Στο βιβλίο που συνοδεύει το cd ο Μανόλης Χατζηγιακουμής γράφει μεταξύ άλλων:
Και τις τρεις αυτές οκτάηχες συνθέσεις ψάλλει ο ίδιος ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Νικόδημος Βαλληνδράς. Σπάνια συγκυρία, κατά την οποία συνθέτης και εκτελεστής ταυτίζονται, καθιστώντας έτσι την παρούσα έκδοση μοναδικό ιστορικό τεκμήριο. Η ηχογράφηση πραγματοποιήθηκε τον Μάρτιο του 1997 (ισοκράτες Παναγιώτης Μάθος, Παναγιώτης Ανδριόπουλος, Γιώργος Μπακόπουλος, σήμανση ισοκρατημάτων Παναγιώτης Ανδριόπουλος). Τα Ανοιξαντάρια και το Μακάριος ανήρ εκτελούνται από την πρώτη έντυπη δημοσίευση (Αθαν. Πέττα, O Μέγας Πανηγυρικός Εσπερινός, Αθήναι 1994), ενώ το Θεοτόκε Παρθένε από την πρώτη επίσης (ιδιόχειρη και πολυγραφημένη) έκδοση (Αρχιμ. Νικοδήμου Βαλληνδρά, Θεοτόκε Παρθένε της Αρτοκλασίας εις διαφόρους ήχους, Αθήναι 1961), απ’ όπου όμως λείπει ο πλ δ΄ (και ο οποίος συμπληρώθηκε κατά τη διάρκεια της ηχογράφησης).
Oι εκτελέσεις αυτές αποτελούν πράγματι, από κάθε άποψη, ένα λαμπρό ερμηνευτικό δείγμα (μάλιστα αν ληφθεί επιπλέον υπόψη η ηλικία των ήδη 82 χρόνων). Δεν είναι μόνο η ώριμη και μεστή φωνητική δεξιότητα με την ασυνήθιστη (και εκπλήσσουσα για την ηλικία) ευστροφία και διαύγεια. Είναι προπάντων, επί της ουσίας, η στιβαρή ρυθμική εκφώνηση και η ιδιάζουσα εξπρεσιονιστική εκφραστική διατύπωση. Kαταρχήν, ο δίσημος αναπαιστικός και εμβατηριακός ρυθμός στα Ανοιξαντάρια και στο Μακάριος ανήρ, με την ιδιότυπη ανάλωση περισσότερου χρόνου στη θέση απ’ ότι στην άρση (χαρακτηριστική εκφορά του μητροπολίτου Νικοδήμου Βαλληνδρά, επίσης του πατρός Διονυσίου Φιρφιρή και των νεώτερων Αγιορειτών μοναχών Αντίπα και Αμφιλόχιου), καθιστά τα μαθήματα αυτά στιβαρά, επίσημα και όντως αρχαιοπρεπή. Αντίθετα, ο αργός τετράσημος χρόνος και ρυθμός στα Θεοτόκε Παρθένε αποδίδει λαμπρά το ύφος και το πνεύμα του νεωτερικού αυτού μέλους σε μιά κατεξοχήν ανειμένη λειτουργική στιγμή. Αλλά και η μελισματική εκφραστικότητα στις ερμηνείες αυτές παρουσιάζεται προσωπική και ιδιάζουσα. Χωρίς να απομακρύνεται από την κλασική διατύπωση, αποτυπώνεται στα μέλη αυτά έντονα η ισχυρή σφραγίδα του ερμηνευτή, εμφαντική, έλλογη, εξπρεσιονιστική, και ιδιαίτερα περιγραφική των πνευματικών συναισθημάτων και των εν γένει ειδικών λεκτικών και ποιητικών διανοημάτων. Έτσι, η αείροη ρυθμική κίνηση στα πρώτα, καθώς και η περισσότερο στατική (και αναγκαία) στα τελευταία, ακόμη η αδιάκοπη μέριμνα της μελισματικής εκφραστικότητας, η καθαρή άρθρωση, η διαυγής και πλούσια ηχητικότητα, όλα καθιστούν τις παρούσες ερμηνείες όχι απλά ένα χαρίεν και ευφρόσυνο άκουσμα, αλλά μιαν ιστορική (και νεωτερική) ερμηνευτική παρακαταθήκη. Πολύ περισσότερο που τις προσωπικές αυτές συνθέσεις τις έψαλλε συχνά ο ίδιος (ακόμη και το Θεοτόκε Παρθένε, εκτός λειτουργικού τυπικού) στις αντίστοιχες, κατά περίσταση, μεγάλες και εσπέριες πανηγυρικές Ακολουθίες. Από την άποψη αυτή, καταγράφουν επιπλέον και την εμπειρία της ζωντανής ψαλτικής εκτέλεσης, καθώς έχουν σμιλευθεί ήδη στον φυσικό λειτουργικό τους χώρο.
Τα μέλη αυτά, Ανοιξαντάρια, Μακάριος ανήρ, Θεοτόκε Παρθένε, δεν είναι μόνο από τις πιο ενδιαφέρουσες σύγχρονες (και παραδοσιακές) εκκλησιαστικές συνθέσεις, αλλά ακόμη, ως αυτοπρόσωπες ερμηνείες, ειδικά πρότυπα αναφοράς και δημιουργικής ερμηνευτικής έκφρασης. Συνεχίζουν έτσι, με τις αναγκαίες «στοχαστικές προσαρμογές», τη μεγάλη συνθετική παράδοση της τόσο σπουδαίας, και αείποτε ζωντανής, εκκλησιαστικής αυτής τέχνης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου