ΕΡΩΤΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΦΟΝΤΑΜΕΝΤΑΛΙΣΜΟΣ

Του θεολόγου Γιώργου Βλαντή

Η εμμονή των Ορθόδοξων φονταμενταλιστών με τη σεξουαλικότητα είναι, μέχρι ένα τουλάχιστον σημείο, ψυχολογικά και ψυχιατρικά εξηγήσιμη, όπως επίσης και η εξάρτηση του ποιμνίου τους από τα λεγόμενά τους. Ο τρόπος όμως που εκλαμβάνουν εν γένει σκοταδιστές θρησκευόμενοι την ερωτική ζωή είναι κάθε άλλο παρά μονοδιάστατος. Εκτός από τους κατ᾽ επάγγελμα στραγγαλιστές της, τους εχθρούς της σωματικότητας, τους συστηματικούς παραγωγούς ενοχών και απαγορεύσεων, υπάρχουν και πολλές άλλες διαβαθμίσεις. Ενδιαφέρον έχουν οι λαϊκιστικά προοδευτικοί, όσοι εργαλειοποιούν την ερωτολογία για να καλλωπίσουν άλλες τους ακρότητες. 

Παρακολουθούσα προ ημερών σχετική αγόρευση διαβόητου φονταμενταλιστή κληρικού, δήθεν ανοιχτού και απελευθερωμένου, ο οποίος επιστράτευε δημοφιλή στην Ορθοδοξία περί έρωτος φληναφήματα εκφερόμενα σε «λαϊκή» γλώσσα. Λειτουργούσε απελευθερωτικά για το δύσμοιρο ποίμνιό του, το οποίο ενθουσιαζόταν από τις κοινοτοπίες που στα ώτα του ακούγονταν ως επανάσταση, ενισχύοντας τις προϋποθέσεις δεξίωσης του αντιοικουμενισμού και αντιδυτικισμού που εξέφραζε ο ομιλητής. 

Συχνά στα θρησκευτικά περιβάλλοντα μια ελεγχόμενη ανοιχτότητα στα ερωτικά ζητήματα ενισχύει το σεκταρισμό, αλλά και την εξάρτηση από το «γέροντα», γκουρού ή όπως αλλιώς αποκαλείται ο αρχηγός της ομάδας. Η απελευθέρωση που προκαλεί δίνει την αίσθηση πως αυτός κατέχει επίσης αντίστοιχες γνώσεις και σε άλλα πεδία, οπότε εξασφαλίζεται εύκολα η άκριτη αποδοχή της υποτιθέμενης αντισυμβατικότητάς του εναντίον της όποιας εκκλησιαστικής αρχής, του δυτικού πολιτισμού, του όποιου εν γένει «συστήματος» είναι να πάρει ο χάρος. Ας σκεφτούμε, παρεμπιπτόντως, πώς, σε ένα καταφανώς σοβαρότερο επίπεδο, συνυφαίνονται η ερωτολογία και ο αντιδυτικισμός στη σκέψη διάφορων Ορθόδοξων θεολόγων και φιλοσόφων.  

Ανάλογα με τη διάθεσή του ή τη στάση του απέναντι σε τέτοιες εκδοχές του θρησκευτικού φαινομένου δύναται κανείς να διασκεδάσει, να λυπηθεί ή να νιώσει οίκτο. Πάντως, νομίζω πως είναι κρίμα θρησκευτικές κοινότητες – και αυτό έχει αναφορά και στα περισσότερα ορθόδοξα περιβάλλοντα – να αντιμετωπίζουν το ζήτημα της σεξουαλικότητας με προϋποθέσεις προνεοτερικές, προδιαφωτιστικές, αντιεπιστημονικές, δογματιστικές και, κυρίως, αντικατοπτρίζοντας μια τόσο φαιδρά ανθρωπομορφική αντίληψη του Θεού, ώστε να αναρωτιέσαι πού πήγε η πολύτιμη απομυθευτική δυναμική του χριστιανισμού.