Η πολιτική κατάσταση στην Κύπρο δύο μήνες μετά την φονική έκρηξη στη ναυτική βάση της Εθνικής Φρουράς
Του ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ ΒΙΚΕΤΟΥ
Tον Φεβρουάριο του 2008 ο Δημήτρης Χριστόφιας αναδείχθηκε άνετα με 53,36% πρώτος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Από το 1960 το κυπριακό κομμουνιστικό κόμμα (ΑΚΕΛ), διεκδίκησε για πρώτη φορά με δικό του υποψήφιο τις προεδρικές εκλογές και τις κέρδισε.
Το κλίμα ήταν περισσότερο από θετικό για τον Κύπριο πρόεδρο, καθώς έγινε αποδεκτός ακόμη και από εκείνους που δεν τον τίμησαν με την ψήφο τους. Οι Ελληνοκύπριοι, στην πλειονότητά τους, ανεξάρτητα από τις κομματικές τους πεποιθήσεις, επένδυσαν στον Πρόεδρο Χριστόφια ελπίδες για λειτουργική λύση στο κυπριακό και για μια «δίκαιη κοινωνία», όπως ο ίδιος επαγγελόταν.
Είχε δε στο πλευρό του, εκτός από το ΑΚΕΛ, το ΔΗΚΟ και την ΕΔΕΚ, που συμμετείχαν με στελέχη τους στο Υπουργικό Συμβούλιο. Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι το μεγαλύτερο κόμμα της αντιπολίτευσης, ο Δημοκρατικός Συναγερμός (ΔΗΣΥ) τού πρόσφερε για δυόμισι χρόνια πλήρη στήριξη, ιδιαίτερα στο κυπριακό.
Πριν από ενάμισι χρόνο αποχώρησε από την κυβέρνηση η ΕΔΕΚ, κατηγορώντας τον Πρόεδρο για «υποχωρήσεις» στο κυπριακό. Σιγά - σιγά άρχισε να αλλάζει στάση και ο ΔΗΣΥ, επικρίνοντας τους χειρισμούς του στο ίδιο θέμα, αλλά και στα ζητήματα της οικονομίας. Τον Ιούλιο, μετά τη φονική έκρηξη στη ναυτική βάση, στο Μαρί, αποχώρησε από την κυβέρνηση και το ΔΗΚΟ. Από τα μέσα Ιουνίου, λόγω της άσχημης δημοσιονομικής κατάστασης, το κλίμα άρχισε να γίνεται βαραίνει ακόμη περισσότερο για τον Κύπριο Πρόεδρο.
Η έκρηξη στη ναυτική βάση, στις 11 Ιουλίου, των εμπορευματοκιβωτίων με πυρίτιδα που κατασχέθηκαν το 2009 από την Κυπριακή Δημοκρατία πάνω σε πλοίο υπό κυπριακή σημαία, που έπλεε από τη Συρία προς το Ιράν, είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο 13 ανθρώπων και την καταστροφή, λόγω γειτνίασης, του μεγαλύτερου ηλεκτροπαραγωγού σταθμού στο Βασιλικό. Πέραν της ανθρώπινης τραγικής διάστασης, οι οικονομικές συνέπειες για την Κύπρο είναι τεράστιες. Γίνεται λόγος για την μεγαλύτερη καταστροφή μετά την τουρκική εισβολή του 1974.
Έτσι, εκδηλώθηκε θύελλα αντιδράσεων από τα πολιτικά κόμματα της αντιπολίτευσης που έθεσαν, άλλοι αμέσως και άλλοι εμμέσως, θέμα παραιτήσεως, καθώς, στο προεδρικό σύστημα της Κύπρου, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κυβερνά χωρίς να χρειάζεται ψήφος εμπιστοσύνης από την Βουλή.
Η κυβέρνηση και το ΑΚΕΛ κατηγόρησαν την αντιπολίτευση -κυρίως τον ΔΗΣΥ- ότι υποσκάπτει τον Πρόεδρο Χριστόφια, τον θεσμό του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, ότι θέλει να εκβιάσει παραίτησή του και προεδρικές εκλογές και ότι επιδιώκει να πλήξει την 85χρονη πορεία και ιστορία του ΑΚΕΛ. Επίσης, η αντιπολίτευση κατηγορείται ότι από την πρώτη στιγμή ότι «δίκασε και καταδίκασε τον Πρόεδρο Χριστόφια».
Από την αρχή κυβέρνηση και ΑΚΕΛ υιοθέτησαν τη θέση ότι ο κ. Χριστόφιας χειρίστηκε «άψογα» το θέμα της κατάσχεσης του φορτίου και ότι για την τοποθέτησή του και φύλαξή του στη ναυτική βάση υπεύθυνοι και αρμόδιοι ήταν οι τεχνοκράτες. Χθες, ο Δ. Χριστόφιας επέρριψε πολιτικές ευθύνες στους παραιτηθέντες υπουργούς Εξωτερικών και Άμυνας και στον αρχηγό της Εθνικής Φρουράς.
Ο Πρόεδρος έκανε μια σωστή κίνηση. Αποδέχθηκε να δώσει ένορκη μαρτυρία στην ερευνητική επιτροπή υπό τον νομικό Πόλυ Πολυβίου, που διορίστηκε από το υπουργικό Συμβούλιο για να διερευνήσει όλα τα γεγονότα, εκτός από το θέμα των ποινικών ευθυνών, για το οποίο γίνεται έρευνα από την Αστυνομία.
Πολλοί ανέμεναν ότι προχθές στην ερευνητική επιτροπή ο Πρόεδρος Χριστόφιας θα αναλάμβανε τις πολιτικές του ευθύνες. Αυτό δεν έγινε. Ο κ. Χριστόφιας αποποιήθηκε οποιαδήποτε πολιτική ή προσωπική ευθύνη, και στο τέλος της διαδικασίας δημιουργήθηκε ένταση, όταν τον αποδοκίμασαν οι συγγενείς των θυμάτων, με κάποιους να τον αποκαλούν κατά πρόσωπο «δολοφόνο».
Οι ερωτήσεις του προέδρου της Ερευνητικής Επιτροπής, Πόλυ Πολυβίου, επικεντρώθηκαν σχεδόν αποκλειστικά στη διαχείριση του φορτίου και όχι στην απόφαση κατάσχεσής του. Ο κ. Πολυβίου υπέδειξε στον Πρόεδρο Χριστόφια ότι οι πολιτικές ευθύνες δεν αφορούν μόνο τις πράξεις, αλλά και τις παραλείψεις ενός πολιτικού προσώπου και μάλιστα αρχηγού κράτους, ο οποίος εκ του Συντάγματος έχει υποχρέωση να προστατεύει τις ανθρώπινες ζωές.
Η στάση του κ. Χριστόφια έχει ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων από όλα τα πολιτικά -πλην του ΑΚΕΛ- κόμματα.
Αντιδρώντας ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέφανος Στεφάνου δήλωσε ότι «ο Πρόεδρος Χριστόφιας ανέλαβε την ευθύνη για τους πολιτικούς χειρισμούς του θέματος, αλλά από τη στιγμή που το φορτίο δόθηκε για φύλαξη στους ειδικούς θα έπρεπε να λειτουργήσει το σύστημα και να υπάρξουν συνθήκες ασφάλειας». Είναι φανερό -είπε- ότι υπήρξε υποτίμηση των κινδύνων και μη ορθή διάγνωση. Αν γινόταν σωστή εκτίμηση και ενημέρωση -πρόσθεσε- δεν θα είχαμε την καταστροφή αυτή «τις ευθύνες, για την οποία η αντιπολίτευση, προσπαθεί να φορτώσει στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας».
Ο κ. Στεφάνου δήλωσε ακόμα ότι «ουδέποτε λέχθηκε στην κυβέρνηση ότι το φορτίο έχει καταστεί πολύ επικίνδυνο».
Ο εκπρόσωπος Τύπου του ΑΚΕΛ, Σταύρος Ευαγόρου, δήλωσε ότι με την κατάθεσή του ο Πρόεδρος Χριστόφιας «κατέρριψε τους μύθους, που έχτισαν κάποιοι, για ιδεοληψίες του». Είπε, επίσης, ότι «καταρρίφθηκαν οι μύθοι πως ήταν ενήμερος για τη διαχείριση του φορτίου από τον Φεβρουάριο του 2011».
Σχολιάζοντας τις επικρίσεις της αντιπολίτευσης, ο κ. Ευαγόρου είπε ότι «ο ΔΗΣΥ δεν θα ήταν ικανοποιημένος με οτιδήποτε άλλο, πέραν της πολιτικής εξόντωσης του Προέδρου της Δημοκρατίας».
Ωστόσο, ορισμένα στελέχη του ΑΚΕΛ, σε κατ' ιδίαν συζητήσεις, δεν κρύβουν την απογοήτευσή τους.
Ο Τύπος, με εξαίρεση την εφημερίδα «Χαραυγή», είναι πολύ αρνητικός για τον Κύπριο Πρόεδρο. Οι εφημερίδες υποστηρίζουν ότι «δεν έπεισε κανέναν, εκτός από το ΑΚΕΛ», «τους έκαψε όλους για να σωθεί», «δεν ήξερε, δεν ρώταγε», «διέψευσε τις προσδοκίες», «στίγμα του πορίσματος Πολυβίου: έχετε ευθύνες κ. Πρόεδρε», είναι μερικοί από τους τίτλους των δημοσιευμάτων.
Πολιτικοί αναλυτές προβάλλουν δύο ερωτήματα: πρώτον, μήπως ο πρόεδρος Χριστόφιας «εγκλωβίστηκε επικίνδυνα στην αρχική του θέση για την έκρηξη» και δεύτερον, «τι θα πράξει στην περίπτωση, που το πόρισμα της Ερευνητικής Επιτροπής του καταλογίσει πολιτικές ευθύνες;».
Το στέλεχος του ΑΚΕΛ, Αρίστος Διαμιανού, περιορίστηκε να δηλώσει ότι «σε μια τέτοια περίπτωση, που για την ώρα είναι υποθετική, ο Πρόεδρος Χριστόφιας θα λάβει τις αποφάσεις του».
Η έκρηξη στη ναυτική βάση ανέδειξε και ένα πρωτόγνωρο φαινόμενο για τα δεδομένα της Κύπρου. Σχεδόν καθημερινά πολίτες συγκεντρώνονται έξω από το προεδρικό μέγαρο, αποδοκιμάζουν τον Πρόεδρο, απαιτούν την παραίτηση του, ζητούν να οδηγηθούν στη φυλακή οι υπεύθυνοι και διατρανώνουν τη συμπαράσταση τους στις οικογένειες των θυμάτων. Σε πολλές από αυτές τις διαδηλώσεις έδωσαν το «παρών» πολλά γνωστά πρόσωπα της κυπριακής κοινωνίας.
Όπως υποστηρίζει η εκπρόσωπος της Ομάδας Εθελοντών για την οργάνωση των εκδηλώσεων, Μαίρη Παραΐκα, «ο κόσμος έχει αντιληφθεί ότι πρόκειται για ειρηνικές εκδηλώσεις και παρευρίσκεται. Έχει αντιληφθεί ότι είναι εκδηλώσεις απλών πολιτών με κύριο ζητούμενο τη δικαίωση των 13 νεκρών, η οποία θα επέλθει μέσα από την παραίτηση του Προέδρου Χριστόφια και την ανάληψη των πολιτικών του ευθυνών».
Κυβερνητικοί κύκλοι και στελέχη του ΑΚΕΛ αναφέρουν ότι κατανοούν την οργή των συγγενών και του κόσμου. Προσθέτουν, ωστόσο, ότι οι διαδηλώσεις τις περισσότερες φορές «καθοδηγούνται από ακροδεξιά στοιχεία».
Ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Κύπρου, Κώστας Χριστοφίδης, φρονεί «ότι αυτός ο λαός αξίζει κάτι καλύτερο, αξίζει περισσότερη δημοκρατία, περισσότερη λογοδοσία». Εξέφρασε τη βεβαιότητα ότι ο λαός «θα τα απαιτήσει τους επόμενους μήνες πολύ πιο έντονα και με πολύ πιο δηκτικό τρόπο». Είναι μια μεγάλη ευκαιρία -σημειώνει- μέσα από τη θλίψη και τα ερείπια, να στήσουμε κάτι εντελώς καινούριο, πιο υγιές και πιο σύγχρονο.
Στις 30 Σεπτεμβρίου, παραμονή της επετείου της Κυπριακής Ανεξαρτησίας, ο πρόεδρος της ερευνητικής επιτροπής κ. Πολυβίου αναμένεται να καταθέσει στο υπουργικό Συμβούλιο το πόρισμα του, το οποίο στη συνέχεια θα δημοσιοποιηθεί.
Η κυπριακή κυβέρνηση έχει δηλώσει ότι, στα τέλη του Σεπτεμβρίου με αρχές Οκτωβρίου, παρά τις απειλές της Άγκυρας, θα αρχίσει η γεώτρηση για φυσικό αέριο στο οικόπεδο 12 της κυπριακής ΑΟΖ.
Τέλη του Οκτωβρίου στη Νέα Υόρκη θα γίνει κρίσιμη συνάντηση του γγ του ΟΗΕ με τον Πρόεδρο Δημήτρη Χριστόφια και τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Ντερβίς Έρογλου, ενώ το δεύτερο εξάμηνο του 2012 η Κύπρος θα έχει την προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το αγωνιώδες ερώτημα είναι κατά πόσο με τα σημερινά δεδομένα θα μπορέσει η Κύπρος να ανταποκριθεί επιτυχώς στις μεγάλες προκλήσεις, που έχει ενώπιον της.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου