Ο ΓΕΝΑΡΗΣ ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ ΚΑΙ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΑΔΑΜΗ

Οικογενειακή φωτογραφία (2006)

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου

Σαν σήμερα, 21 Ιανουαρίου 2013, αναχώρησε για το μεγάλο της ζωής του ταξείδιον ο συνθέτης Μιχάλης Αδάμης. Ένας από τους σημαντικότερους έλληνες συνθέτες, με πλούσιο και πρωτότυπο έργο, με μια διαδρομή μουσικής ποιητικής συναρπαστική! 

Από τους πρώτους που εισήγαγαν στην Ελλάδα την ηλεκτρονική μουσική, ήταν ο ίδιος που έγραψε πάμπολλα έργα σύγχρονης μουσικής επηρεασμένα από την βυζαντινή μουσική παράδοση, χρησιμοποιώντας ως σολίστ και τον Λυκούργο Αγγελόπουλο και δημιουργώντας μια σχολή, θα λέγαμε, στο είδος αυτό. 

Επειδή μεγάλωσα με τη μουσική του γράφω δυο λόγια στη μνήμη του, καταθέτοντας και την ευγνωμοσύνη μου για την καλλιέργεια της ευαισθησίας που - ακουσίως - μου πρόσφερε. 

Όταν γεννήθηκα ο Αδάμης παρουσίαζε "Τα Βυζαντινά Πάθη". 

Στην πρώϊμη εφηβεία μου βρέθηκα με παιδικές χορωδίες σε σεμινάρια, σπουδαία για εκείνη την εποχή, στα οποία δίδασκε ο Μιχάλης Αδάμης, όπως και οι αείμνηστοι Στέφανος Βασιλειάδης και Γιάννης Μάντακας. 

Ως φοιτητής τραγουδούσαμε με τη Χορωδία του Πανεπιστημίου το Κοινωνικό των Κυριακών "Αινείτε" και την "Ψαλμική Ωδή" για μικτή χορωδία. 

Εκεί γύρω στα 1990-91 τον είχαμε δάσκαλο και στο πρόγραμμα ΧΡΟΑΙ του Κέντρου Σύγχρονης Μουσικής Έρευνας. 

Με την Ελληνική Βυζαντινή Χορωδία του Λυκούργου Αγγελόπουλου, της οποίας ο Μιχ. Αδάμης διετέλεσε επί σειρά ετών πρόεδρος, τραγουδήσαμε το "Ροδανόν", το δίφωνο "Αινείτε" του Μανουήλ Γαζή (15ος αι.), όπως και τους "Τρεις παίδες εν καμίνω" σε δική του μεταγραφή κ.α. Δεν ξεχνώ μια χειμωνιάτικη περιοδεία που κάναμε με την Ελληνική Βυζαντινή Χορωδία στη Βόρειο Ιταλία, πριν 25 χρόνια, ερμηνεύοντας τους Τρεις Παίδες. 

Με τον Μιχάλη Αδάμη στην Αγία Πετρούπολη, στο πλαίσιο συναυλιών
με την Ελληνική Βυζαντινή Χορωδία στην Αγία Πετρούπολη 

Ο Αδάμης ήταν ένας σοβαρός συνθέτης και ένας σοβαρός άνθρωπος. Οι κουβέντες του ήταν μετρημένες και άλατι ηρτυμένες. Τον ενδιέφερε πάντοτε η ουσία και ποτέ το περιτύλιγμα. Γι' αυτό και το πλούσιο έργο του, που είναι εν πολλοίς ιδιαίτερα απαιτητικό, δεν παιζόταν τόσο συχνά όσο του άξιζε και θα του έπρεπε. Θυμίζω ότι ο Αδάμης ήταν και θεολόγος και πιστό τέκνο της Ορθοδόξου Εκκλησίας, της οποίας τον μουσικό πολιτισμό θεωρώ ότι πρόβαλε θαυμάσια μέσα από το έργο του. Η σύγχρονη οπτική ματιά του, μπολιασμένη με την παράδοση, συνέβαλε στο να προσεγγίσουν την πνευματικότητα της Εκκλησίας και άνθρωποι άγευστοι αυτής. 

Μνημονεύουμε εδώ την εξαιρετική δουλειά της Σωτηρίας Αδάμ και της Στέλλας Αρκέντη στους "Τρεις παίδες εν καμίνω". Το βίντεο περιλαμβάνει απόσπασμα από την Ακολουθία, όπως την ερμηνεύει η ΕΛ.ΒΥ.Χ. και σχολιάζουν ο συνθέτης και ο Λυκούργος Αγγελόπουλος. 

Στο πλαίσιο του 2ου Φεστιβάλ Σύγχρονης Ελληνικής Μουσικής, που διοργανώνει στη Χίο η ΜΟΥΣΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ, υπό την διεύθυνση της Ελευθερίας Λυκοπάντη και με καλλιτεχνικό σύμβουλο των συνθέτη Αλέξανδρο Καλογερά, πραγματοποιήσαμε το 2018 μία διάλεξη για "Το Χορωδιακό έργο του Μιχάλη Αδάμη", ενώ ο καθηγητής Βυζαντινής Μουσικολογίας Μιχάλης Στρουμπάκης αναφέρθηκε στο ψαλτικό στοιχείο στο έργο του Αδάμη. 

Παραθέτουμε στη συνέχεια και τις δύο αυτές διαλέξεις. 

Πριν λίγες μέρες, στις 15 Ιανουαρίου 2021, αναχώρησε και ο γιός του Μιχάλη Αδάμη, ο Γιώργος Αδάμης, ο οποίος ήταν ξεχωριστός μουσικός και συνθέτης. Κι αυτός Γενάρη μήνα... 

Είχε συμμετάσχει στο 2ο Φεστιβάλ Σύγχρονης Ελληνικής Μουσικής στη Χίο και έκανε ένα πολύ ενδιαφέρον εργαστήριο για την ανθρώπινη φωνή, παρουσιάζοντάς μας προχωρημένες φωνητικές τεχνικές. Παραθέτουμε το σχετικό βίντεο. 

Μιχάλης και Γιώργος είχαν συνυπάρξει και στο περίφημο "Κράτημα" (1971) για ψάλτη, όμποε, τούμπα και ηλεκτρονική μουσική. Ο γιός ερμήνευσε τον πατέρα! 

Αιωνία τους η μνήμη!