Ο ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΟΘΕΣΗ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΟΥ

φωτό αρχείου

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 

Είναι πολύ ενδιαφέρον το γεγονός ότι ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, ο οποίος πραγματοποιεί αυτές τις μέρες επίσημη επίσκεψη στο Άγιον Όρος, συμμετέχοντας στους εορτασμούς για τα 100 χρόνια από την ενσωμάτωση του Άθωνα στο ελληνικό κράτος, κατά την ομιλία του στην Έκτακτη Διπλή Σύναξη της Ιεράς Κοινότητος του Αγίου Όρους (16 Οκτωβρίου) αναφέρθηκε στην παραπομπή σε δίκη του Ηγουμένου της Μονής Βατοπαιδίου Εφραίμ και του μοναχού Αρσένιου, σκιαγραφώντας το γεγονός με μελανά χρώματα. 

Είπε ο Πατριάρχης, αφού αναφέρθηκε στο γνωστό ζήτημα της Μονής Εσφιγμένου: 

"...ἕτερον λυπηρὸν πρόβλημα, ἐξελισσόμενον, παρὰ τὰς ἃς ἔλαβε περὶ τοῦ ἀντιθέτου ἡ Μήτηρ Ἐκκλησία διαβεβαιώσεις, καὶ λαμβάνον, ὡς ἀνεκοινώθη κατ᾿ αὐτάς, δυσμενῆ τροπήν, εἶναι τό, διὰ τῆς εἰς δίκην παραπομπῆς, διὰ ἐκ προθέσεως πράξεις «κακουργηματικῆς» βαρύτητος, καθηγουμένου ἐκ τῶν πρώτων Ἱερῶν Μονῶν τοῦ Ἁγίου Ὄρους καὶ μοναχοῦ συνεργάτου αὐτοῦ, ὡς δημοσιεύεται καὶ διαπομπεύεται διὰ τῶν μέσων ἐνημερώσεως πανελληνίως καὶ παγκοσμίως ὁ ἱερὸς οὗτος τόπος τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, ὁ χῶρος οὗτος τῆς νυχθημέρου προσευχῆς καὶ τῆς ἀσκήσεως. Τὸ γεγονὸς ἐλύπησε τὴν Μητέρα Ἐκκλησίαν καὶ τὴν προβληματίζει, ἐπιδείξασαν μέχρι σήμερον ἀνοχὴν καὶ σύνεσιν. Οἱ εἰρημένοι, κατὰ τὸ κατηγορητήριον παραπεμπτικὸν βούλευμα, ἐκινήθησαν ἀξιοποίνως εἰς πολυπράγμονας πρωτοβουλίας καὶ ἐνεργείας πέραν καὶ ἐπὶ ὑπερβάσει τῶν μοναχικῶν καθηκόντων αὐτῶν, διὰ τὰ ὁποῖα ἐγκατελείψατε οἱ τὸν τόπον τῆς Θεομήτορος οἰκοῦντες τὸν κόσμον καὶ τὰ τοῦ κόσμου. Ὁ διασυρμὸς τὸν ὁποῖον ὑφίσταται ὁ Ἱερὸς Τόπος ἐξ αἰτίας των, ἐπὶ σειρὰν ἐτῶν, εἶναι μέγας. Ἡ τροπὴ τῆς ὑποθέσεως, ἀνεξαρτήτως τῆς ἐκβάσεως τῆς ἐπικειμένης δίκης, διδάσκει ὅτι δὲν εἶναι πρέπον νὰ ἐγκαταλείπουν οἱ μοναχοὶ τὴν μοναχικὴν ἄσκησιν καὶ νὰ ἐπιδίδωνται εἰς ἔργα κοινωνικῆς ἀποστολῆς, διὰ τὴν πραγματοποίησιν τῶν ὁποίων καταλληλότεροι εἶναι οἱ λαϊκοὶ καὶ ἡ ἐν τῷ κόσμῳ στρατευομένη Ἐκκλησία". Ολόκληρη την ομιλία του Πατριάρχη διαβάστε εδώ. 

