ΜΕΓΑΛΗ Η ΠΡΟΣΕΛΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΟ '40 ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ

Το έπος του 1940 ζωντανεύει με τον πιο παραστατικό τρόπο στο Μέγαρο του Γενικού Προξενείου της Ελλάδας στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί όπου για πρώτη φορά παγκοσμίως απεικονίζονται δημόσια τα ονόματα χιλιάδων πεσόντων στα βουνά της Ηπείρου και της Αλβανίας. Σε μία έκθεση όπου χώρεσαν όλα τα υψηλά ιδανικά, της ελευθερίας, της εθνικής ανεξαρτησίας, της δημοκρατίας και της θυσίας.

Ψυχή της διοργάνωσης είναι ο Γενικός Πρόξενος της χώρας στην Κωνσταντινούπολη Βασίλης Μπορνόβας, ένας άνθρωπος που ξεχωρίζει για την αυξημένη αίσθηση του καθήκοντος και της προσφοράς. Ο Βασίλης Μπορνόβας διετέλεσε πολλά χρόνια πρόξενος στο Αργυρόκαστρο, άφησε την σφραγίδα του σε μία περιοχή πολύ δύσκολη και σε εποχές όπου οι άνθρωποι και οι αξίες δοκιμάζονταν σκληρά.

Η έκθεση στο Γενικό Προξενείο της Κωνσταντινούπολης περιλαμβάνει σχολιασμένο φωτογραφικό υλικό, σε ενότητες, κυρίως από την Κατοχή και την Αντίσταση, εφημερίδες τουρκικές και ομογενειακές της εποχής, σε φυσικό μέγεθος που εξαίρουν τον αγώνα των Ελλήνων στρατιωτών, έργα του γνωστού ζωγράφου Χρήστου Μποκώρου, ένα από τα οποία περιλαμβάνει σειρά 5 πετασμάτων, συνολικού εμβαδού 24 τ.μ. και στα οποία αποτυπώνονται με κεφαλαία γράμματα και σε συνεχή γραφή τα ονόματα των περίπου 13.000 πεσόντων του πολεμικού μετώπου.

Πρόκειται για την πρώτη παγκοσμίως δημόσια απεικόνιση των ονομάτων των πεσόντων του 1940. Προβάλλεται, επίσης, ημίωρο ντοκιμαντέρ του Νίκου Πιλάβιου, το οποίο προετοιμάστηκε ειδικά για την συγκεκριμένη έκθεση. Πανώ επιφάνειας 20 τ.μ., με φωτογραφία της Βούλας Παπαϊωάννου, καλύπτει τμήμα της πρόσοψης του κτιρίου επί της οδού İstiklal, του πλέον πολυσύχναστου δρόμου της Πόλης (1.500.000 διερχόμενοι καθημερινώς).

Η έκθεση συγκέντρωσε 500 άτομα στα εγκαίνια και ήδη οι επισκέπτες αγγίζουν τους 3.000, με αποτέλεσμα να ξεπερνάει, σε προσέλευση κοινού, όλες τις υπόλοιπες μεγάλες εκθέσεις που λαμβάνουν χώρα αυτή την στιγμή στην Πόλη, π.χ. την έκθεση του διεθνούς φήμης ζωγράφου του Μεσοπολέμου Marc Chagall, που φιλοξενείται στο κεντρικότατο Μουσείο του Πέρα.

Η ματιά της έκθεσης είναι περισσότερο ανθρωποκεντρική, στόχος της, δε, είναι να καταστήσει τον Τούρκο επισκέπτη κοινωνό των δεινών που πέρασε ο ελληνικός λαός στα χρόνια της Κατοχής και της Αντίστασης. Είναι η πρώτη έκθεση σχετικά με την Ελλάδα στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο που πραγματοποιείται στην Τουρκία, χώρα που διατήρησε την ουδετερότητά της σε όλη την διάρκεια του πολέμου. Όπως συνάγεται από τις πολλές εγγραφές στο βιβλίο επισκεπτών, η εποχή αυτή παραμένει άγνωστη στους Τούρκους πολίτες και γι' αυτό θεωρείται ιδιαίτερα επίκαιρη σήμερα. Τα σχόλια των επισκεπτών Τούρκων, ομογενών μας, Ελλήνων τουριστών και τουριστών από άλλες χώρες, είναι συγκινητικά και αποδεικνύουν την σημασία των εκδηλώσεων αυτών για την πραγματική και ουσιαστική προσέγγιση κοινωνιών και λαών. Η ιστορία τώρα ανακαλύπτεται και η συγκίνηση και η οδύνη ξεχειλίζουν.

Την έκθεση επισκέφθηκε και ευλόγησε η Α.Θ.Π., ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος, ο οποίος έκλεισε το πρώτο βιβλίο επισκεπτών αναγράφων μεταξύ άλλων τα ακόλουθα: "Δεόμεθα υπέρ αναπαύσεως των ψυχών των θυμάτων της Κατοχής και των ηρωικώς αγωνισαμένων, οι οποίοι εδόξασαν το έθνος και αποτελούν παράδειγμα φιλοπατρίας και γενναιότητος."

Στα τέλη Νοεμβρίου, προγραμματίζονται τα εγκαίνια νέας έκθεσης με θέμα τις ελληνορθόδοξες εκκλησίες στην Πόλη που χτίστηκαν πριν από τις οθωμανικές μεταρρυθμίσεις του 19ου αιώνα. Στόχος της έκθεσης είναι η εξοικείωση του τουρκικού κοινού με την ελληνορθόδοξη παράδοση της Πόλης και στηρίζεται στο έργο του γνωστού ιστορικού και φωτογράφου Zafer Karaca. Από τον επόμενο χρόνο, προγραμματίζονται παρουσιάσεις βιβλίων, εκδηλώσεις και εκθέσεις που αναμένεται να κρατήσουν, εις το εξής, το Σισμανόγλειο Μέγαρο σε συνεχή λειτουργία μέχρι το τέλος του 2010 και επέκεινα.

Είναι η πρώτη φορά που η Ελλάδα καθίσταται παρούσα στην καθημερινότητα της Κωνσταντινούπολης μέσω της προξενικής της αρχής, με την αξιοποίηση ενός κτηρίου κτισμένου στο κεντρικότερο σημείο της Πόλης, κλασικιστικού ρυθμού, που διαθέτει εξαίρετους χώρους για την φιλοξενία αντιστοίχων εκδηλώσεων.

Εξάλλου, κλείνει ένας χρόνος από την έναρξη μαθημάτων ελληνικής γλώσσας στο Σισμανόγλειο Μέγαρο, μαθήματα που συγκεντρώνουν μέχρι σήμερα άνω των 120 μαθητών, όλων των ηλικιών και επιπέδων, Τούρκων κυρίως, αλλά και ομογενών, κυρίως μικρών ηλικιών, καθώς και μουσουλμάνων καταγομένων από την ελληνική Θράκη. Πολύ σύντομα, θα τεθεί θέμα ανεύρεσης νέων χώρων για την ικανοποίηση των αυξανομένων αιτημάτων.