ΤΟ 1821 ΤΟΥ ΣΚΑΪ ΚΑΙ ΟΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ

Το γνωσιολογικό έλλειμμα γύρω από το 1821 έχει επισημανθεί επανειλημμένως από τους ειδικούς. Τα έγραψε θαυμάσια και ο Νίκος Μπακουνάκης στην επιφυλλίδα του στο Βήμα την περασμένη Κυριακή και συμπεραίνει ως απότοκο της ...αγνωσίας:
"Δεν είναι τυχαίο ότι οι θεσμοί, κυρίως τα πανεπιστήμια, δεν ασχολούνται με το ΄21, που σημαίνει ότι δεν προκύπτουν διδακτορικές διατριβές κ.ο.κ., και είναι αμφίβολο αν υπάρχει σήμερα στο πανεπιστήμιο καθηγητική θέση της οποίας το αντικείμενο να περιγράφεται ως «Ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης» ή του «Αγώνα για την Ανεξαρτησία".

Έρχεται, λοιπόν, μια τηλεοπτική σειρά να καλύψει (!) αυτό το κενό! Τα αμφιλεγόμενα θέματα είναι τα ίδια, αυτά, δηλαδή, που έθεσε τα τελευταία χρόνια η νεώτερη επιστημονική έρευνα: Αν η Επανάσταση ξεκίνησε από τα Καλάβρυτα στις 25 Μαρτίου, αν το Κρυφό Σχολειό είναι μύθος, αν η Επανάσταση ήταν πρωτίστως ταξική, ποιος ήταν ο ρόλος των Φαναριωτών κ.α. Γνωστά όλα αυτά σε όσους ασχολούνται στοιχειωδώς με τα ιστορικά ζητήματα. Απλώς τώρα η έκφρασή τους μέσα, όχι από επιστημονικά εγχειρίδια ή ανακοινώσεις σε συνέδρια, αλλά από μια τηλεοπτική σειρά με ευρύτατη απήχηση, προκαλεί τις αναμενόμενες αντιδράσεις.

Φυσικά η ιστορία δεν πορεύεται με τη λογική του άσπρου-μαύρου, ούτε ερμηνεύεται μόνο ψυχολογικά ή ιδεολογικά. Υπάρχουν ιστορικά τεκμήρια που οι συντελεστές της σειράς 1821 του Σκάι αγνοούν ή παραβλέπουν, όσο και αν επικαλούνται την επιστημοσύνη τους για να προβληθούν ως το "διαφορετικό".

Νομίζω, πάντως, ότι είναι ωφέλιμη η κουβέντα που έχει ανοίξει με αφορμή τη σειρά, ενώ είναι άξια καταγραφής και ερμηνείας τα φαινόμενα αντίδρασης (Καλαβρυτινοί, Επίσκοποι, δυστυχώς και Χρυσαυγίτες κ.ο.κ.).

Επίσκοποι τινές ανέλαβαν τον ρόλο εθνοσωτήρος κι αυτό είναι αρκούντως γελοίο από πολλές πλευρές. Μιλούν παραληρηματικά για την ελευθερία που μας χάρισαν οι πρόγονοί μας, την ίδια στιγμή που οι ίδιοι στραγγαλίζουν κάθε αντίθετη άποψη ακόμα και με υπόγεια μέσα. Υπεραμύνονται της Επανάστασης όταν οι ίδιοι στην καθημερινή τους πρακτική δεν δέχονται καν την άρθρωση ενός θεολογικού λόγου πιο αφυπνιστικού των συνειδήσεων από αυτόν που έχουν συνηθίσει. Το καριοφύλλι προτάσσουν σήμερα εν είδει πυροτεχνήματος, γιατί λησμόνησαν το πετραχήλι, δηλαδή την επί τον τράχηλό τους υψηλή πνευματική ευθύνη.

Ο καιρός δεν είναι για έξαλλα λόγια, αλλά για υπεύθυνη στάση και σοβαρή δράση.

Θεόφιλος (Χατζημιχαήλ): Ο Ήρως Αθανάσιος Διάκος το 1821. Συλλογή Αλ. Ξύδη, Μακ. Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης