ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΜΟΥ ΜΕ ΘΕΜΑ "ΕΚΚΛΗΣΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΣ"

Το τελευταίο (διπλό) τεύχος (57:3-4, 2013) του έγκριτου θεολογικού περιοδικού St Vladimir’s Theological Quarterly, που εκδίδεται από το Ορθόδοξο Θεολογικό Σεμινάριο του Αγίου Βλαδιμήρου (Νέα Υόρκη, Η.Π.Α.), είναι αφιερωμένο στο Διεθνές Θεολογικό Συνέδριο «Εκκλησιολογία και Εθνικισμός στη Μεταμοντέρνα Εποχή», που συνδιοργανώθηκε από την Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών Βόλου, την έδρα Ορθοδόξου Θεολογίας του Πανεπιστημίου του Münster (Γερμανία), το Κέντρο Ορθοδόξων Χριστιανικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Fordham (Νέα Υόρκη), το Ρουμανικό Ινστιτούτο Διορθοδόξων, Διαχριστιανικών και Διαθρησκειακών Σπουδών (INTER Cluj-Napoca, Ρουμανία), το Χριστιανικό Πολιτιστικό Κέντρο Βελιγραδίου (Σερβία), το Βιβλικό Θεολογικό Ινστιτούτο του Αγίου Ανδρέα (Μόσχα), την Ορθόδοξη Ακαδημία του Βάλαμο (Φινλανδία) και το Ευρωπαϊκό Forum Ορθοδόξων Θεολογικών Σχολών (EFOST, Βρυξέλλες), από τις 24 έως τις 27 Μαΐου 2012. 

Υπό τον γενικό τίτλο «Εκκλησιολογία και Εθνικισμός» ο τόμος φιλοξενεί 17 κείμενα επιφανών Ελλήνων και ξένων Ορθοδόξων Θεολόγων τα οποία μελετούν τη σχέση Ορθοδοξίας και Εθνικισμού (αποτέλεσμα του εναγκαλισμού Κράτους-Εκκλησίας στις περισσότερες παραδοσιακές Ορθόδοξες χώρες), Κράτους και Εκκλησίας, το ζήτημα του εθνοφυλετισμού και τη συμβολή του στη διαμόρφωση των εθνικών εκκλησιών, την εμφάνιση εκκλησιαστικής «Διασποράς», το ζήτημα του πρωτείου κ.ά. 

Το πρώτο κείμενο του τόμου επιγράφεται «’’Ουκ ένι Ιουδαίος ουδ’ Έλλην’’: Καθολικότητα και Εθνότητα» και υπογράφεται από τον Μητροπολίτη Διοκλείας Κάλλιστο Ware. Το δεύτερο άρθρο με τίτλο «Ορθοδοξία και Εθνικισμός» ανήκει στον Lucian Leustean, Λέκτορα Πολιτικών Επιστημών και Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο του Aston (Birmingham Ηνωμένο Βασίλειο). Ακολουθεί το κείμενο του Πασχάλη Κιτρομηλίδη, Καθηγητή Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, με τίτλο «Διαφωτισμός, Εθνικισμός, Εθνικό Κράτος και ο αντίκτυπός τους στον Ορθόδοξο κόσμο». «Ορθοδοξία και Εθνικισμός στην Ρωσική Ορθοδοξία» είναι ο τίτλος του άρθρου που ακολουθεί και υπογράφεται από την Daniela Kalkandjieva, Ερευνήτρια του Επιστημονικού Τμήματος του Πανεπιστημίου της Σόφιας (Βουλγαρία). Το επόμενο άρθρο με τίτλο «Η Ορθόδοξη Οικουμενικότητα και το Βουλγαρικό Σχίσμα» προέρχεται από τον Δημήτριο Σταματόπουλο, Επίκουρο Καθηγητή στο Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας (Θεσσαλονίκη). Το κείμενο που ακολουθεί έχει τίτλο «Γιατί οι Ορθόδοξες Εκκλησίες είναι επιρρεπείς στην Εθνικοποίηση ή ακόμα και τον Εθνικισμό» και συγγραφέας του είναι ο Βασίλειος Ν. Μακρίδης, Καθηγητής της Κοινωνιολογίας της Θρησκείας στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου του Erfurt (Γερμανία). Το άρθρο με τίτλο «Πέρα από τον Εθνικισμό; Η περίπτωση της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Αντιοχείας» ανήκει στον Assaad Elias Kattan, Καθηγητή της Έδρας Ορθόδοξης Θεολογίας στο Πανεπιστήμιο του Münster (Γερμανία), ενώ ο Χρήστος Καρακόλης, Αναπληρωτής Καθηγητής Καινής Διαθήκης στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών είναι ο συγγραφέας του άρθρου που ακολουθεί υπό τον τίτλο: «Εκκλησία και Έθνος στην Καινή Διαθήκη: Η διαμόρφωση των Παύλειων κοινοτήτων». Τα δύο επόμενα κείμενα, του Paul Meyendorff, Καθηγητή Λειτουργικής Θεολογίας στο Θεολογικό Σεμινάριο του Αγίου Βλαδιμήρου και εκδότη του ομώνυμου περιοδικού, καθώς και του Αρχιμανδρίτη Γρηγορίου Παπαθωμά, Καθηγητή Κανονικού Δικαίου στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και στο Ινστιτούτο Ορθόδοξης Θεολογίας του Αγίου Σεργίου εξετάζουν όψεις του φαινομένου του Εθνοφυλετισμού. Το πρώτο έχει τίτλο: «Εθνοφυλετισμός, Αυτοκεφαλία και Εθνικές Εκκλησίες - Θεολογική προσέγγιση και εκκλησιολογικές συνέπειες», ενώ το δεύτερο επιγράφεται «Εθνοφυλετισμός και η αποκαλούμενη ‘’Διασπορά’’». Το κείμενο της Dragica Tadic-Papanikolaou, θεολόγου και Υπεύθυνης Σχεδιασμού στο Χριστιανικό Πολιτιστικό Κέντρο Βελιγραδίου (Σερβία) έχει τίτλο «Η διαμόρφωση Εθνικής Ιδέας και Ταυτότητας μέσα από τις Εκκλησιαστικές Διηγήσεις». Το κείμενο του π. Cyril Honorun, Επισκέπτη Ερευνητή στο Πανεπιστήμιο του Yale (Η.Π.Α.) τιτλοφορείται «Εκκλησία και Έθνος: Υπό το πρίσμα της μετα-εκκοσμίκευσης». Ο Μητροπολίτης Περγάμου Ιωάννης Ζηζιούλας, Ακαδημαϊκός, Συμπρόεδρος της Μεικτής Διεθνούς Επιτροπής Θεολογικού Διαλόγου μεταξύ της Ρωμαιοκαθολικής και της Ορθόδοξης Εκκλησίας και Καθηγητής στα Πανεπιστήμια King’s College (Λονδίνο), Γλασκώβης, Εδιμβούργου και Θεσσαλονίκης αναλύει το θέμα «Πρωτείο και Εθνικισμός», ενώ ο Δρ. Θανάσης Ν. Παπαθανασίου, Αρχισυντάκτης του Θεολογικού Περιοδικού «Σύναξη», Διδάσκων στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο και Μέλος της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Διαπολιτισμικής Θεολογίας και Διαθρησκειακών Σπουδών (ESITIS) αναπτύσσει το θέμα «Σημεία εθνικοσοσιαλισμού στην ελλαδική Εκκλησία;». Το κείμενο «Εκκλησιολογία και Παγκοσμιοποίηση: Σε αναζήτηση εκκλησιολογικού παραδείγματος στην εποχή της Παγκοσμιοποίησης (σε συνέχεια των προηγούμενων παραδειγμάτων: τοπικό, αυτοκρατορικό, εθνικό) αποτελεί τη συμβολή στον τόμο του Δρ. Παντελή Καλαϊτζίδη, Διευθυντή της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών Βόλου και Διδάσκοντα στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Το άρθρο που ακολουθεί με τίτλο «Εθνικισμός, Κρατισμός και Ορθοδοξία» υπογράφεται από τον Davor Dzaltο, Καθηγητή Θρησκειών, Ιστορίας και Θεωρίας της Τέχνης και Προέδρου του Ινστιτούτου Μελέτης του Πολιτισμού και του Ινστιτούτου Φιλοσοφίας και Κοινωνικής Θεωρίας στο Πανεπιστήμιο του Βελιγραδίου (Σερβία). Το τελευταίο κατά σειρά μελέτημα είναι του Δρ. Alexander Verkhovsky, Διευθυντή του Κέντρου Πληροφόρησης και Ανάλυσης SOVA (Μόσχα). Έχει τίτλο «”Πολιτική Ορθοδοξία”: Η συμμετοχή της θρησκείας στη διαδικασία σχηματισμού της ταυτότητας», και επικεντρώνεται στις τρέχουσες εξελίξεις στη Ρωσία και στην πολιτική χρήση της ρωσικής Ορθοδοξίας. 

Ο τόμος ολοκληρώνεται με σύντομη παρουσίαση των βιογραφικών στοιχείων των συνεργατών του παρόντος διπλού τεύχους. 

Μετά την κυκλοφορία του στην αγγλική γλώσσα, ο τόμος Εκκλησιολογία και Εθνικισμός αναμένεται να κυκλοφορήσει σύντομα και στα ελληνικά από την «Εκδοτική Δημητριάδος», το εκδοτικό τμήμα της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών Βόλου.