ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΣΤΟΝ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ ΝΙΚΟ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟ

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 

Ο σπουδαίος και αντισυμβατικός σκηνοθέτης Νίκος Παναγιωτόπουλος «έφυγε» χθες το βράδυ από καρδιακό επεισόδιο και ενώ η τελευταία του ταινία «Η κόρη του Ρέμπραντ» παίζεται αυτή την εποχή στις αίθουσες. 

Με αφορμή, λοιπόν, τη νέα 17η ταινία μεγάλου μήκους του Νίκου Παναγιωτόπουλου, πριν ένα μήνα και κάτι, είχαμε γράψει δυο λόγια, καθώς το Ραδιόφωνο της Εκκλησίας 89,5 στο πλαίσιο της εκπομπής «Από Τέχνη σε Τέχνη», μετέδωσε (Κυριακή 6-12-2015) συνέντευξη του σκηνοθέτη Νίκου Παναγιωτόπουλου στον ιερέα και σκηνοθέτη π. Πέτρο Μινώπετρο: 

Έγραψε προ ετών κάποιος κριτικός, με αφορμή την ταινία του Νίκου Παναγιωτόπουλου Αθήνα – Κωνσταντινούπολη: 

«…η θεματολογία του Παναγιωτόπουλου είναι η ..."Αχίλλειος Πτέρνα" του. Τα θέματά του, εκτός από τις εξαιρέσεις, είναι και παραμένουν «προσωπικά». Και, επομένως, μικρής (κοινωνικής) εμβέλειας... Το ταξίδι «Αθήνα - Κωνσταντινούπολη» δε θέλησε να έχει ούτε τις «εμπειρίες» (και τις εικόνες) που αναζητεί ο Βέντερς στα δικά του ταξίδια. Περιορίστηκε σε ένα ταξίδι στο «εσωτερικό» των ηρώων του. Στις αλλαγές που έγιναν μέσα τους…». 

Και σκέπτομαι ότι γι’ αυτό μου αρέσει ο Παναγιωτόπουλος. Για το «προσωπικό» και το «εσωτερικό» των ηρώων του. 

Άλλωστε, ο Νίκος Παναγιωτόπουλος είναι από τους δημιουργούς, στους οποίους αξίζει πραγματικά ο ανυπόκριτος σεβασμός μας. Από την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του «Τα Χρώματα της Ίριδας» (1974) μέχρι και την «Αθήνα - Κωνσταντινούπολη» (2008), υπήρξε ένας σοβαρός κινηματογραφιστής. 

Έτσι, περιμένουμε με ενδιαφέρον τη νέα του ταινία «Η κόρη του Ρέμπραντ», η οποία κάνει πρεμιέρα στις 10 Δεκεμβρίου και χαρακτηρίζεται «κωμική και μυστηριώδης» και προσεγγίζει πάλι αγαπημένα θέματα του Παναγιωτόπουλου, όπως η φθορά των ανθρωπίνων σχέσεων, το μπλέξιμο του λογικού με το παράλογο… 

Κάτι που αποδεικνύει την βαθιά παιδεία του είναι, επίσης, ότι στην περίφημη ταινία του "Οι τεμπέληδες της εύφορης κοιλάδας" (1978), χρησιμοποίησε ως μουσική την 1η Συμφωνία (Ο Τιτάν) του Γκούσταβ Μάλερ, ενώ στη σχεδόν βουβή ταινία του «Μελόδραμα» (1981), είχε μουσική από όπερες των Βέρντι και Πουτσίνι. 

Να σημειώσουμε, ακόμη, ότι ο Νίκος Παναγιωτόπουλος υπήρξε και πολύ ενδιαφέρων συγγραφέας. Με το αυτοβιογραφικό «Από το καλάθι των αχρήστων» περιγράφει την διαδρομή του, η οποία υπήρξε ίσως η παραγωγικότερη όλων των ομότεχνων της δικής του γενιάς στην Ελλάδα. 

Αλλά ο Ν. Παναγιωτόπουλος θα μείνει στην ψυχή μας ως ο σκηνοθέτης που δεν διεκδίκησε ποτέ κολακείες ή ακόμα και την αποδοχή του κοινού. Κι αυτό είναι κάτι που σπανίζει γενικώς. 

Ανεπανάληπτη η ρήση του: Επιθυμώ να κάνω ταινίες με το τίποτα, για το τίποτα. 
Τον αποχαιρετώ με το περίφημο τρίτο μέρος της 1ης Συμφωνίας του αγαπημένου μας Γουσταύου Μάλερ, το οποίο ο Νίκος Παναγιωτόπουλος χρησιμοποίησε στην ταινία του Οι τεμπέληδες της εύφορης κοιλάδας.