Ο Πατριάρχης δεν κατονόμασε τον Ηγούμενο Εφραίμ και τον μοναχό Αρσένιο, αλλά είναι ηλίου φαεινότερον ότι σ' αυτούς αναφερόταν. Ο Πατριάρχης, λοιπόν, υπογράμμισε με έμφαση τον διασυρμό που υπέστη το Άγιον Όρος εξαιτίας της υπόθεσης Βατοπαιδίου, τόνισε ότι στην υπόθεση αυτή έγινε από τους πρωταίτιους υπέρβαση των μοναχικών τους καθηκόντων, σημείωσε με μια δόση αγανάκτησης ότι η "Μητέρα Εκκλησία" μέχρι σήμερα επέδειξε "ανοχήν και σύνεσιν" στο θέμα και επέστησε την προσοχή σε όλους τους μοναχούς να αποφεύγουν "νὰ ἐπιδίδωνται εἰς ἔργα κοινωνικῆς ἀποστολῆς", για να μην παρατηρούνται δυσάρεστες καταστάσεις, κι αυτό να ληφθεί υπ' όψιν ανεξάρτητα από την έκβαση της δίκης, από το αν δηλαδή αθωωθούν, ενδεχομένως, ο Εφραίμ και ο Αρσένιος. 

Είναι η πρώτη φορά μετά από πολύ καιρό που ο Οικουμενικός Πατριάρχης αναφέρεται στην υπόθεση Βατοπαιδίου, και μάλιστα δημόσια και δη στο Άγιον Όρος! Η παραπομπή για κακούργημα των Εφραίμ και Αρσενίου δεν θα μπορούσε να αφήσει τον Πατριάρχη αδιάφορο. 

Το Οικουμενικό Πατριαρχείο δεν έσπευσε να καθαιρέσει τον Εφραίμ από ηγούμενο, όπως απαιτούσε η κοινή γνώμη στην Ελλάδα όταν το "σκάνδαλο" ήταν στα "φόρτε" του. Δεν τον άγγιξε ούτε όταν προφυλακίστηκε. Η αποφυλάκισή του σήμανε μια "νέα αρχή" για τον Ηγούμενο Εφραίμ, αφού η υπόθεση δεν απασχολούσε πια την κοινή γνώμη - η οικονομική κρίση επεσκίασε πολλά!.. - και ο "εκκλησιαστικός κόσμος" συσπειρώθηκε, θα λέγαμε, γύρω από τον ...αδικημένο Εφραίμ, που "στο πρόσωπό του χτυπήθηκε η Ορθοδοξία". Το Φανάρι και πάλι κράτησε στάση αναμονής και απόστασης.

Είναι εξόχως χαρακτηριστικό ότι ο Πατριάρχης κατά τις δύο πρόσφατες επισκέψεις του στην Αθωνική Πολιτεία (2011, 2013) δεν επισκέφθηκε την Μονή Βατοπαιδίου, την οποία υπό άλλας συνθήκας σίγουρα θα επισκεπτόταν, ως διακεκριμένη Μονή του Όρους. 

Αξίζει εδώ να σημειώσουμε ότι κανένα μέσο ενημέρωσης, και κυρίως τα διαδικτυακά πρακτορεία εκκλησιαστικών ειδήσεων, δεν έδωσε σημασία στα πατριαρχικά περί Εφραίμ και Αρσενίου ρήματα. Αντιθέτως, ένα εξ αυτών πρόβαλε την συμμετοχή του Πατριαρχικού Μύρων Χρυσοστόμου στην πανήγυρη του Αγίου Ευδοκίμου του Βατοπαιδινού (στη Μονή Βατοπαιδίου) και την φράση του προς τον Εφραίμ: "ήρθαμε να καταθέσουμε την εκτίμησή μας". Τον βαθύτατο προβληματισμό του Πατριάρχη δεν τον άκουσε, άραγε, ο συντάκτης; Σ' ένα λόγο αβροφροσύνης του Μύρων στάθηκε;

Φαίνεται πάντως ότι το Φανάρι παρακολουθεί στενά την υπόθεση Βατοπαιδίου και θα λάβει τα αναγκαία μέτρα ανάλογα με την έκβαση της δίκης. Ανεξάρτητα όμως από αυτήν, ο Πατριάρχης τόνισε προς τους Αγιορείτες τον μέγα πειρασμό της εκκοσμίκευσης που ελλοχεύει σε ενέργειες που δεν αρμόζουν σε μοναχούς, ακόμα κι αν είναι περιβεβλημένες με τον μανδύα της κοινωνικής προσφοράς.