Διάβασα στον Πατρινό τύπο αυτές τις μέρες εγκώμια για τα «Εγκώμια» της Παναγίας που θα ψαλούν αύριο στη Μονή Γηροκομείου. Και δηλώσεις για το θέμα του ηγουμένου Συμεών Χατζή.Συγχωρήστε με αγαπητοί φίλοι του ιστολογίου, αλλά πρέπει να δικαιώσω τους «εκκλησιαστικούς» που με ανεβοκατεβάζουν εγωίσταρο και υπερφίαλο και άλλα ωραία κοσμητικά.
Η υπόθεση των Εγκωμίων, φίλτατε π. Συμεών γνωρίζετε πολύ καλά ότι είναι ουσιαστικά δική μου εργασία. Το γράφω επίσης για την ιστορία και διότι μερικά πράγματα δεν είναι γνωστά και καλό είναι κάποτε να γίνονται.
Όταν ο σπουδαίος Τάσος Γριτσόπουλος μίλησε στον Μητροπολίτη Πατρών Νικόδημο για το χειρόγραφο του προκατόχου του Μητροπολίτου Διονυσίου (16ος αιών) με κάλεσε ο κ. Νικόδημος για να συζητήσουμε το θέμα. Καταλήξαμε στη λύση να μεταγράψω το περιεχόμενο του κώδικα, ώστε ο Σεβασμιώτατος να μπορεί με άνεση να επεξεργαστεί το υλικό για να κάνει τη σχετική ανακοίνωση. Πράγματι η ανακοίνωση έγινε το 1995 στο Ναύπλιο (6 –10/9) στο πλαίσιο του Ε’ Διεθνούς Συνεδρίου Πελοποννησιακών Σπουδών. Και εκεί αλλά και στην έκδοση των Πρακτικών ο Μητροπολίτης Νικόδημος με ανέφερε ρητώς, χωρίς μάλιστα να του το ζητήσω: «Εφεξής δημοσιεύομεν το υπόλοιπον ανέκδοτον, του κώδικος, μεταγραφέν εκ της παλαιογραφικής μορφής αυτού εις το χειρόγραφον, υπό του βοηθού ημών, θεολόγου, κ. Παναγ. Αντ. Ανδριοπούλου».
Ο Μητροπολίτης Νικόδημος είχε την σωστή άποψη ότι δεν έχουν θέση τα «Εγκώμια της Παναγίας» στη λατρεία. Συζητώντας το θέμα μαζί του συντάχθηκα με την άποψή του, αλλά του είπα ότι πλέον τα «Εγκώμια» του Διονυσίου Παλαιών Πατρών συνδέονται άρρηκτα με το Γηροκομειό, αφού εκεί γράφτηκαν το 1541. Άρα θα έπρεπε να καθιερώσει την σχετική ακολουθία, όπερ και εγένετο το 1997.
Ο π. Συμεών Χατζής γνωρίζει πολύ καλά τη συμβολή μου στο όλο θέμα, που βέβαια τώρα βλέποντάς το από απόσταση κάνω και την αυτοκριτική μου… Καθώς η ακολουθία εξελίχθηκε σε φιέστα…
Αυτά για την ιστορία. Και επειδή κάποιοι νομίζουν ότι όταν κατά την θητεία μου στην Μητρόπολη ήμουν «Αρχιερέας της κολακείας»! «Αρχιερέας της εργασίας» ήμουν, αγαπητοί μου επικριτές. Και δη της σκληρής και πρωτότυπης, επιτρέψτε μου.
12 σχόλια:
Πόνεσαν τα χεράκια σας να το μεταγράψετε κ. Ανδριόπουλε...
Αήθης ειρωνία κύριε ανώνυμε.Έλπίζω να μην ανήκεις στην εκκλησιαστική καμαρίλα.....
Διθυραμβικό κείμενο του κ.Στέφανου Σκ
αρπέλου,σήμερα στην εφ.ΓΝΩΜΗ,για την
συμπλήρωση ενός έτους απο την έκδοση
της εφ.ΕΚΚΛΗΣΙΟΛΟΓΟΣ.Προτείνω να εγγρ
αφούν συνδρομητές όλοι οι ναοί ανα την επικράτεια,ίσως και του εξωτερι
κού,υποχρεωτική ανάγνωσή του υφ' όλων
των ιερέων και θεολόγων και παντός θρησκευομένου,ενω άν την διαβάζουν και οι άθεοι ίσως προβληματισθούν και
αναθεωρήσουν τις απόψεις των.Για τα υ
πόλοιπα θέματα-πολιτικά,κοινωνικά-εκδίδοντ
αι δυο άλλες φυλλάδες απο τους συνε
πωνύμους του εκδότη του ΕΚΚΛΗΣΙΟΛΟ
ΓΟΥ.Για μια δε θεολογοκή ανατομία
της πραγματικότητας,ουσιαστικής ,ο
κ.Σκαρπέλος μας παραπέμπει στα δυνατά θεολογικά άρθρα του κ.Σ.Σκιαδαρέση,θεολόγου του Αρσακείου.Όντως οι καθηγηταί στο Αρσάκειο επιλέγονται με υψηλά κριτήρια...Τρομάρα μας.....
Χαίρομαι που χαρακτηρίζομαι από "αδελφούς" ως εγωϊστής, εμπαθής, βλάκας, μακάκας, ανεπρόκοπος (δεν έχω και 7 παιδιά!) και ό,τι άλλο σχετικό, διότι αλλιώς θα ήμουν όμοιος τω Αλέκω!!!
Θαυμάστε πώς τον παρουσιάζει ο κ. Σκαρπέλλος σήμερα στη ΓΝΩΜΗ:
"Ευχόμεθα στον εκλεκτό κ. Κολλιόπουλο να συνεχίσει έτσι, αξιοπρεπής και μαχητικός, αδέσμευτος και νουνεχής, έντιμος και αμερόληπτος..."!!!
Ξεχάσατε και το ΑΓΙΟΣ κ. Σκαρπέλλε!
Την ευχή του "αθλοφόρου" Αλέκου να έχετε!
Παναγιώτη, μήπως δεν πρέπει να ψάλλονται τα εγκώμια τελικά; Αφού δεν πέθανε
ΟΧΙ, ΑΓΑΠΗΤΕ ΣΥΝΑΝΩΝΥΜΕ 12,21-ΕΠΙΤΡΕΨΕ ΜΟΥ- Η ΘΕΟΤΟΚΟΣ ΠΕΘΑΝΕ, ΕΚΟΙΜΗΘΗ, ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΟΥΣΑ. ΜΝΗΜΟΝΕΥΕΤΑΙ ΔΕ ΣΤΗΝ ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΩΣ "ΠΡΩΤΗ" ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΚΕΚΟΙΜΗΜΕΝΟΥΣ(ΕΤΙ ΠΡΟΣΦΕΡΟΜΕΝ ΣΟΙ ΤΗΝ ΛΟΓΙΚΗΝ ΤΑΥΤΗΝ ΛΑΤΡΕΙΑΝ ΥΠΕΡ ΤΩΝ ΕΝ ΠΙΣΤΕΙ ΑΝΑΠΑΥΑΣΑΜΕΝΩΝ ΠΡΟΠΑΤΟΡΩΝ, ΠΑΤΕΡΩΝ... ... ... ... ΕΞΑΙΡΕΤΩΣ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ, ΑΧΡΑΝΤΟΥ, Κ.Λ.Π.). ΚΑΙ ΟΜΟΙΩΣ ΩΣ ΠΡΩΤΟΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΖΩΝΤΕΣ ΜΝΗΜΟΝΕΥΕΤΑΙ ΣΤΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ Ο ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ(ΕΝ ΠΡΩΤΟΙΣ ΜΝΗΣΘΗΤΙ ΚΥΡΙΕ ΤΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΗΜΩΝ...). Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΠΕΡΙ ΜΕΤΑΣΤΑΣΕΩΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ(ΖΩΣΗΣ)ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΗΝ ΠΕΡΙ ΑΣΠΙΛΟΥ ΣΥΛΛΗΨΕΩΣ ΤΗΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΗΣ ΩΣ "ΣΥΛΛΗΤΡΩΤΡΙΑΣ" ΔΗΛ. ΣΩΖΟΥΣΗΣ ΑΠΟ ΚΟΙΝΟΥ ΜΕ ΤΟΝ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟ ΤΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΓΕΝΟΣ ΑΝΗΚΟΥΝ ΣΤΗΝ ΛΕΓΟΜΕΝΗ "ΜΑΡΙΟΛΟΓΙΑ" ΠΟΥ ΕΥΔΟΚΙΜΕΙ ΣΤΗΝ ΡΩΜΑΙΟΚΑΘΟΛΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ. Η ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΔΙΔΕΙ ΟΛΗ ΤΗΝ ΔΟΞΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΤΙΜΗ ΠΟΥ ΤΗΣ ΑΝΗΚΕΙ ΩΣ ΜΗΤΕΡΑΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΠΑΓΙΩΜΕΝΗΣ ΦΥΣΙΚΑ ΑΝΕΥ ΕΠΑΜΦΟΤΕΡΙΣΜΩΝ ΣΤΗΝ ΠΛΗΡΗ ΑΓΙΟΤΗΤΑ(ΟΠΩΣ ΤΟ ΠΛΕΟΝ ΕΥΩΔΕΣ ΑΝΘΟΣ ΑΠΟ ΟΟΟΛΑ ΤΑ ΑΝΘΗ). ΚΑΤΑ ΤΗ ΣΧΟΛΑΣΤΙΚΗ ΔΟΓΜΑΤΙΚΗ ΚΑΙ Η ΘΕΟΤΟΚΟΣ ΥΠΟΚΕΙΤΑΙ ΣΤΗΝ ΜΕΛΛΟΥΣΑ ΚΡΙΣΗ ΤΗΡΟΥΜΕΝΩΝ ΦΥΣΙΚΑ ΤΩΝ ΑΝΑΛΟΓΙΩΝ ΠΟΥ ΑΝΕΦΕΡΑ ΠΑΡΑΠΑΝΩ. ΤΑ ΛΕΓΟΜΕΝΑ ΕΓΚΩΜΙΑ(ΝΕΩΤΕΡΑ ΑΠΟΜΙΜΗΣΗ ΤΩΝ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΩΝ ΤΟΥ ΟΡΘΡΟΥ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟΥ) ΚΑΤΑ ΤΟ ΕΝ ΧΡΗΣΕΙ ΤΥΠΙΚΟ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΑΠΑΓΟΡΕΥΟΝΤΑΙ ΑΥΣΤΗΡΩΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΔΙΚΑΖΟΝΤΑΙ(ΕΠΙΦΥΛΛΑΣΟΜΑΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΚΡΙΒΗ ΠΑΡΑΠΟΜΠΗ). ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΕΙΣΗΧΘΗΣΑΝ ΣΤΗ ΛΑΤΡΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΙΩΝΙΤΙΔΑ ΕΚΚΛΗΣΙΑ(ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΩΝ)ΨΑΛΛΟΜΕΝΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΟΡΤΗ ΤΗΣ ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΣΤΟ ΘΕΟΜΗΤΟΡΙΚΟ ΜΝΗΜΑ ΤΗΣ ΓΕΘΣΗΜΑΝΗ. Η ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ ΕΙΝΑΙ ΠΙΣΤΗ ΑΝΤΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΗΣ ΤΟΥ Μ.ΣΑΒΒΑΤΟΥ ΚΑΙ ΕΚΤΟΣ ΤΩΝ ΕΓΚΩΜΙΩΝ ΣΕ ΤΡΕΙΣ ΣΤΑΣΕΙΣ ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΚΑΙ ΕΥΛΟΓΗΤΑΡΙΑ. ΔΕΝ ΓΝΩΡΙΖΩ ΑΝ ΤΑ ΕΓΚΩΜΙΑ ΤΟΥ ΠΑΛΑΙΩΝ ΠΑΤΡΩΝ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ(ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΣΥΝΕΘΕΣΕ ΣΤΗ ΜΟΝΗ ΓΗΡΟΚΟΜΕΙΟΥ ΟΠΟΥ ΚΑΙ ΣΤΕΓΑΖΟΤΑΝ Ο ΙΔΙΟΣ ΟΠΩΣ ΠΟΛΥ ΑΡΓΟΤΕΡΑ ΚΑΙ Ο ΠΑΤΡΩΝ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ)ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΓΕΝΕΣΤΕΡΑ Ή ΜΕΤΑΓΕΝΕΣΤΕΡΑ ΤΩΝ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΙΤΙΚΩΝ, ΑΥΤΟ ΜΑΛΛΟΝ ΘΑ ΜΑΣ ΤΟ ΑΝΑΠΤΥΞΕΙ Ο Κ.ΑΝΔΡΙΟΠΟΥΛΟΣ. ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΤΟΥ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΝΟΜΙΖΩ ΠΩΣ ΕΙΝΑΙ ΚΑΠΩΣ "ΣΟΒΑΡΟΤΕΡΑ" ΑΠΟ ΕΚΕΙΝΑ ΤΩΝ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΩΝ.
Πολύ ωραία τα γράφει ο ανώνυμος 4:26 περί των Εγκωμίων.
Παραθέτω εν συνεχεία ένα κείμενο του Αρχιεπισκόπου Αυστραλίας κ. Στυλιανού για το θέμα:
Ο Επιτάφιος και τα εγκώμια της Παναγίας
Όταν οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί μιλούμε για «Επιτάφιο» και «Εγκώμια», αμέσως ο νους μας πηγαίνει συνήθως στη Μεγάλη Παρασκευή, όπου το πλήθος των πιστών έρχεται να προσκυνήσει μέσα στο ανθοστόλιστο κουβούκλιο το εικονιζόμενο Σώμα του Χριστού. Υπάρχει όμως σε πολλά μέρη του Ορθοδόξου κόσμου η ευλαβής συνήθεια να στολίζουν ανάλογο κουβούκλιο με άνθη την ημέρα του Δεκαπενταύγουστου, και μέσα εκεί να αποθέτουν εικόνα Κοιμήσεως της Παρθένου, και να της ψάλλουν επίσης Εγκώμια με συντριβή και κατάνυξη που θυμίζει τις πένθιμες ώρες της Μεγάλης Παρασκευής. Έτσι κάνουν συνήθως σε πολλά Ορθόδοξα Μοναστήρια, αφού είναι γνωστή η ιδιαίτερη ευλάβεια των Ορθοδόξων Μοναχών προς το πάνσεπτο πρόσωπο της Αειπαρθένου, στην οποία άλλωστε έχουν αφιερώσει κι ολόκληρο το Άγιον Όρος ως αποκλειστικά δικό Της περιβόλι.
