Μια βραδιά Καβάφη στον εμβληματικό χώρο του Αναγνωστηρίου της Εθνικής Βιβλιοθήκης στην οδό Πανεπιστημίου στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, την Τρίτη 18 Φεβρουαρίου 2014.
Η εφημερίδα Καθημερινή, η οποία ξεκίνησε από την Κυριακή 16/2 να μοιράζει στους αναγνώστες της Έλληνες ποιητές με πρώτο τον Καβάφη, σε συνεργασία με την Εθνική Λυρική Σκηνή και την Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, παρουσίασε ένα λιτό μα ουσιαστικό και περιεκτικό αφιέρωμα στον μεγάλο Αλεξανδρινό.
Την εκδήλωση άνοιξε ο πρόεδρος της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος Σταύρος Ζουμπουλάκης, ο οποίος είπε ότι ευχαρίστως το Δ.Σ. της Εθνικής Βιβλιοθήκης παραχωρεί το Αναγνωστήριο για ανάλογες πολιτιστικές εκδηλώσεις, αλλά δήλωσε την έκπληξή του για το γεγονός ότι πολλοί Αθηναίοι μπήκαν για πρώτη φορά στην Βιβλιοθήκη χάρη σ΄ αυτές τις εκδηλώσεις. Αναφέρθηκε στις δυσκολίες της Εθνικής Βιβλιοθήκης λόγω της οικονομικής κρίσης, αλλά και στην ευοίωνη προοπτική μετεγκατάστασής της στο συγκρότημα πολιτισμού που ανεγείρεται στο Φαληρικό Δέλτα από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος.
Ακολούθως, την εκδήλωση χαιρέτισαν ο αρχισυντάκτης της εφημερίδας Η Καθημερινή Νίκος Ξυδάκης, και η Μαρία Μεταξάκη από την Εθνική Λυρική Σκηνή. Οι ηθοποιοί Δημήτρης Λιγνάδης, Αθηνά Μαξίμου και Άλκηστις Πουλοπούλου διάβασαν, στη συνέχεια, ποιήματα του Καβάφη που επέλεξαν για την βραδιά. Διαφορετικές αναγνώσεις, που δικαιώνουν την άποψη ότι η απαγγελία ποίησης και δη Καβαφικής, δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση. Ξεχωρίζω τον Δημήτρη Λιγνάδη, γιατί απήγγειλε απέξω - χωρίς βιβλίο - τα Καβαφικά ποιήματα, πλην ενός. Μου θύμισε το ποίημα "Τρόμος", από τα Κρυμμένα του ποιητή, που το είπε με εσωτερική ένταση. Το παραθέτω στη συνέχεια, επειδή είναι και από τα άγνωστα του Καβάφη:
Τρόμος
Την νύκτα, Δέσποτα Χριστέ μου,
τον νου και την ψυχή μου φύλαττέ μου
σαν γύρω μου αρχινούν και περπατούνε
Όντα και Πράγματα που όνομα δεν έχουν
και τ’ άσαρκα ποδάρια των στην κάμαρή μου τρέχουν
και κάμνουν στο κρεβάτι μου κύκλο για να με διούνε —
και με κοιτάζουν σαν να με γνωρίζουν
σαν να καγχάζουν άφωνα που τώρα με φοβίζουν.
Το ξέρω, ναι, με καρτερούνε
σαν βδελυρούς καιρούς να μελετούνε
οπόταν ίσως σέρνομουν μαζί των — μες στο σκότος
με τα όντα και τα πράγματα αυτά ανακατευμένος.
Κι αποφρενιάζουν ο καιρός να ξαναρθεί ο πρώτος.
Μα δεν θα νά ’ρθει πια ποτέ· γιατί είμαι εγώ σωμένος,
εις του Χριστού τ’ όνομα βαπτισμένος.
Τρέμω σαν αισθανθώ το βράδυ
σαν νιώσω που μες στο βαθύ σκοτάδι
επάνω μου είναι μάτια καρφωμένα....
Κρύψε με από την όρασί των, Δέσποτά μου.
Και σαν μιλούν ή τρίζουνε, μη αφήσεις ώς τ’ αυτιά μου
κανέν’ από τα λόγια των νά ’ρθει τα αφορεσμένα,
μην τύχει και μες στην ψυχή μου φέρουν
καμιά φρικώδη ανάμνησι απ’ τα κρυφά που ξέρουν.
Μετά την απαγγελία Καβάφη από τους τρεις ηθοποιούς, ο βαθύφωνος Τάσος Αποστόλου, συνεργάτης της Λυρικής Σκηνής, και η διαπρεπής πιανίστρια Βίκυ Στυλιανού παρουσίασαν τη μοναδική σύνθεση του σπουδαίου Έλληνα συνθέτη και μαέστρου Δημήτρη Μητρόπουλου "14 Invenzioni" πάνω σε ποίηση Καβάφη, για φωνή και πιάνο.
Ο Μητρόπουλος -ο πρώτος Έλληνας συνθέτης που μελοποίησε Καβάφη- προλογίζοντας το έργο του σε ρεσιτάλ που δόθηκε το 1932, σημείωνε: "Κάθε ποίημα από αυτά έχει ως βάση ένα διαφορετικό αρχιτεκτονικό σχέδιο, όπου η φωνή η απαγγέλλουσα το ποίημα αποτελεί ένα μόριο του σχεδίου. Δεν πρόκειται περί τραγουδιού, αλλά ούτε και περί μιας ξερής απαγγελίας με υπόκρουση. Ούτε να τα τραγουδάει κανείς πρέπει, ούτε πάλι να τα απαγγέλλει, μα κάτι ανάμεσα στα δύο. Ίσως μια απαγγελία stylisée, σε ορισμένους ήχους και ρυθμούς που διαγράφει αυστηρά το μουσικό αρχιτεκτονικό σχέδιο".
Νομίζω ότι οι δύο θαυμάσιοι μουσικοί ήσαν πιστοί σ' αυτό που ήθελε ο Μητρόπουλος. Η Βίκυ Στυλιανού - ίσως η εμπειρότερη πιανίστρια στη σύγχρονη μουσική - "κεντούσε" στο πιάνο τις πολύτιμες, όσο και δύσκολες, νότες του συνθέτη. Ο Τάσος Αποστόλου τραγούδησε με τη δέουσα ένταση, δημιουργώντας κλίμα Λειτουργίας.
Είχα ξανακούσει τον Αποστόλου και τη Στυλιανού να ερμηνεύουν το έργο αυτό εξαίσια στην Ελληνοαμερικανική Ένωση. Δείτε τα σχετικά εδώ.
Τώρα τους απήλαυσα και πάλι, γιατί είναι σπάνια τέτοια σύμπνοια που διακρίνει τους δύο μουσικούς, οι οποίοι ερμηνεύουν με πάθος τα πάθη του Καβάφη.
Η γραφή του Μητρόπουλου, τόσο μοντέρνα... 90 χρόνια μετά!
Στην εκδήλωση μεταξύ άλλων παρευρέθησαν: ο Γιάννης Τροχόπουλος διευθύνων σύμβουλος του κέντρου πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, ο σκηνοθέτης Γιάννης Χουβαρδάς, ο ηθοποιός Αιμίλιος Χειλάκης, αλλά και πλήθος κόσμου, αναγνώστες και φίλοι της ποίησης.
Π.Α.Α.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου