ΓΙΑ ΤΟ "ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ" ΣΤΟ ΗΡΩΔΕΙΟ

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 

Η περίφημη μουσική συνύπαρξη Μίκη Θεοδωράκη και Μητροπολίτη Ιλαρίωνα Αλφέγιεφ στο Ηρώδειο (στις 24 Σεπτεμβρίου) ήταν αναμφισβήτητα ένα γεγονός. Το Ρωμαϊκό θέατρο γέμισε ασφυκτικά, κυρίως - όπως από πολλούς επισημάνθηκε - ένεκα Άξιον εστί. 

Για τις ...χαλαρές συνθέσεις του Μητροπολίτου Ιλαρίωνα παραπέμψαμε ήδη σε κριτικές που δημοσιεύθηκαν. Και ήταν πιο σκληρές από τις δικές μας εκτιμήσεις για τον συνθέτη Ιλαρίωνα Αλφέγιεφ, τις οποίες διατυπώσαμε πριν τη συναυλία με βάση την μέχρι τώρα συνθετική του δραστηριότητα. 

Εδώ θέλουμε να σταθούμε στο Άξιον εστί. 

Γράψαμε ότι δεν πρέπει να παρουσιάζεται το σπουδαίο αυτό έργο των Ελύτη - Θεοδωράκη ευκαίρως ακαίρως. Έχει γίνει κατάχρηση, η οποία φάνηκε σε όλο της το μεγαλείο κατά την συναυλία στο Ηρώδειο. 

Η συγκεκριμένη εκτέλεση ήταν - δυστυχώς - πανηγυριώτικη, μ' ένα κοινό που είχε συμπεριφορά "σκυλάδικου". Η λογική της εκτόνωσης κυριάρχησε καθ' όλη τη διάρκεια του έργου. Έτσι και οι ερμηνευτές απέδωσαν ανάλογα. Ένα διαρκές μαρκάρισμα, μια εξωστρέφεια ενοχλητική που έφτασε στο απόγειό της με κραυγές του πλήθους ("Ελευθερία", "όχι στην κατοχή" κ.α.) που προκάλεσε και η απαράδεκτη ανάγνωση του Σταύρου Ζαλμά, ο οποίος δεν πήρε χαμπάρι από την ιερατική αύρα του έργου και φώναζε ασύστολα λες και διάβαζε κομμουνιστικό μανιφέστο. Ο Ζαλμάς κακοποίησε το κείμενο του Ελύτη δίνοντας την εντύπωση ότι ο ποιητής καλεί "στα όπλα", ενώ στην πραγματικότητα η Ελυτική γραφή παραπέμπει στην "μάχαιρα του πνεύματος". 

Ο καταξιωμένος λυρικός τραγουδιστής Δημήτρης Καβράκος ως ψάλτης ατύχησε... Το άγχος του για να βγάλει πέρα την παρτιτούρα ήταν έκδηλο και τα φόρτε φινάλε του ήταν επίσης αγχωτικά (σα να 'λεγε "ουφ, το 'πα!"). 

Ο Μάριος Φραγκούλης ως "λαϊκός τραγουδιστής" ήταν, ως ανεμένετο, ά-σχετος. Αναγκαστικά τραγουδούσε σε πολύ μεσαίες περιοχές, που δεν έχουν σχέση με τη φωνή του ως τενόρου (εκτός και δεν είναι πια). Τα λάθη του στο κείμενο ήταν τραγικά! Ξεκίνησε να πει το περίφημο "Ανοίγω το στόμα μου", λέγοντας "χαράζω το στόμα μου"! Δείτε το σχετικό βίντεο εδώ. Κι έπειτα επαναλάμβανε συνέχεια το άλλο λάθος: "πού να βρω την ψυχή μου στο (αντί το) τετράφυλλο δάκρυ". 

Λόγω της κακής ηχοληψίας περίφημοι σολίστ, όπως η Αγγελίνα Τκάτσεβα στο σαντούρι ή η Βιβή Γκέκα στο μαντολίνο, δεν ακούγονταν, ενώ προβληματικός ήταν και ο ήχος των χορωδιών, αφού τις περισσότερες φορές δεν ξεχώριζες λόγια. 

Αναμφισβήτητα ευθύνη για την όλη εκτέλεση φέρει ο μαέστρος Λουκάς Καρυτινός, ο οποίος είναι σπουδαίος, αλλά εδώ δεν ξέρω ποια λογική πρυτάνευσε... Σίγουρα απαιτούνταν περισσότερες πρόβες. 

Όλα τα παραπάνω - και άλλα πολλά ίσως - φαντάζουν παράταιρα, αφού το κοινό ευχαριστήθηκε. Όμως το Άξιον εστι δεν ευτύχησε... Ας ελπίσουμε ότι θα τύχει της ερμηνείας που του πρέπει στο μέλλον. Όσο για το παρόν, καλό θα ήταν να το αφήσουμε λίγο να ξεκουραστεί... Από την άκριτη, άστοχη και ανόητη εντέλει "αντιμνημονιακή" του χρήση.