήκη της όπερας. Κάποια σκέψη να επιστραφεί στο Οικουμενικό Πατριαρχείο δεν ευδοκίμησε και τώρα οι Τουρκικές Αρχές λένε ότι θα μετατρέψουν το ναό σε πολιτιστικό κέντρο.
Για την επίσκεψη του στην Κωνσταντινούπολη και την προσκυνηματική του πορεία στα ίχνη του Αποστόλου Παύλου στη Μικρά Ασία ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος δήλωσε ότι ένιωσε να ματώνει η ψυχή του. «Από τα πολλά βουβά προσκυνήματά μας, αισθανθήκαμε την άμαχον προστασία της Υπερμάχου στρατηγού να απλώνεται στην Πόλη και τον χριστεπώνυμο λαό της. Ψηλαφήσαμε τα ίχνη αγίων ανδρών, προμάχων της πίστεως», επεσήμανε. Στη Σμύρνη, στην Έφεσο, την Πέργη, την Αττάλεια, αισθανθήκαμε έντονη τη συναισθηματική φόρτιση. «Ενωτιστήκαμε τη φωνή του Παύλου να αντηχεί ακόμα στους δρόμους και τις πλατείες των πόλεων», κατέληξε ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου.

Φωτό: Αριστείδης Βικέτος

- Ο Κύπρου Χρυσόστομος με τους Μητροπολίτες Κιτίου Χρυσόστομο και Πάφου Γεώργιο μπροστά από την κλειστή Πύλη του Οικουμενικού Πατριαρχείου, όπου οι Οθωμανοί απαγχόνισαν το 1821 τον Πατριάρχη Γρηγόριο Ε'.
- Ο Κύπρου Χρυσόστομος και ο Πάφου Γεώργιος στον ερειπωμένο ναό του Αγίου Βουκόλου στη Σμύρνη.
- Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, ο Κύπρου Χρυσόστομος και άλλοι προκαθήμενοι στην αρχαία Έφεσο, όπου συνεκλήθη η Γ' Οικουμενική Σύνοδος, η οποία μεταξύ άλλων αποφάσεων διασφάλισε και το Αυτοκέφαλο της Εκκλησίας της Κύπρου.

Ευχαριστώ θερμώς τον έγκριτο δημοσιογράφο και φίλο Αριστείδη Βικέτο για το σπουδαίο υλικό. Του εύχομαι πάντα να καλύπτει με το ίδιο πάθος και την ίδια πληρότητα ανάλογα ιστορικά γεγονότα.