Επειδή όμως αυτό το ευλαβικό έθιμο δεν είναι ευρύτερα γνωστό ανάμεσα στα πλήθη των πιστών μας, είναι πολύ φυσικό ορισμένοι να παραξενεύονται, κι ίσως ακόμη και να σκανδαλίζονται, βλέποντας τον Επιτάφιο της Παναγίας. Από τότε μάλιστα που αυτό το έθιμο άρχισε να παρουσιάζεται, έστω και σποραδικά, και εδώ στην Αυστραλία, όπως π.χ. στο Μοναστήρι της Μεταμορφώσεως (Earlwood N.S.W), η ανάγκη να εξηγήσουμε μερικα βασικά πράγματα γύρω απ' αυτό το θέμα, γίνεται ακόμη πιο επιτακτική.
Η πρώτη εντύπωση του πιστού που θα μπει στο Ναό και θα δει για πρώτη φορά σε εικόνα το σώμα της Θεοτόκου να βρίσκεται τοποθετημένο σε προσκύνηση μέσα σε μεγαλόπρεπο ανθοστόλιστο κουβούκλιο, δε χωρεί αμφιβολία πως θα είναι η έκπληξη και η απορία. Γιατί, δικαιολογημένα, θα διερωτηθεί: Καλά, ο Χριστός είναι Θεός, και ο Επιτάφιος Θρήνος έρχεται με κάθε θεολογική νομιμότητα να πλαισιώσει όχι μονάχα την οφειλετική προσκύνηση προς το πανάχραντο Σώμα του Κυρίου, αλλά και να εκφράσει λατρευτικά το φρικτό δέος γης και ουρανού μπροστά στο ανήκουστο θέαμα ενός Θεού σαβανωμένου. Φυσικό λοιπόν είναι η Εκκλησία έναν τέτοιο καινοφανή και ανήκουστο «ενταφιασμό» να τον υμνεί ως την άκρα του Θεού συγκατάβαση:
Η Ζωή εν τάφω κατετέθης, Χριστέ,
Και Αγγέλων στρατιαί εξεπλήττοντο,
συγκατάβασιν δοξάζουσαι την Σην.
Ερωτάται όμως ύστερ' απ' όλα αυτά: Δικαιολογείται ανάλογη έκπληξη μπροστά στην Κοίμηση της Παναγίας, για να στολίζουμε και γι' αυτήν Επιτάφιο και να ψάλλουμε Εγκώμια; Δεν ήταν Αυτή άνθρωπος σαν εμάς; Δεν ήταν φυσικό να πεθάνει και να ενταφιασθεί όπως όλα τα άλλα δημιουργήματα, αφού κι η ίδια δεν είχε συλληφθεί ασπόρως; Γιατί να δώσουμε τέτοια έμφαση στην Κοίμησή Της; Γιατί να προσκυνήσουμε λατρευτικά το νεκρο σώμα Της, τοποθετώντας το έτσι σχεδόν στην ίδια βαθμίδα με το πανάχραντο Σώμα του Θεανθρώπου;
Τα ερωτήματα αυτά εκ πρώτης όψεως είναι και εύλογα και φυσικά, γι' αυτό και φαίνονται τελείως δικαιολογημένα. Έτσι όμως σκέφτεται κανείς μόνο όταν δεν εμβαθύνει στο μυστήριο του Χριστού και της Παναγίας. Γιατί τα πράγματα είναι τελείως διαφορετικά όταν θυμηθούμε τη διδασκαλία της Εκκλησίας μας σχετικά με την ενανθρώπηση του Θεού. Το θεμελιωδέστερο λοιπόν στοιχείο αυτής της διδασκαλίας είναι ότι η Παναγία συνέλαβε τον Υιόν του Θεού ασπόρως, δηλαδή άνευ σποράς ανδρός, υπερφυώς. Το Σύμβολον της Πίστεως λέει επιγραμματικά ότι ο Θεος έγινε άνθρωπος «εκ Πνεύματος Αγίου και Μαρίας της Παρθένου».
