"Πόσοι άραγε απο τους ανυποψίαστους πιστούς μας, που ψάλλουν κάθε τόσο την Παράκληση, γνωρίζουν ποιό είναι το πρόσωπο του συγγραφέως; Θα περίμενε κανείς ο υμνογράφος του Μεγ. Παρακλητικού Κανόνος να είναι κάποια ευαίσθητη γυναικεία ύπαρξη σαν την Κασσιανή ή κάποιος υπέργηρος μοναχός της ερήμου. Κι όμως μήτε το ένα μήτε το άλλο!Ο συντάκτης αυτού του δακρύβρεκτου υμνολογικού κειμένου ήταν ένας άνδρας στην πλήρη ακμή του, και μάλιστα εστεμμένος! Ήταν ο βυζαντινός αυτοκράτορας της Νικαίας Θεόδωρος Β' ο Λάσκαρις (1221-1258), που λίγο προ του θανάτου του εκάρη μοναχός και έλαβε το όνομα Θεοδόσιος. Σύμφωνα με τους βιογράφους του, ήταν ιδιαίτερα λεπτός και ευγενικός άνθρωπος, είχε δε την ευκαιρία να αποκτήσει σπουδαία μόρφωση για την εποχή του. Έζησε όμως σε πολύ δύσκολους καιρούς.
Οι Φράγκοι είχαν πάρει την Κων/λη, οι Βούλγαροι και το Δεσποτάτο της Ηπείρου έπρεπε να αντιμετωπισθούν καταλλήλως, οι δε Μουσουλμάνοι στη Μ. Ασία ήταν μια άμεση και μόνιμη απειλή. Έχοντας φύση καλλιτεχνική ο τραγικός αυτός Αυτοκράτορας, δεν ήταν δυνατόν να ανταποκριθή σε τέτοιες σκληρές ευθύνες χωρίς να κλονισθή η υγεία του. Γι' αυτό πέθανε σε ηλικία μόλις 36 ετών. Η ζωή του χαρακτηριζόταν από πολλές αντινομίες, που δεν ήταν βέβαια πρωτοφανείς μήτε στα βυζαντινά ανάκτορα, μήτε στην εν γένει ανώτερη κοινωνία γύρω τους.
Όμως αυτό ακριβώς στάθηκε το μεγαλύτερο θαύμα του Βυζαντίου προς την ανθρωπότητα. Το ότι δηλ. οι αντινομίες του βίου δεν έκλεισαν ποτέ στο πρόσωπο τη θέα προς την αιωνιότητα και τη σωτηρία, εφ' όσον υπήρχε η μετάνοια. Έκαναν και τότε φρικαλέα κάποτε εγκλήματα οι άνθρωποι, αλλά μετά, με ποταμούς ειλικρινών δακρύων, εξαγνίζονταν στα μάτια του Θεού και των ανθρώπων. Ολόκληρος ο χριστιανικός μεσαίωνας, σ' Ανατολή και Δύση, σ' αυτό ακριβώς το χαρακτηριστικότατο σημείο διαφέρει απο τους νεώτερους χρόνους. Οι νεώτεροι χρόνοι φροντίζουν - από ανθρωπισμό, όπως ισχυρίζονται - να διαμορφώσουν έναν πολίτη νομοταγή και έντιμο, αλλά δεν ενδιαφέρονται για τις βαθύτερες πεποιθήσεις του, για την πίστη του και την εν γένει πνευματική του αγρύπνια. Έτσι αυτός ο πολίτης μπορεί μεν να αποφεύγει προσεκτικότερα σήμερα το άμεσο και πρωτογενές έγκλημα στις σχέσεις του με τους συνανθρώπους πράγμα που ασφαλώς τον αναδεικνύει, δικονομικά τουλάχιστον, δικαιότερο απο τον άνθρωπο του χριστιανικού μεσαίωνα - όμως ο πολίτης αυτός των νεωτέρων χρόνων και του ανθρωπισμού, ναρκισσευόμενος για την "αυτόνομη" και αυτονομημένη ηθική του, δεν έχει ποτέ γνωρίσει τη συντριβή και την κάθαρση, την μετάνοια και τον αγιασμό, που επιφέρουν τα μετά την αμαρτία δάκρυα. Και ερωτάται: τί σχέση μπορούν να 'χουν αυτού του είδους οι πολίτες με τη Βασιλεία του Θεού;Εμείς γνωρίζουμε ότι ο Χριστός διεκήρυξε: "ουκ ήλθον καλέσαι δικαίους, αλλά αμαρτωλούς εις μετάνοιαν" (Μάρκ.2.17). Που σημαίνει ότι τη Βασιλεία του Θεού δεν την κατοικούν οι άψογοι νάρκισσοι που δεν ερράγισαν ποτέ μπροστά στα ανεξερεύνητα μυστήρια του Θεού, αλλά οι δια της μετανοίας αναγεννημένοι άνθρωποι. Αυτές ακριβώς τις σωτηριώδεις αλήθειες γνωρίζοντας και ο Αυτοκράτορας Θεόδωρος ο Λάσκαρις, ενώ περιγράφει τον εαυτό του ότι ήταν "παντοίως τη λύπη τρωθείς και τιτρωσκόμενος", δεν απογοητεύεται, αλλά πιστεύει και αγρυπνεί. Πιστεύει και ελπίζει ότι μ΄όλες τις συμφορές του ο Θεός απεργάζεται την σωτηρία του: "οίμοι, τί ουκ εμοί γέγονεν! Ουδέν άλλο είποιμι ή ότι πάντως κάθαρσις ψυχική και ταπείνωσις σαρκική, ίνα σώση ο πλάστης το συναμφότερον".
Του μακαριστού Αυτοκράτορος Θεοδώρου Β΄ του Λασκάρεως, που μας εδίδαξε τον Παρακλητικό Κανόνα, αιωνία η μνήμη!"(Αρχιεπισκόπου Αυστραλίας Στυλιανού, ΕΝΣΑΡΚΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΔΟΓΜΑΤΟΣ, σελ.22-23).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου