ΚΕΝΤΗΜΑΤΑ ΡΩΜΙΩΝ

Ένα ιδιαίτερο ημερολόγιο, καλαίσθητο, πρωτότυπο, γοητευτικό, δίγλωσσο (ελληνικά και αγγλικά) μας προσέφερε το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο Αθηνών για το 2008.
Το θέμα του οικείο – νομίζω ακόμα – αλλά συνάμα άγνωστο.

«Κεντητές, κεντήτριες και κεντήματα στην Κωνσταντινούπολη (17ος – 19ος αι.)»

Το ημερολόγιο αναδεικνύει την τέχνη της κεντητικής και τους τεχνίτες της κατά την μεταβυζαντινή περίοδο. Όλος ο δυναμισμός του Γένους σ’ ένα κέντημα. Όλη η αρχοντιά των Ρωμιών της Πόλης αποτυπωμένη με τέχνη σ’ ένα επιγονάτιο, σ’ ένα επιτάφιο, σ’ ένα επιμάνικο. Μια κεντητική ζωγραφική! Η βελόνα ζωγραφίζει!
Στο ημερολόγιο του Βυζαντινού Μουσείου μπορεί ο καθείς να μυηθεί στην χρυσοκεντητική και να μάθει σημαντικές πληροφορίες για τα εργαστήρια και τους επώνυμους δημιουργούς, γυναίκες κυρίως, που ανέδειξαν αυτή την τέχνη. Την γενική φροντίδα για το ημερολόγιο είχε η δρ. Έλενα Παπασταύρου, Επιμελήτρια Συλλογής Υφασμάτων του Μουσείου, μια νέα γυναίκα με μεράκι και αγάπη για τη δουλειά της.

Και σκέφτομαι αυτό που έχει πει ξανά και ξανά ο Χρήστος Γιανναράς ότι, δηλ., σήμερα πρέπει να ‘χει κανείς ένα - δύο διδακτορικά για να καταλάβει τον πολιτισμό της Τουρκοκρατίας. Γιατί στα κωνσταντινουπολίτικα αυτά έργα κεντητικής ο αρμονικός σχεδιασμός και η άψογη εκτέλεση συνδυάζονται με υψηλή ποιότητα υλικών, καλλιτεχνική αρτιότητα και πολύτροπη τεχνική. Τα έργα αυτά αποτελούν τεκμήρια θρησκευτικότητος, πνευματικού, οικονομικού και κοινωνικού επιπέδου των Ρωμιών.
Η περίφημη κεντήστρα Μαριώρα κοιτάξτε, φίλοι μου, πώς υπογράφει ένα έργο της στην Κωνσταντινούπολη:

Πρόσδεξαι Παναγία μου το έργο των χειρών μου
της Μαριώρας δούλης σου και δώρον ταπεινόν μου
και βασιλείας ουρανών την πύλην την αγίαν

άνοιξε και εισήγαγε εμέ δι’ ευσπλαγχνίαν.