ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΧΑΛΚΗΔΟΝΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ: AMBALAJ

AMBALAJ 

ὑπὸ Γέροντος Χαλκηδόνος Ἀθανασίου 

"Ἡ φύσις σοῦ δίδει τοὺς νόμους, 

δὲν λαμβάνει οὐδένα ἀπὸ σοῦ" 

(Disticha Catonis) 

Ἡ φύσις εἶναι, ὡς γνωστόν, ἡ μεγαλυτέρα διδασκάλισσα, ἡ ὁποία ἐν τῇ σοφίᾳ της διδάσκει τοὺς ἀνθρώπους καὶ τὰ ζῶα. Καὶ αὐτὸ τὸ βλέπομεν εἰς τὴν τέχνην, ἡ ὁποία "ἐξισσοροπεῖ τὰς ἐλλείψεις της" (Ἀριστοτέλης), τὴν ἀρχιτεκτονικήν (Gaudi)1, ζωγραφικήν, γλυπτικήν, ἐπιπλοποιΐαν (Dali), βιομηχανίαν αὐτοκινήτων καὶ ἀεροπλάνων, κηποδιακοσμητικήν, διαφημιστικήν, ἐνδυματολογίαν, θεραπευτικήν, τὴν γλῶσσαν κ.ἄ., ὁδηγοῦσα τὸν ἄνθρωπον καὶ πρὸς μίαν "ἀνθρωπομορφοποίησιν" τῆς τεχνολογίας. Παράδειγμα τὰ αὐτοκίνητα, αἰωνίως μὲ τά "μάτια", ἔστω καὶ σπανίως τά "ματόκλαδα" καὶ τά "στήθη γυναικός", τήν "μύτην", τό "στόμα" καὶ τούς "ὀδόντας" των, τὰ ὁποῖα ἔχουν καὶ τὸ σύγχρονον μάλιστα "make-up"!, τὰ θηριώδη κυρίως πολεμικὰ ἀεροπλάνα μὲ τὴν πτηνόμορφον γενικῶς ἄτρακτον καὶ τὰ πτερά τους κ.ἄ. 

Διδάσκει ὅμως συγχρόνως καί τι λίαν σπουδαιότερον, τὴν ἐπικάλυψιν, συσκευασίαν (ambalaj). Καὶ αὐτὴ βοηθεῖ οὕτως ὥστε τὰ προϊόντα νὰ εἶναι ἐντὸς περιτυλίξεων μικρῶν διαστάσεων καὶ νὰ μεταφέρονται ἄνευ φθορῶν. Νὰ προφυλάσσουν τὰ δέματα ἀπὸ τὴν ἀπροσεξίαν τῶν ταχυδρόμων, οὕτως ὥστε νὰ καταλήγουν εἰς τοὺς παραλήπτας των, καὶ οὐχὶ νὰ ρίπτονται ἔξω τῆς θυρός, νὰ διατηροῦνται φρέσκα δι’ ἀρκετὸν διάστημα, ἔστω καὶ ἂν δὲν ὑποδηλώνουν πάντοτε τὸ περιεχόμενόν τους – τεράστια καὶ φανταχτερὰ κυτία-δῶρα πρὸς αἰφνιδιασμόν, μὲ νανόμορφόν τι ἐντός, ὅπως κυρίες τινὲς τῆς ἀνωτέρας κοινωνίας! 

Ὑπάρχουν δὲ διάφοροι μέθοδοι, μορφαὶ καὶ ὑλικὰ τῆς συσκευασίας, τὰ ὁποῖα δέον νὰ εἶναι ἀνθεκτικά, εὔχρηστα καὶ σχετικῶς εὐθηνὰ καὶ οὐχί "ραμολιμέντα"! ἀπότοκα ἐπιπολαιότητος καί "κλεπτομανίας". Τελικῶς, συχνάκις δὲν εἶναι θεαματικὰ καὶ καταλήγουν ἐὰν ὄχι εἰς τὴν ἐπαναχρῆσιν, εἰς τὴν αὔξησιν τῶν ἀπορριμάτων. 

Ἐὰν τώρα στραφῶμεν πρὸς τὸν ἄνθρωπον, θὰ ἴδωμεν, ὅτι τὸ δέρμα του εἶναι ἡ ἐπικάλυψις τοῦ σώματός του. Ἒν πνευματωδῶς προσηρμοσμένον προστατευτικόν, τὸ ὁποῖον ἀφήνει νὰ εἰσέρχονται καὶ νὰ ἐξέρχονται διάφοροι ὀσμαί, ἀέρια καὶ οὐσίαι, διαρκῶς ἀνανεοῦται ἀλλὰ καὶ γηράσκει, ἐπουλώνει πληγάς, προδίδει τὸ ἄγχος καὶ αἰσθητοποιεῖ τὰς ἐπαφάς. 

