Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου
Ο Γιάννης Ρίτσος με το πλούσιο ποιητικό του έργο, τα πεζογραφήματα, τα θεατρικά έργα, τις μεταφράσεις, όταν δεν έγραφε ζωγράφιζε. Ζωγράφιζε γιατί θεωρούσε αυτή την ενασχόληση έναν άλλο τρόπο άσκησης της ποίησης, άλλωστε στις σχεδιαστικές του αποτυπώσεις ενυπάρχουν όψεις της ποιητικής του διάστασης.
«Ζωγράφιζα από μικρό παιδί» εξομολογείται ο ίδιος.
«Τα σχολικά μου τετράδια ήταν γεμάτα από εικόνες με ζώα, δέντρα, φυτά και κάθε λογής ομορφιές της φύσης. Τη ζωγραφική πάνω στις πέτρες την ξεκίνησα εξόριστος στην Γυάρο, όπου δεν είχα άλλα μέσα ζωγραφικής, επηρεασμένος από την Βάσω Κατράκη που την έβλεπα να ζωγραφίζει πάνω σε χαλίκια».
Έτσι το corpus του εικαστικού Γιάννη Ρίτσου συγκροτείται από έργα στην εξορία στα στρατόπεδα ή σε κατ’ οίκον περιορισμό, από πρόσωπα και τοπία που συνάντησε ταξιδεύοντας, από έργα που φιλοτέχνησε ο ποιητής στη Σάμο και όσα δημιούργησε τα τελευταία χρόνια της ζωής του, στην Αθήνα το χειμώνα και στο Καρλόβασι το καλοκαίρι.
Ο Γ. Ρίτσος, χρησιμοποίησε ποικίλες τεχνικές (υδατογραφία, μονοτυπία, σχέδιο με μολύβι ή μελάνι, χαλκογραφία) και ευτελή υλικά (χαρτί, πέτρα, ρίζες, κόκαλα, κοχύλια, πηλό) μετατρέποντας συναισθήματα και μνήμες σε πρωτότυπες εικαστικές δημιουργίες.
Όπως έλεγε ο ίδιος «Τη ζωγραφική την αντιμετωπίζω σαν έναν άλλο τρόπο άσκησης της ποίησης. Βέβαια, το υλικό των δύο τεχνών είναι διαφορετικό, όμως η έκφρασή τους ξεκινάει από το ίδιο κέντρο… Το συγκλονιστικό στοιχείο της ζωγραφικής είναι η δυνατότητά της να αποτυπώνει και να στερεοποιεί εικόνες που από τη φύση τους είναι ρευστές, για να τις ρευστοποιεί κατόπιν με το δικό της τρόπο. Όπως στην ποίηση η μια λέξη βοηθάει την άλλη και η μείξη τους οδηγεί σε μια ανακάλυψη, έτσι και η ζωγραφική λειτουργεί απρόβλεπτα ξεπερνώντας πολλές φορές κάθε προσχέδιο».
Ο Γιάννης Τσαρούχης επισήμανε την ανθρωποκεντρική ζωγραφική του Ρίτσου:
«Το θέμα του είναι ένα σ’ ό,τι σχεδίασε και ζωγράφισε: η ανθρώπινη μορφή, που παλεύει με την αγριότητα του κόσμου για να αγριέψει και η ίδια στο τέλος και να γίνει τερατώδης και αλύπητη. Μα μέσα απ’ την αγριάδα και τη σκληρότητα, σαν σπίθα μέσα στη στάχτη, υπάρχει ατόφια αγάπη και, σαν περαστική αστραπή, ο έρωτας, πέρα από την εγκράτεια και την απόλαυση. Ο έρως που δημιουργεί τον κόσμο».
Αν δει κανείς τις μορφές των εξόριστων που ζωγράφισε ο Ρίτσος θα καταλάβει τι εννοεί ο Τσαρούχης.
Ο Ρίτσος ζωγράφιζε ακόμα και σε τσιγαρόκουτα. Σ’ ένα τέτοιο σκίτσαρε τον παπα – Ντίνο της Κερατέας.
Ο παπα – Ντίνος Λέπουρης (1930 - 2014), γέννημα - θρέμμα και εμβληματικός ιερέας της Κερατέας, χειροτονία του Αττικής και Μεγαρίδος Νικοδήμου Γκατζιρούλη, υπηρέτησε στον περικαλλή ναό του Αγίου Δημητρίου, από το 1979 μέχρι την συνταξιοδότηση του, το 2006.
Ευθύς, αφτιασίδωτος, αγωνιστής, άνθρωπος του λαού, ο παπα – Ντίνος δίδασκε με το ξεχωριστό του ήθος. Κι έβγαλε κάμποσους κληρικούς, παιδιά της ενορίας, που εμπνεύστηκαν από την «σαλότητά» του.
Ο Ρίτσος, λοιπόν, πήγε στην Κερατέα σε μια εκδήλωση του Συλλόγου Δασκάλων Ανατολικής Αττικής για να τιμηθεί η Εθνική Αντίσταση. Στον τότε κινηματογράφο «Ποσειδών» διάβασε το ποίημά του «Ειρήνη».
Μετά την εκδήλωση οι διοργανωτές πήγαν τον ποιητή για φαγητό σε μια ταβέρνα κι εκεί ήταν κι ο παπα – Ντίνος, ο οποίος δεν πέρασε απαρατήρητος... Επί τόπου, πάνω στο πακέτο του με τα τσιγάρα, ο Ρίτσος έκανε το σκίτσο του ιερέα, το οποίο και αναδημοσιεύουμε εδώ, από την έκδοση «ΣΟΥΝΙΟ – ΛΑΥΡΙΟ – ΚΕΡΑΤΕΑ. Η τεθλασμένη της μνήμης» του Γιώργου Ιατρού (εκδ. Μ. ΤΟΥΜΠΗΣ Α.Ε. & «ΧΡΥΣΗ ΤΟΜΗ»).
Ο παπα - Ντίνος, πάντα ανήσυχος, τον Φεβρουάριο του 2011, στα 80 χρόνια του και συνταξιούχος πια, έδινε μάχη με τους συμπολίτες του στη Κερατέα ενάντια στη δημιουργία του ΧΥΤΑ-ΧΥΤΥ, με αποκορύφωμα βέβαια την έφοδο των ΜΑΤ στο κέντρο της Κερατέας και τη χρήση δακρυγόνων στα μπαλκόνια των κατοίκων.
Τότε έγραψε μία σύντομη επιστολή προς τον Μίκη Θεοδωράκη, σαν κάλεσμα για συμπαράσταση στον αγώνα των κατοίκων της Λαυρεωτικής και δη της Κερατέας.
Αγαπητέ Μίκη,
Σε θυμάμαι από τότε που πέρναγες στη Κερατέα από την "εξοχή" της Μακρονήσου και σταμάταγες στη βρύση και έπινες νερό και έπαιρνες κουράγιο και σας παρακολουθούσα και σας καμάρωνα, σαν κρατούμενους της τότε εποχής.
Είμαι ιερέας/θεολόγος, 80 ετών, και σε καλώ από τα μπλόκα και από το βασανισμένο λαό της Κερατέας που κάψανε πρόσφατα τα τάγματα ασφαλείας το χωρίο μου! Ευτυχώς που δε μας ρίξανε ΝΑΠΑΛΜ! Έδειραν γέρους και παιδιά, γυναίκες και κορίτσια!
Σε καλώ στη Κερατέα να τα πούμε από κοντά! Έλα να κάνουμε ανυπακοή και να καμαρώσεις την αντίσταση του λαού μας!
Λέγομαι Κωνσταντίνος Λέπουρης, ιερέας παπα-Ντίνος.
Και ο Μίκης Θεοδωράκης ανταποκρίθηκε στην πρόσκληση του παπα – Ντίνου και πήγε στην Κερατέα λίγο μετά, τον Απρίλιο, στηρίζοντας με την παρουσία του τον αγώνα των κατοίκων.
Η περίπτωση του παπα – Ντίνου πραγματικά μοναδική!
Φέτος τα Χριστούγεννα συμπληρώνονται έξι χρόνια από την κοίμησή του.
Αιωνία του η μνήμη!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου