Ο ΕΝΟΠΛΟΣ ΑΓΩΝΑΣ ΚΛΗΡΙΚΩΝ ΤΟ 1821 ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ Η ΣΗΜΑΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου

Ιεράρχης της παλαιάς Ελλάδος έκανε μία εισήγηση σε συνέδριο, με θέμα: «Η συμβολή της Εκκλησίας στον ένοπλο αγώνα του ΄21».

Η διατύπωση του τίτλου είναι προφανώς προβληματική, όπως και η όλη διαπραγμάτευση του θέματος.

Ο συγκεκριμένος μητροπολίτης προσπάθησε να μας πείσει πόσο ο κλήρος – και δη ο ανώτερος – συνέβαλε τα μέγιστα στον ένοπλο αγώνα κατά την Επανάσταση του 1821.

Πραγματικά δεν κατανοώ αυτή την πρεμούρα να αποδειχθεί η «συμβολή της Εκκλησίας στον ένοπλο αγώνα»!

Αυτό που πρέπει να μας ενδιαφέρει είναι το θυσιαστικό φρόνημα του κλήρου και όχι πόσους Τούρκους σκότωσαν, διότι για τον ιερέα το να σκοτώσει άνθρωπο είναι πτώση αναμφισβήτητη!

Ο μητροπολίτης μίλησε για «ένοπλο αγώνα αρχιερέων» και για το ότι «ο κλήρος αγίασε τα όπλα δημοσίως»!

Φυσικά τα τεκμήρια που προσκόμισε για να αποδείξει τα παραπάνω ήταν από άσχετα έως πολύ προβληματικά.

Ας θυμηθούμε τι λέει ο α­οί­δι­μος Πρω­το­πρε­σβύ­τε­ρος Κων­σταν­τί­νος Καλ­λί­νι­κος, στο περίφημο έρ­γο του Χρι­στι­α­νι­σμός και Πό­λε­μος, όπου γίνονται οι αναγκαίες διακρίσεις, τις οποίες δεν υποπτεύεται, κατά πως φαίνεται, ο εισηγητής μητροπολίτης:

«Ὁ Πα­πα­φλέσ­σας, ὁ Βρε­σθέ­νης Θε­ο­δώ­ρη­τος, ὁ Σα­λώ­νων Ἠ­σα­ΐ­ας, ὁ Ἀν­δρού­σης Ἰ­ω­σήφ, ὁ Τα­λαν­τί­ου Νε­ό­φυ­τος, ὁ Κα­ρύ­στου Νε­ό­φυ­τος, αὐ­τὸς ὁ μαρ­τυ­ρι­κώ­τα­τος ἐν τῇ πλή­ρει ἀν­δρι­κῇ του βλα­στή­σει Ἀθανά­σιος Διά­κος, ὁ ὠ­μό­τα­τα ὑ­πὸ τῶν κτη­νω­δῶν δη­μί­ων του σου­βλι­σθείς, ἀλ­λὰ μὲ ἐ­σπα­σμέ­νον τὸ ξί­φος εἰς τὴν τε­θραυ­σμέ­νην χεῖ­ρα του καὶ αἱ­μα­το­στά­ζου­σαν τὴν φου­στα­νέλ­λαν, ὅ­λοι ἐ­κεῖ­νοι οἱ ρα­σο­φό­ροι τῶν τε­λευ­ταί­ων μας χρό­νων οἱ φο­ρέ­σαν­τες εἰς τὸ σε­λά­χι τὸ γι­α­τα­γά­νιον καὶ ἀ­τρο­μή­τως τὸν Τοῦρ­κον ἀν­τι­με­τω­πί­σαν­τες, δὲν δύ­ναν­ται νὰ τε­θῶ­σιν εἰς τὴν αὐ­τὴν ἀ­κρι­βῶς μοῖ­ραν μὲ ἕ­ναν Ἀ­πό­στο­λο Ἰ­ά­κω­βον, μὲ ἕ­ναν Ἱ­ε­ρο­μάρ­τυ­ρα Κυ­πρια­νόν, μὲ ἕ­ναν Πρω­το­μάρ­τυ­ρα Στέ­φα­νον, μὲ ἕ­ναν Πα­τριά­ρχην Γρη­γό­ριον Ε΄ καὶ τοὺς συ­ναρ­χι­ε­ρεῖς του, οἵ­τι­νες ἀ­πῆλ­θον τοῦ κό­σμου τού­του τε­λει­ω­θέν­τες ἐν τῷ ἰ­δί­ῳ καὶ ὄ­χι τῷ ἀλ­λο­τρί­ῳ αἵ­μα­τι.
Οἱ προ­μνη­μο­νευ­θέν­τες εὐ­ερ­γε­τι­κώ­τα­τοι ὄν­τως ἄν­δρες, οἱ ἐξ ἀ­νάγ­κης μα­χαι­ρο­φο­ρέ­σαν­τες καὶ τουρ­κι­κὸν ἐκ­χύ­σαν­τες αἷ­μα, δὲν ἠμ­πο­ροῦν νὰ ἀ­νυ­ψω­θοῦν εἰς τὴν τά­ξιν τῶν ἁ­γί­ων, οἱ ἀ­εί­μνη­στοι τοῦ Εἰ­κο­σι­έ­να μας κλη­ρι­κοί, οἱ κα­τα­φυ­γόν­τες εἰς τὰ ὅ­ρη καὶ τὰς ὀ­πᾶς τῆς γῆς, ἀ­φοῦ ἄλ­λος τρό­πος ζω­ῆς δὲν τοῖς ὑ­πε­λή­φθη, δὲν ἐκ­προ­σω­ποῦν τὴν λευ­κὴν καὶ χι­ο­νώ­δη Χρι­στι­α­νι­κὴν τε­λει­ό­τη­τα...».  
Και σε άλλο σημείο του ίδιου έργου ο Κ. Καλλίνικος μας ξεκαθαρίζει «ὅ­τι, ὡς ὁ πρὸς αὐ­τά­μυ­ναν καὶ ἐξ ἀ­νάγ­κης φό­νος, οὕ­τω καὶ ἡ ἐν τοῖς δι­καί­οις πο­λέ­μοις αἱ­μα­το­χυ­σί­α σπί­λον ψυ­χι­κὸν ὅ­πως δή­πο­τε ἀ­πο­τε­λεῖ, ὁ δὲ ἀν­θρω­πο­κτο­νή­σας ἐν τῇ μά­χῃ, ἔ­στω καὶ κα­τα­ναγ­κα­σθεὶς ὑ­πὸ τῶν ἐ­πι­βού­λων, ἔ­στω καὶ πρὸς τὴν τῶν κοι­νῶν ὑ­πε­ρά­σπι­σιν, δὲν ἠμ­πο­ρεῖ νὰ τί­θε­ται, με­θ’ ὅ­λας τὰς εἰς αὐ­τὸν εὐ­γνω­μό­νως προ­σφε­ρο­μέ­νας ἐ­πι­γεί­ους τι­μάς, με­τα­ξὺ τῶν ἁ­γί­ων προ­σώ­πων τῶν πε­ρι­κο­σμούν­των τὴν πι­να­κο­θή­κην τῆς οὐ­ρα­νί­ου βα­σι­λεί­ας, βα­σι­λεί­ας πολ­λῶ ἰ­δα­νι­κω­τέ­ρας καὶ ἁ­γνο­τέ­ρας ἢ ἡ ἐν μέ­σῳ ἀ­γώ­νων καὶ σπα­ραγ­μῶν τό γε νῦν ἀ­να­πτυσ­σο­μέ­νην γη­ΐ­νην ζω­ήν».  