Τὰς εὐλογημένας ἐπικαλύψεις τῆς φύσεως συναντῶμεν καθημερινῶς, χωρὶς συχνάκις νὰ τὰς ἀντιλαμβανόμεθα, λησμονῶντες νὰ θαυμάζωμεν τὴν ποικιλίαν τῆς δημιουργικότητος, ἐφευρευτικότητος καὶ προνοητικότητος αὐτῆς. 

Αἱ συσκευασίαι αὐτῆς δὲν ἔχουν καμμίαν σχέσιν μὲ τὰς ἀνθρωπίνους, διότι ἡ φύσις συσκευάζει ζῶντα, ζωήν. Καὶ τὰ καλύμματά της δέον νὰ ἀναπνέουν, νὰ ἔρχονται εἰς ἐπαφὴν μὲ τὸν ἔξω κόσμον καὶ συγχρόνως νὰ δύνανται νὰ ἀποτρέψουν μίαν ἔξωθεν ἐπίθεσιν. Οὕτως κατὰ τὴν διάρκειαν τῆς ἐξελίξεως αἱ συσκευασίαι αὐταὶ ἔχουν προσαρμοσθεῖ τελείως πρὸς τὸ περιεχόμενόν των καὶ τὸ περιβάλλον. Ἔχουν κατ’ ἀνάγκην σημεῖα διασπάσεως, δεικνύουν βαθμοὺς ὡριμότητος, προφυλάσσουν, σταθεροποιοῦν, διακοσμοῦν, σηματοδοτοῦν, ἐπικοινωνοῦν, θερμαίνουν, καμουφλάρουν ὅπερ λίαν ἐντυπωσιακόν, καὶ ἀποτρέπουν. Εἶναι φιλικαὶ πρὸς τὸ περιβάλλον, πνευματώδεις εἰς τὴν μορφήν, τὸ ὑλικόν, τὴν διαμόρφωσιν, τὴν δομὴν κ.ἄ. 

Ἰδοὺ μερικαὶ ἐξ αὐτῶν: Αἱ κηρῆθραι τῶν μελισσῶν, τὰ λέπια τῶν ἰχθύων καὶ πεταλουδῶν, τὰ αὐγὰ τῶν πτηνῶν, τὸ δέρμα τοῦ ἐλέφαντος, οἱ κοκκοφοίνικες, τὸ καύκαλον τῆς χελώνης, τὸ δέρμα τοῦ ἀνθρώπου, ἡ γοῦνα ὁρισμένων ζώων, οἱ καρποί, ἡ μεβράνη τῶν κυττάρων, ὁ φλοιὸς τῶν δένδρων κ.ἄ. 

Καὶ εἶναι φυσικόν, τὸ ὅτι ὁ ἄνθρωπος παρατηρεῖ καὶ ἐρευνᾶ τὴν φύσιν καὶ τὴν λαμβάνει ἐν πολλοῖς ὡς πρότυπον εἰς τὰς συσκευασίας του, διὰ νὰ παρουσιάζει εἰς τοὺς πελάτας διαρκῶς περισσότερον "λιμαρισμένα" προϊόντα2. 

Πάντως μέσα εἰς ὅλον αὐτὸ τὸ ἀξιοθαύμαστον σύνολον, ἀπογοητευτικὴ προβάλλει ἡ συσκευασία, τό "ambalaj" τῆς γλώσσης τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὴν λεπτεπίλεπτον εὐγένειαν, τὰς φιλοφρονήσεις, τὰς προσεγμένας διατυπώσεις, τὸ χαμόγελον καὶ τὰ τοιαῦτα, τὰ ὁποῖα ἀνήκουν εἰς τὸ καμουφλάρισμα αὐτῆς, ἐνῶ ὄπισθεν οὐχὶ σπανίως ὑποκρύπτεται ἡ μάχαιρα. Παράβαλλε τό "γραμματεῖς καὶ Φαρισαῖοι ὑποκριταί, ὅτι καθαρίζετε τὸ ἔξωθεν τοῦ ποτηρίου…." (Ματθ. 23, 25). Ἂς τὴν ἀποφεύγωμεν λοιπὸν ἢ ἂς ἀφήνωμεν τήν "γλωσσολαλίαν" ἐγκλωβισμένην εἰς τὸ περικαλλὲς κουκούλιόν της. 

__________________________________ 

1_ G. Borisowski, Form und Uniform, Στουττγάρδη 1967, 59, 106. 

2- R. Kropp, Genial geschützt! Raffinierte Verpackung in der Natur, Ντάρμσταντ 2015.