ΠΑΙΔΕΙΑ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ ΣΗΜΕΡΑ ΚΑΙ ΑΥΡΙΟ

Το θέμα που προέκυψε με το μάθημα των Θρησκευτικών, μεσούντος του θέρους, προσεγγίζουν σήμερα στο ΒΗΜΑ της Κυριακής ο Μητροπολίτης Ναυπάκτου κ. Ιερόθεος, ο καθηγητής της Νομικής κ. Ιωάννης Κονιδάρης και ο καθηγητής Κλασσικής Φιλολογίας κ. Γιώργης Γιατρομανωλάκης.
Τα όσα λένε έχουν βάση, ερείδονται σε λογικά επιχειρήματα και στην τρέχουσα πραγματικότητα, την οποία συνήθως τα Υπουργεία παραθεωρούν τουλάχιστον…
Παρατηρεί εύστοχα ο Ι. Κονιδάρης: «Είναι προφανές ότι όσοι μαθητές ζητήσουν να μην παρακολουθούν το μάθημα των θρησκευτικών, προφανώς λόγω του ομολογιακού και κατηχητικού του χαρακτήρα, θα έχουν να παρακολουθούν ένα μάθημα λιγότερο. Συνεπώς θα έχουμε μαθητές δύο ταχυτήτων, με λιγότερα και περισσότερα μαθήματα, με λιγότερες και περισσότερες υποχρεώσεις.
Δεν θα ήταν εύλογο, εφόσον κρίνεται ότι πρέπει να δοθεί αυτή η ευχέρεια, οι μαθητές που θα απέχουν από τα θρησκευτικά να παρακολουθούν ένα άλλο, σχετικό γνωστικό αντικείμενο, λ.χ. ηθική ή ιστορία των θρησκειών ή θρησκειολογία;
Πέραν τούτου, διερωτώμαι, τι θα εμποδίσει στο μέλλον να τεθεί και ζήτημα εξαιρέσεως από το μάθημα λ.χ. της ιστορίας, εάν συγκεκριμένος μαθητής ή ο κηδεμόνας του θεωρήσουν ότι ο τρόπος καταγραφής της ιστορίας απηχεί τις απόψεις της καθεστηκυίας τάξεως και δεν συνάδει με τα φιλοσοφικά τους πιστεύω.
Μήπως με τον τρόπο αυτόν οδηγούμεθα, βαθμιαίως, σε ένα σύστημα παροχής της μέσης εκπαιδεύσεως a la carte;».

Φυσικά συμφωνώ απολύτως με όσα γράφει ο Ι. Κονιδάρης για τους διδάσκοντες το μάθημα. Χρειάζεται επαγρύπνηση, ισχυρός οπλισμός και απαραιτήτως ανοιχτό πνεύμα. Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε οι θεολόγοι ότι τα αυτονόητα έχουν καταρρεύσει. Δεν μπορεί να επιβληθεί κανείς με τον νόμο. Απαιτείται μάθημα μετ’ επιγνώσεως και επιστήμης. Σωστή, δηλαδή, εκτίμηση της σημερινής πραγματικότητας (διάκριση) και επιστήμη! Διότι δυστυχώς δεν έχουμε τονίσει έργω και λόγω ότι η θεολογία είναι επιστήμη και μάλιστα πολύ δύσκολη! Δεν κάνουμε κατηχητικό. Πρωτίστως αφουγκραζόμαστε τον μαθητικό παλμό και αγωνιζόμαστε να ακονίσουμε την κριτική σκέψη, να ανοίξουμε παράθυρο στην αληθινή ευαισθησία, να αναδείξουμε με ένταση τον πολιτισμό μας που βασίζεται στην χριστιανική παράδοσή μας, να ετοιμάσουμε, όσο είναι δυνατόν, ψυχές για τα δύσκολα και ουσιώδη του βίου.
Άλλωστε αυτά είναι και το ζητούμενο της όντως παιδείας! Γι’ αυτό έχει απόλυτο δίκιο ο Γιατρομανωλάκης όταν γράφει:

«Ωστόσο το μάθημα των Θρησκευτικών δεν είναι πια και το μέγα πρόβλημα της Παιδείας και της Εκπαίδευσής μας. Αμποτε εδώ να άρχιζαν και εδώ να τελείωναν τα εκπαιδευτικά μας βάσανα. Τα Θρησκευτικά, με δηλώσεις ή μη δηλώσεις απαλλαγής, είναι ένα άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα μιας περιδεούς, αναξιόπιστης και αναποτελεσματικής εν τέλει Παιδείας και Εκπαίδευσης, που παραπαίει ανερμάτιστη και χωρίς προφανείς στόχους. Το μάθημα των Θρησκευτικών δείχνει πολύ χαρακτηριστικά τι είναι όντως αυτό που μας ενδιαφέρει: τυπολατρία και μεγαλοϊδεατισμός. Για μια δήθεν «καθαρή» πατρίδα, για μια δήθεν «καθαρή» θρησκεία. Αλλά είναι αυτή η αλήθεια;

Τα πράγματα γύρω μας άλλα λένε. Η τοιχογραφία ξεφτισμένη. Το ίδιο και η Παιδεία. Με κολέγια ή μη κολέγια, με ιδιωτικά ή με δημόσια πανεπιστήμια, με αναθεωρημένα βιβλία Ιστορίας, με Αρχαία ή μη Αρχαία, με τους εκάστοτε κυβερνητικούς κομπασμούς και τις εκάστοτε αντιπολιτευτικές αντιδράσεις, η Παιδεία μας, χρόνια τώρα, πορεύεται τον δρόμο του απατηλού. Προβάλλει συνεχώς πάνω μας το μεγάλο αντεστραμμένο είδωλο μιας μίζερης, μικρής πραγματικότητας. Μια σύγχρονη Παιδεία μπορεί όλα να τα δεχθεί και να ωφεληθεί από όλα. Χωρίς στερεότυπα, χωρίς φοβίες, χωρίς κατασταλτικές ιδεοληψίες. Το μάθημα των Θρησκευτικών και κυρίως οι σχετικές συζητήσεις είναι ένα σαφές παράδειγμα της εκπαιδευτικής μας πολιτικής: επιζητούμε το δήθεν, ικανοποιούμαστε από το ανύπαρκτο».

Άρα; Με ή χωρίς Θρησκευτικά πάλι στο ψέμα θα ζούμε, αν δεν δούμε επιτέλους το μείζον θέμα της Παιδείας πολύ σοβαρά. Δεν είμαι αισιόδοξος. Διότι οι κυβερνώντες των καιρών μας είναι μάλλον απαίδευτοι, με την πλατιά έννοια του όρου. Το θέμα «Παιδεία» απαιτεί αυταπάρνηση, εγρήγορση, άσκηση, σχεδιασμό, ανοιχτοσύνη.
Όσο για την Εκκλησία; Ας ακούσει καλά το φινάλε του κειμένου του Κονιδάρη: «Η απόφαση αυτή του υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων αποτελεί όμως και μια καλή προειδοποίηση προς την ποιμαίνουσα Εκκλησία, η οποία θα πρέπει να προετοιμάζει σε όλα τα επίπεδα την πλήρη αυτονόμησή της από την πολιτεία, προκειμένου να μη βρεθεί, εν καιρώ, προ οδυνηρών εκπλήξεων».