ΚΟΥΛΑ ΠΡΑΤΣΙΚΑ / 120 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΗΣ

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου

Γράφω δυο λόγια για μια σπουδαία ελληνίδα του 20ού αιώνα, που δεν πρέπει να την ξεχνάμε...

Η Κούλα Πράτσικα ήταν δασκάλα χορού και ρυθμικής, πρωτοπόρος στο χώρο αυτό στην Ελλάδα. Καταγόταν από παλιά οικογένεια της Πάτρας, την ηπειρωτικής καταγωγής Οικογένεια Πράτσικα. Ήταν κόρη του Παναγιώτη Πράτσικα και της Καλλιόπης Ναούμ κι αδέλφια της ήταν οι Χρήστος, Ειρήνη και Ανδρέας. 

Γεννήθηκε στην Πάτρα, στις 24 Νοεμβρίου 1899, δηλαδή ακριβώς πριν 120 χρόνια!
Το 1927, στις πρώτες Δελφικές Εορτές, η Εύα Πάλμερ-Σικελιανού εμπιστεύεται στη νεαρή Πράτσικα το ρόλο της Κορυφαίας στην παράσταση του Προμηθέα Δεσμώτη. Η στιγμή αυτή αποτελεί έναν από τους πρώτους και πιο σημαντικούς σταθμούς στη σταδιοδρομία της (φωτό).

Σπούδασε στη Σχολή Χορού και Ρυθμικής στο Hellerau – Laxenburg της Βιέννης (1927-1930) με δασκάλα την Christine Frissel (γνωστή ως Fraû Baer ή Mutter Erde), αποφοιτώντας (1930) με διπλώματα μουσικής και κινησιολογίας. Δίδαξε αρχικά ρυθμική και χορό στο Εθνικό Θέατρο και τον ίδιο χρόνο ίδρυσε τη Σχολή Ρυθμικής και Χορού, η οποία από το 1934 και έπειτα στεγάστηκε στο ιδιόκτητό της κτίριο της οδού Ομήρου 55. Το 1937 ίδρυσε την πρώτη επαγγελματική Σχολή Χορού που κατάρτιζε δασκάλους χορού σύμφωνα με ένα πλήρες πρόγραμμα πρακτικών και θεωρητικών μαθημάτων. Το 1973 παραχώρησε τη Σχολή στο κράτος κι έγινε η Κρατική Σχολή Ορχηστικής Τέχνης, παραμένοντας ωστόσο στη θέση της διευθύντριας ως το 1980, όταν, σε ηλικία 81 ετών, αποσύρθηκε λόγω κατάγματος στο πόδι. Πέθανε το 1984. 

Η Κούλα Πράτσικα στην σύντομη αυτοβιογραφία της που έγραψε στις 6 Δεκεμβρίου 1981 (περιλαμβάνεται στον αφιερωματικό τόμο με τίτλο: Κούλας Πράτσικα Έργα και Ημέρες, Αθήνα 1991, σ. 9-36) αποκαλύπτει τη στενή σχέση που είχε με τη μουσική από παιδί: "Ήθελα τα πάντα. Τραγουδούσα, απήγγελα, χόρευα, έπαιζα βιολί. Στο σπίτι μας, κάθε βράδυ, εκτός από τη μουσική που κάναμε συστηματικά όλοι μαζί, έπαιζα θέατρο, με θέματα δικά μου improvisés. Ήθελα να μάθω άρπα. Να τραγουδήσω στην οπερέτα, να παίξω τραγωδία. Να χορέψω πάνω σ' ένα βράχο. Ν' ανεβώ στο θέατρο. Να γράψω ποιήματα. Να γράψω μουσική δική μου, και πρωτάκουστη....". 

Πρόβες στην ταράτσα της Σχολής. Ραλλού Μάνου, Κούλα Πράτσικα, 1936

Συνεργάστηκε με όλα τα ιερά ...τέρατα του καιρού της, εννοώ τους πνευματικούς ανθρώπους της Ελλάδας του Μεσοπολέμου και άλλους μεταπολεμικά. Έβγαλε επώνυμους μαθητές που άφησαν με τη σειρά τους τη σφραγίδα τους στην υπόθεση του σύγχρονου χορού στην Ελλάδα. 

Στο αυστηρό πρόγραμμα σπουδών της Σχολής της είχε εντάξει ακόμα και στοιχεία Βυζαντινής Μουσικής, που δίδασκε ο Σίμων Καράς. 

Η μαθήτριά της, περίφημη χορογράφος Ζουζού Νικολούδη σε μια συνέντευξή της στην εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ είπε χαρακτηριστικά: "Νομίζω ότι η Πράτσικα θέλησε να μας εμφυσήσει μια δημιουργική αγάπη για το ελληνικό πνεύμα. Ελεγε πάντα: "Μην αντιγράφετε τα αγγεία, αυτό είναι κάτι μουσειακό και πεθαμένο. Η Ελλάδα είναι φως, ρυθμός και πνεύμα". Η Πράτσικα άλλωστε ήταν μια κοσμική αστή με τακούνια και καπέλα, γαλουχημένη από το σπίτι της στη γερμανική μουσική παράδοση, ώσπου την ανακάλυψε η Σικελιανού. Παλλόταν η ψυχή της και μέσω αυτών της άνοιξε ένας κόσμος που τον αναζητούσε και δεν τον έβρισκε. Μετά τις σπουδές της στο Λουξεμβούργο γύρισε στην Ελλάδα για να φτιάξει την ελληνική όρχηση ξανά, που δεν είναι ούτε το κλασικό μπαλέτο ούτε η αντιγραφή κάποιου ξένου μοντέλου". 

Θα επανέρχομαι στην Κούλα Πράτσικα. Επιβάλλεται!