Ας θυμηθούμε ότι κατά την Εκκλησία στους φονείς συγκαταλέγονται και όσοι ακουσίως και παρά την θέλησή τους έγιναν αφορμή να φονευθεί κάποιος. Γι΄ αυτό και αυτοί επιτιμώνται υπό του σήμερον εορταζομένου Αγίου Γρηγορίου Νύσσης  δια του ε’ Κανόνος αυτού, σε εννέα χρόνια με αποχή από της θείας Κοινωνίας και είναι απόβλητοι της χάριτος της ιερωσύνης: «Το δε ακούσιον άγος συγγνωστόν μέν, ού μήν επαινετόν εκρίθη. Τούτο δε είπον ώστε δήλον γενέσθαι ότι, καν ακουσίως τις γένηται εν τω του φόνου μιάσματι, ως ήδη βέβηλον αυτόν υπό του άγους γινόμενον, απόβλητον ο Κανών ιερατικής χάριτος απεφήνατο. («Ήτοι όποιος φονεύση, καν στανικώς και ακουσίως, λαϊκός μεν ών, ου γίνεται ιερεύς, Ιερεύς δε ων, καθαι­ρείται», σχολιάζει ό άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης). 

Για το θέμα από θεολογικής απόψεως έχουν γραφτεί ικανά και σημαντικά. 

Θα ήταν καλό οι «εθνοπατέρες» κληρικοί της σήμερον να είναι πιο προσεκτικοί με το τι λένε για την συμβολή της Εκκλησίας στον ένοπλο αγώνα του ’21. Ας μην καταφεύγουν σε ανέξοδες κορώνες και σε ρητορικούς της δεκάρας για να αποδείξουν την συμβολή της Εκκλησίας στην Επανάσταση.

Η θυσία των κληρικών φτάνει και περισσεύει. Τα φονικά άρματα δεν πρέπει να τα κάνουμε «σημαία» όταν πρόκειται για τους κληρικούς.

Ξέρω ότι δεν υπάρχει περίπτωση να μετριάσουν το λόγο τους οι «εθνεγέρτες». Μάλλον έξαρση αυτού του κενού περιεχομένου λόγου θα έχουμε, λόγω της επετείου των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση. 

Το σημειώνω μόνο για ιστορικούς λόγους.