Έχοντας αυτή τη θεμελιώδη αλήθεια στο νου μας, θα πρέπει τώρα να ρωτήσουμε με πολλή ευλάβεια και προσοχή και με κάθε φόβο Θεού: Στον Επιτάφιο του Χριστού τι σώμα κλαίμε, υμνολογούμε και προσκυνούμε; Ασφαλώς όχι ένα σώμα αμαρτωλο και φθαρτό σαν τα δικά μας σώματα, γιατί αυτό θα ήταν ειδωλολατρία και αρειανισμός. Ούτε όμως πάλι και το τεθεωμένο Σώμα του Χριστού, που ενωμένο αχώριστα με τον Θεόν-Λόγον ανελήφθη εις τους ουρανούς και εκάθησεν εκ δεξιών του Πατρός. Κατά το Πάθος και τον θάνατό Του ο Χριστός έμεινεν ο απαθής τη θεότητι, και εν τάφω ευρέθη μόνον σωματικώς. Το σώμα λοιπόν που ενταφιάζουμε και προσκυνούμε στον Επιτάφιο του Χριστού, είναι αυτό το ίδιο το σώμα της Αειπαρθένου Μαρίας, η σάρκα που Του εδάνεισε εκ των αχράντων αιμάτων Της.
Απ' όλους τους πιο πάνω ευλαβείς συλλογισμούς, που δεν αποτελούν βέβαια φιλοσοφικές θεωρίες ή εικασίες προσωπικές, αλλά απλά και ανεπιτήδευτα συμπεράσματα από θεμελιώδεις αλήθειες της Εκκλησίας μας, δύο βασικά πράγματα προκύπτουν, ως πρακτικά διδάγματα για την Ορθόδοξη ευσέβεια και λατρεία:
α) Ότι αφού το Σώμα του Χριστού που προσκυνούμε και υμνολογούμε στον Επιτάφιο δεν είναι άλλο απ' αυτό το ίδιο το σώμα της Αειπαρθένου Μητρός Του, τότε κανείς θεολογικός ή δογματικός λόγος δεν μας εμποδίζει να τιμήσουμε με Επιτάφιο και Εγκώμια και το πανάχραντο σώμα της Παναγίας κατά την ένδοξο Κοίμησή Της.
β) Ότι αφού το σώμα της Παναγίας αφθαρτοποιήθηκε, λόγω της υπερφυούς κυοφορίας από μέρους Της του Λόγου του Θεού, επόμενο ήταν να μη μείνει στη γη και να λιώσει όπως τα δικά μας κοινά και αμαρτωλά σώματα, αλλά να τύχει ιδιαιτέρας τιμής εκ μέρους του Υιού και Θεού Της. Οπότε πολύ δικαιολογημένα η Εκκλησία πίστεψε πάντοτε στη «μετάσταση» της Θεοτόκου, ασχέτως αν δεν χρειάσθηκε να δογματίσει επίσημα και τυπικά αυτή την αλήθεια σε Όρο Συνοδικό. Όλο αυτό το άρρητο μυστήριο που εκτείνεται όχι μονάχα στη ζωή, αλλά και στην Κοίμηση της Θεοτόκου, η Εκκλησία το συμπύκνωσε υμνολογικά στο απαράμιλλο σε θεολογική πυκνότητα και ακριβολογία απολυτίκιο της Κοιμήσεως:
Εν τη Γεννήσει την παρθενίαν εφύλαξας·
εν τη Κοιμήσει, τον κόσμον ου κατέλιπες, Θεοτόκε
Μετέστης προς την ζωήν, μήτηρ υπάρχουσα της ζωής,
και ταις πρεσβείαις ταις Σαις λυτρουμένη,
εκ θανάτου τας ψυχάς ημών.
Τα ως άνω γράφει ο Αυστραλίας.
Θέλω όμως να προσθέσω κάποια στοιχεία που προκύπτουν από την έρευνα.
1. Κανονικά η Ακολουθία των Εγκωμίων της Παναγίας, ψάλλεται ως και του Χριστού, μετά την θ' ωδήν προ του εξαποστειλαρίου ανήμερα της εορτής της Κοιμήσεως. Το γράφει και ο Διονύσιος Παλαιών Πατρών αυτό στην σχετική τυπική του διάταξη.
Άρα τα Εγκώμια δεν πρέπει να ψάλλονται φολκλορικά όποτε θέλει ο καθείς, ως συμβαίνει σήμερον, σε πολλές περιοχές της Ελλάδας. Η αυτονόμηση της ακολουθίας έχει δυστυχώς πολλές παρενέργειες...
2. Κανονικά τα Εγκώμια - είναι γνωστό - δεν περιλαμβάνονται στο επίσημο τυπικό της εορτής. Ψάλλονταν αρχικά, όπως φαίνεται, στα Ιεροσόλυμα, στον τάφο της Παναγίας. Αυτό σημαίνει επίσης πως δεν μπορεί σήμερα να ψάλλονται σε όλες τις ενορίες του κόσμου, αλλά μόνο όπου υπάρχουν θεομητορικά προσκυνήματα. Κι αυτό ελέγχεται...
Κάποια στιγμή τα Εγκώμια της Παναγίας "πέρασαν" στη νησιωτική Ελλάδα, στα Δωδεκάνησα πρώτα. Πάτμος πρωτίστως. Τα τελευταία χρόνια (25 υπολογίζω) έγιναν μόδα και στην κυρίως Ελλάδα, διότι στην ακολουθία αυτή αρέσκεται "το ευσεβές πλήρωμα"! Άλλο μεγάλο θέμα!
Πρέπει να μας προβληματίσει σοβαρά το γεγονός ότι τόσο στο Άγιον όρος όσο και στο Οικουμενικό Πατριαρχείο δεν ψάλλονται τα Εγκώμια της Παναγίας.
3. Στα Εγκώμια δεν υπήρχε η παράδοση του "Σώματος" της Παναγίας και η λιτάνευσή του.
Ο Διονύσιος το 1541 το γράφει καθαρά: "...προευτρεπισθέντος αναλογίου, τίθεται η αγία εικών της Κοιμήσεως της Θεοτόκου"! Άρα το "σώμα" φοβούμαι πως αποτελεί παραφθορά...
4. Δυστυχώς δεν έχουμε μια ολοκληρωμένη μελέτη επί του θέματος για να ξέρουμε πότε ακριβώς καθιερώθηκαν τα Εγκώμια, στα Ιεροσόλυμα αρχικώς. Αν όμως σκεφθούμε ότι και η εισαγωγή στα Τυπικά των εγκωμίων της Μ. Παρασκευής πρέπει να έγινε στα μέσα του 15ου αιώνα - κι εδώ δεν έχουμε ακόμα την κατάλληλη μελέτη - τότε το να γράφει ο Διονύσιος στην Πάτρα τα Εγκώμια της Παναγίας στα μέσα του 16ου αιώνος είναι ένα γεγονός με μεγάλο ενδιαφέρον.
Δεν έχουμε πάντως ενδείξεις ότι τα Εγκώμια του Διονυσίου εψάλησαν στο Γηροκομειό. Μέχρι το 1997 δεν υπήρχε καμία σχετική παράδοση. Ούτε τον Διονύσιο ως Παλαιών Πατρών δεν γνωρίζαμε.
Άρα η έρευνα έχει πολύ δρόμο ακόμα.
ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ! ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΑΚΟΥΣΑ ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΝΑ ΨΑΛΛΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΠΑΤΡΑ ΤΑ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΙΤΙΚΑ ΕΓΚΩΜΙΑ ΣΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΙΣΟ ΤΗΣ ΔΕΚΑΕΤΙΑΣ ΤΟΥ '80 ΚΑΙ ΟΜΟΛΟΓΩ ΠΩΣ -ΠΡΟΣ ΤΙΜΗΝ ΤΟΥ ΙΕΡΕΑ ΤΗΣ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗΣ ΕΝΟΡΙΑΣ- ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΑΣ Ο ΙΕΡΕΑΣ ΕΙΧΕ ΤΟΝΙΣΕΙ ΣΤΟ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΜΑ ΠΩΣ ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΓΙΑ ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΚΟ ΕΘΙΜΟ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΩΝ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΩΝ.
ΑΝΩΝΥΜΟΣ 11 Αύγουστος 2008 4:26 μμ
ΘΕΛΩ ΝΑ ΠΡΟΣΘΕΣΩ ΑΚΟΜΗ ΟΤΙ Η ΑΡΧΙΚΗ ΚΑΙ ΚΑΝΟΝΙΚΗ ΘΕΣΗ ΤΩΝ ΕΓΚΩΜΙΩΝ(ΤΟΥ Μ.ΣΑΒΒΑΤΟΥ) ΣΤΗΝ ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ ΤΟΥ ΟΡΘΡΟΥ ΕΥΡΙΣΚΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΤΡΙΤΗ,ΛΕΓΟΜΕΝΗ, ΣΤΙΧΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΨΑΛΤΗΡΙΟΥ ΠΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΜΕΡΑ ΤΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟΥ(ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΟΤΑΝ ΔΕΝ ΣΤΙΧΟΛΟΓΕΙΤΑΙ "ΠΟΛΥΕΛΕΟΣ") ΕΙΝΑΙ Ο 118ος ΨΑΛΜΟΣ Ο ΓΝΩΣΤΟΣ "ΑΜΩΜΟΣ". ΤΑ ΤΡΟΠΑΡΙΑ ΤΩΝ ΕΓΚΩΜΙΩΝ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ ΕΝΑ ΠΡΟΣ ΕΝΑ ΤΟΥΣ ΣΤΙΧΟΥΣ ΤΟΥ ΑΜΩΜΟΥ ΣΕ ΤΡΕΙΣ ΣΤΑΣΕΙΣ ΟΠΩΣ ΚΑΙ Ο ΨΑΛΜΟΣ. ΕΤΣΙ ΕΙΝΑΙ ΚΑΤΑΧΩΡΗΜΕΝΑ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΕΝΤΥΠΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΟΥ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΤΟΥ ΤΡΙΩΔΙΟΥ ΚΑΙ ΕΤΣΙ ΨΑΛΛΟΝΤΑΙ-ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΩΡΑ ΤΗΣ ΤΡΙΤΗΣ ΣΤΙΧΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΥ ΨΑΛΤΗΡΙΟΥ-ΑΜΩΜΟΥ- ΣΤΙΣ ΜΟΝΕΣ ΚΑΙ ΙΔΙΑ ΣΤΟ ΑΓ.ΟΡΟΣ. Η ΜΕΤΑΘΕΣΗ ΤΟΥΣ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΑ ΩΣ ΠΡΟΣΑΡΤΗΜΑ ΤΗΣ ΕΝΑΤΗΣ ΩΔΗΣ ΠΡΟΦΑΝΩΣ ΕΓΙΝΕ ΜΕΤΑΓΕΝΕΣΤΕΡΑ ΓΙΑ ΛΟΓΟΥΣ ΠΡΟΣΕΛΕΥΣΕΩΣ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΝ. Η ΜΕΤΑΘΕΣΗ ΑΥΤΗ ΠΑΡΕΣΥΡΕ ΚΑΙ ΤΑ "ΕΥΛΟΓΗΤΑΡΙΑ" ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΤΑΞΗ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ ΚΑΤΑ ΤΑ ΣΑΒΒΑΤΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΚΥΡΙΑΚΕΣ ΤΗΝ ΤΡΙΤΗ ΣΤΙΧΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΨΑΛΤΗΡΙΟΥ(πρβ ΒΙΒΛΙΟ ΤΡΙΩΔΙΟΥ). ΕΠΟΜΕΝΩΣ ΜΙΑ ΤΡΟΠΟΝ ΤΙΝΑ "ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΚΗ ΔΙΚΑΙΩΣΗ" ΤΩΝ ΕΓΚΩΜΙΩΝ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΘΑ ΕΙΧΕ ΤΗΝ ΠΛΕΟΝ ΚΑΤΑΛΛΗΛΗ ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ ΤΟΥ ΟΡΘΡΟΥ ΤΗΣ 15ης ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ ΚΑΙ ΜΟΝΟΝ! Η ΜΑΛΛΟΝ ΣΗΜΕΡΑ ΕΠΙΚΡΑΤΟΥΣΑ ΑΤΑΞΙΑ(ΚΑΙ ΣΥΡΜΟΣ...) ΣΤΗΝ ΠΑΤΡΑ ΑΛΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑΧΟΥ, ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΘΕΜΑ ΑΥΤΟ, ΙΣΩΣ ΜΑΣ ΥΠΕΝΘΥΜΙΖΕΙ ΤΗ ΡΩΣΙΔΑ ΓΕΡΟΝΤΙΣΣΑ ΜΑΡΙΑ ΣΚΟΜΠΤΖΟΒΑ ΠΟΥ ΚΑΤΕΚΡΙΝΕ ΤΑ "ΥΠΕΡΟΧΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΚΑΤΟΡΘΩΜΑΤΑ" ΤΩΝ ΟΠΟΙΩΝ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΧΑΛΟΥΣΑΝ ΟΙ ΦΩΝΕΣ ΤΩΝ ΑΠΕΙΡΟΚΑΚΩΝ ΠΑΙΔΩΝ...
