ΟΤΑΝ ΟΙ ΤΟΥΡΚΟΙ ΔΙΑΒΑΖΟΥΝ ΘΕΟΤΟΚΑ!

Στην «Απογευματινή» της Κωνσταντινουπόλεως διαβάζω σήμερα:

Ο Γενικός Πρόξενος της Ελλάδας κ. Αλέξης Αλεξανδρής
και ο Εκδοτικός Οίκος «Can Yayınları» έχουν τη χαρά να
σας προσκαλέσουν στην παρουσίαση της Τουρκικής μετά-
φρασης του βιβλίου του Γιώργου Θεοτοκά «Λεωνής»
που θα γίνει στο Σισμανόγλειο Μέγαρο το Σάββατο, 14 Ιουνίου 2008, στις 18.00.

Τον συγγραφέα και το βιβλίο θα παρουσιάσουν με ομιλίες τους οι: Σ. Πεσμαζόγλου, S. Deringil, Μ. Τσαπόγας, Τόνια Κιουσοπούλου, D. Demirozu και Ν. Σιγάλας. Θα υπάρχει ταυτόχρονη μετάφραση.

İstiklal cad. No 60, Beyoğlu İstanbul

Μόλις στα τέλη του περασμένου Μαρτίου παρουσιάστηκε στην Πόλη η μετάφραση στα τουρκικά του φημισμένου βιβλίου του Ηλία Βενέζη του Κυδωνιέως «Αιγαίο» (εκδ. Belge). Την εκδήλωση τίμησε με την παρουσία του ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, ο οποίος εξήρε το μεταφραστικό αυτό γεγονός ως «χρήσιμον και εποικοδομητικόν, άξιον τιμητικής εξάρσεως και πολλού επαίνου».
Τώρα, δυόμισι μήνες μετά, έχουμε προ οφθαλμών την τουρκική μετάφραση του «Λεωνή» του Πολίτη Γιώργου Θεοτοκά. Ένα μυθιστόρημα, ορόσημο για τον συγγραφέα, που γράφτηκε στην Αθήνα του 1940, αν και ο Θεοτοκάς «ανήκει» στη γενιά του ’30…
Είναι η έβδομη γλώσσα στην οποία μεταφράζεται το βιβλίο του Γιώργου Θεοτοκά (κυκλοφορεί από τις εκδόσεις της «Εστίας» και βρίσκεται στην 24η έκδοση, πουλώντας σταθερά περίπου 1.000 βιβλία τον χρόνο).

Διαβάζω τώρα το κείμενο της Όλγας Σελλά στην Καθημερινή (23-4-08), με τίτλο «Ο Λεωνής επιστρέφει στην Πόλη».

Στον «Λεωνή» ο συγγραφέας περιγράφει την Κωνσταντινούπολη, τα παιδικά του χρόνια και την αναγκαστική φυγή του μετά το 1922. «Πρόκειται για αναμνήσεις από τον παράδεισο, έναν ύμνο στον χαμένο αυτόν παράδεισο. Τα πάντα είναι μαγικά. Ανθρωποι, γεγονότα, μέρη. Όλα παιδικά και παραμυθένια», σημειώνει η μεταφράστρια στον κατατοπιστικό αλλά και συναισθηματικό πρόλογό της. Το ένα κεντρικό πρόσωπο του βιβλίου είναι ο Λεωνής (περσόνα του συγγραφέα), που περιγράφει τη γενέθλια πόλη και την αναπολεί όταν αναγκάζεται να την εγκαταλείψει το 1922. «Ο άλλος ήρωας του βιβλίου είναι η Κωνσταντινούπολη. Η Κωνσταντινούπολη, όπως περιγράφεται στο βιβλίο, έχει άμεση σχέση με τον Λεωνή. Είναι η Πόλη μέσα από τα μάτια του Λεωνή και της υψηλής κοινωνίας, της οικογένειας του συγγραφέα που φαίνεται να υποστηρίζει τον Βενιζέλο. Η Πόλη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, της περιόδου 1919-1922 που θα διαμορφώσει τη ζωή του μικρού μας ήρωα. Στο κέντρο αυτής της Πόλης υπάρχει ο μικρόκοσμος του Λεωνή. Ο κήπος του Taksim απ’ όπου μπορεί να δει κανείς το φωτισμένο Uskudar με τους δρόμους και τα δέντρα του. Τα παιδιά των διαφορετικών εθνοτήτων που μαζεύονται στα σχολεία και παίζουν διάφορα παιχνίδια. Η ζωή των μεγάλων, οι πόλεμοι μεταξύ των κρατών, η εκστρατεία, ο έρωτας, ο κόσμος των μικρών μας ηρώων, όλα αυτά αντανακλώνται στον κήπο του Taksim και έρχονται να αλλάξουν τη ζωή του Λεωνή. Το πάθος του ευαίσθητου ήρωα και το όνειρό του να γίνει ζωγράφος όταν μεγαλώσει, χρωματίζουν περισσότερο τις περιγραφές του για την Πόλη», συνεχίζει πάλι η Damla Demirozu στον πρόλογό της που είναι ταυτόχρονα και μια ξενάγηση του Τούρκου αναγνώστη. Χάρη στην αδελφή του Γιώργου Θεοτοκά, κ. Λιλή Αλιβιζάτου, μαθαίνουμε ότι το σπίτι του Λεωνή στο βιβλίο ήταν στο Siraselviler απέναντι από το Βελγικό Προξενείο, στην πολυκατοικία του Αποστολίδη. Όσο για τον συγγραφέα, πήγαινε στο Δημοτικό Σχολείο Ζαμαρία (1911-1913), το 1914 φοίτησε στο Ελληνο-Γαλλικό Κολέγιο και σε ηλικία 17 ετών, το 1922, αποχαιρέτισε την Πόλη.

Η πρώτη μετάφραση του «Λεωνή» κυκλοφόρησε το 1945 στα σουηδικά. Πέρασαν πολλά χρόνια μέχρι την επόμενη, την αμερικανική, το 1985. Η γαλλική ήρθε την ίδια χρονιά, η ισπανική το 1994, η σερβική το 1996 και η ιαπωνική το 2007.

Τώρα σας αφήνω, φίλοι μου, για να διαβάσω το διήγημα του Θεοτοκά «Ο κήπος με τα κυπαρίσσια» (1937). Μιλάει για την Πρίγκηπο. «Είταν όμορφος ο κόσμος, όμορφος, μεγάλος και λυπητερός…».