Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΠΑΤΡΩΝ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΖΟΜΕΝΟΣ ΤΗΝ ΧΑΡΑΝ

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 

Η μεγάλη εορτή του Ευαγγελισμού «στοιχειώθηκε» στην Πάτρα, από την παρουσία του μακαριστού Μητροπολίτου Πατρών Νικοδήμου στον Μητροπολιτικό Ναό, στην γνωστή σε όλους τους πατρινούς Ευαγγελίστρια. 

Ο μακαριστός Μητροπολίτης χοροστατούσε στον πανηγυρικό Εσπερινό, ψάλλοντας κατά τέτοιον τρόπο που να επιβεβαιώνει τον υμνωδό της εορτής «χορευέτω η φύσις». Όλος «χόρευε» ψάλλοντας τα περίφημα προσόμοια του Εσπερινού «Βουλήν προαιώνιον». Το πρώτο στο αργό ειρμολογικό μέλος, το δεύτερο «Φαίνη μοι ως άνθρωπος» σε χορευτικό τρίσημο ρυθμό και το τρίτο «Θεός όπου βούλεται» στο γνωστό σύντομο μέλος. 

Στη συνέχεια διηύθυνε τον χορό ψαλτών – από του Αρχιερατικού Θρόνου – στο περίφημο Δοξαστικό του Εσπερινού «Απεστάλη εξ ουρανού», σε ήχο πλ. β’ και στο μέλος του αειμνήστου Άρχοντος Μουσικοδιδασκάλου της Μ.τ.Χ.Ε. Κωνσταντίνου Πανά, ο οποίος πάντοτε το απολάμβανε και το ηχογραφούσε με το μικρό του κασετόφωνο. Το έντεχνο αυτό μέλος, ηχογράφησε ο μακαριστός Πατρών Νικόδημος στο μεγάλο πρόγραμμα ηχογραφήσεων Εκκλησιαστικής Μουσικής του Μανόλη Χατζηγιακουμή και συμπεριλήφθηκε στον ψηφιακό δίσκο νούμερο 4, της σειράς Σύμμεικτα Εκκλησιαστικής Μουσικής. Είχα την τύχη να συμμετέχω ως ισοκράτης στην συγκεκριμένη ηχογράφηση και να επιμεληθώ τα ισοκρατήματα. Εν έτει 1998. 

Ο Μανόλης Χατζηγιακουμής σημειώνει για το μέλος αυτό: "Ιδιαίτερα εξαίρεται η απόδοση του δοξαστικού του Ευαγγελισμού, ενός σύγχρονου μέλους με πολύ ενδιαφέρουσα δομή και πλούσια συμπλοκή γραμμών και φράσεων, επάνω σε παραδοσιακά πρότυπα. Και στο μέλος αυτό η μακρόχρονη (κατ' έτος) εκτέλεση από τον ίδιο τον Σεβασμιώτατο στην εορτή του Ευαγγελισμού έχει προσδώσει στην ερμηνεία, παρά τη δυσκολία και την έκταση του Δοξαστικού, ευχέρεια και άνεση, έμφαση, κύρος, πειστικότητα". 
Το παραθέτουμε, προς ευωχίαν, εδώ.

Στον ίδιο δίσκο ο Δεσπότης ερμηνεύει και το ιδιόμελο της λιτής του Ευαγγελισμού «Ευαγγελίζεται ο Γαβριήλ» σε ήχο β’, το οποίο απέδιδε μοναδικά κατά την αρτοκλασία στον Εσπερινό της Ευαγγελίστριας. Ευτυχώς αυτές οι δύο ηχογραφήσεις αποτύπωσαν κάτι από το υψηλόν και σοβαρό κλίμα της πανηγύρεως του Μητροπολιτικού Ναού Πατρών, επί Νικοδήμου Βαλληνδρά, το οποίο εξέλιπε πλέον ή παρήλθε ανεπιστρεπτί. 

Στον τόμο Εικοσαέτηρος Αρχιερατεία Μητροπολίτου Πατρών Νικοδήμου Α’ 1974-1994, δημοσιεύονται διάφορα υμνογραφήματα του αειμνήστου Μητροπολίτου. Μεταξύ αυτών και Μεγαλυνάρια. Ανάμεσά τους και το του Ευαγγελισμού. 

Το Μεγαλυνάριο της εορτής που συναντούμε στα έντυπα βιβλία έχει ως εξής: 

Νῦν εὐαγγελίζεται Γαβριήλ, τὸ χαῖρε κραυγάζων, μετὰ δέους τῇ Μαριάμ. Ὢ τοῦ ξένου τρόπου! ἐν μήτρᾳ γὰρ ἀχράντῳ, συνείληπται ὁ Πλάστης σῴζων ὃν ἔπλασε. 

Ο Πατρών Νικόδημος κράτησε την πρώτη φράση και άλλαξε την δεύτερη, όπως φαίνεται και από το χειρόγραφό του που δημοσιεύουμε εδώ. 

Αντί του «Ὢ τοῦ ξένου τρόπου…» γράφει: «και ο εν υψίστοις υιός Θεού υπάρχων υιός ανθρώπου γίνεται, ως ηυδόκησε». 

Νικοδήμου Αρχιερέως αιωνία η μνήμη!

Ο μακαριστός Πατρών Νικόδημος λειτουργών στην Ευαγγελίστρια