ΑΝΩΝΥΜΟΣ 11 Αύγουστος 2008 4:26 μμ
ΑΝΑΦΕΡΩ ΤΗΝ ΑΚΡΙΒΗ ΠΑΡΑΠΟΜΠΗ -ΩΣ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ ΤΟΥ 11 Αύγουστος 2008 4:26 μμ ΣΧΟΛΙΟΥ ΜΟΥ- ΑΠΟ ΤΟ ΕΝ ΧΡΗΣΕΙ ΣΗΜΕΡΑ ΤΥΠΙΚΟ ΤΗΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΜΕΓΑΛΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΕΙΝΑΙ Ο ΚΑΝΟΝΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΤΩΝ ΕΝΙΑΥΣΙΩΝ ΤΥΠΙΚΩΝ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ ΤΗΣ ΛΑΤΡΕΙΑΣ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ -ΤΟΣΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΙΣΗΜΗ ΑΡΜΟΔΙΑ ΣΥΝΟΔΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΟΣΟ ΚΑΙ ΑΠΟ ΖΗΛΩΤΕΣ ΤΗΣ ΛΑΤΡΕΥΤΙΚΗΣ ΤΑΞΕΩΣ ΙΔΙΩΤΕΣ. ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΓΙΑ ΤΟ ΤΥΠΙΚΟ ΤΟΥ ΑΕΙΜΝΗΣΤΟΥ Γ.ΒΙΟΛΑΚΗ, ΠΡΩΤΟΨΑΛΤΟΥ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΜΕΓΑΛΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ, ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΕΙΝΑΙ ΚΑΘ'ΟΛΑ ΟΜΟΙΟ ΜΕ ΤΟ ΠΡΟΓΕΝΕΣΤΕΡΟ ΤΥΠΙΚΟ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΨΑΛΤΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ -ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΕΚΔΟΘΗΚΕ ΔΥΟ ΦΟΡΕΣ ΣΤΗΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ- ΜΕ ΜΕΡΙΚΕΣ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΘΗΚΕΣ ΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ ΕΝΕΚΡΙΝΑΝ ΔΥΟ ΑΛΛΕΠΑΛΛΗΛΕΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΕΣ ΕΠΙΤΡΟΠΕΣ ΠΟΥ ΟΡΙΣΘΗΚΑΝ ΓΙΑ ΤΟ ΣΚΟΠΟ ΑΥΤΟ ΜΕ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΔΙΑΤΑΓΗ. ΟΥΤΩΣ ΣΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΕΚΔ.ΟΙΚΟΥ ΣΑΛΙΒΕΡΟΥ, ΣΤΗΝ 15η ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ, ΣΕΛΙΔΑ 306, ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΗ 4 ΑΝΑΦΕΡΕΤΑΙ:"Ευθύς μετά την Καταβασίαν της θ' συνηθίζεται ενιαχού, όπου πανηγυρίζεται η εορτή αύτη μεγαλοπρεπώς, πρός πλείονα τάχα δόξαν και τιμήν της Θεοτόκου, ίνα ψάλλωνται τα λεγόμενα εγκώμια της Παναγίας, κατά μίμησιν των του Κυρίου ημών, των ψαλλομένων εν τω Όρθρω του Μ. Σαββάτου. Η Μ. Εκκλησία κατακρίνουσα πάν ό,τι καινοφανές και κακόζηλον, έστω και γινόμενον πρός τιμήν της Θεοτόκου, αποδοκιμάζει ταύτα επισήμως και απαγορεύει μάλιστα αυστηρώς". Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΠΑΤΡΩΝ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ ΕΧΕΙ ΛΑΒΕΙ ΥΠ'ΟΨΙΝ ΤΟΥ ΤΗΝ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΔΙΑΤΑΞΗ ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΖΕΙ "ΕΚΦΡΑΣΗ ΕΠΙΦΥΛΑΞΕΩΝ" ΣΤΑ ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΔΙΟ ΣΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ(ΑΠΟ ΤΗΝ Ι.ΜΟΝΗ ΓΗΡΟΚΟΜΕΙΟΥ,1997, ΣΕΛ.8) ΤΟΥ "ΕΠΙΤΑΦΙΟΥ ΥΜΝΟΥ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΗΤΟΙ ΕΓΚΩΜΙΑ ΤΗΣ ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΑΥΤΗΣ"(ΠΟΙΗΜΑ ΤΟΥ ΠΑΛΑΙΩΝ ΠΑΤΡΩΝ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ).
ΑΝΩΝΥΜΟΣ 11 Αύγουστος 2008 4:26 μμ
Βρέ παιδιά, με συγχωρείτε για την ενόχληση, ήθελα να ρωτήσω κάτι:
Όλο ανεβοκατεβάζετε κάποιον "Αλέκο". Ποιός τέλος πάντων είναι αυτός ο μυστήριος "Αλέκος;"
Είμαι νέος εδώ στό "μαγαζί" , τόν "Εκκλησιολόγο" τον διαβάζω καμιά φορά στήν χάση καί στήν φέξη, αλλά τόν Αλέκο δεν τον ξέρω.
Έχει επώνυμο; ή τουλάχιστον τα αρχικά του, να μη βρίσκομαι κι΄ εγώ εδώ σάν τον τυφλό στόν Άδη.
Κάποιος άς μού πεί τέλος πάντων κάτι τίς, να μάθω κι΄εγώ.
Γιατί Αλέκο ακούω, καί Αλέκο δεν βλέπω...
Ευχαριστώ
Αχαιός
Kαλησπερα και καλες και ευλογημενες παρα Κυρίω εορτες . Θα ήθελα να μαθω αδελφε μου αν αυτα τα εγκομια Της Παναγιας μας υπαρχουν σε βιβλιο , πως λεγεται το βιβλιο και που μπορω να το βρω
Σε ευχαριστω πολυ Αδελφε Και παλι καλες γιορτες
Με εκτιμηση
ΚΛΩΝΗΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ
ΙΕΡΟΨΑΛΤΗΣ
ΑΠΟ ΘΑΣΟ
Δημοσίευση σχολίου