Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΠΙΑΝΙΣΤΑΣ ΚΥΠΡΙΑΝΟΣ ΚΑΤΣΑΡΗΣ ΤΙΜΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΡΟΕΔΡΟ ΤΗΣ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

Σύνθεση για πιάνο βασισμένη στη μουσική του Μ. Θεοδωράκη για την ταινία «Αλέξης Ζορμπάς» ολοκλήρωσε ο διεθνούς φήμης πιανίστας, Συπριέν Κατσαρής. 

Ένα είδος «ελληνικής ραψωδίας», όπως το χαρακτηρίζει, που βασίζεται στην καταπληκτική μουσική του Μίκη Θεοδωράκη για την ταινία «Αλέξης Ζορμπάς» έχει ολοκληρώσει ο διεθνούς φήμης πιανίστας και συνθέτης Συπριέν Κατσαρής. 

Αυτό αποκάλυψε σε συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, λέγοντας ότι πρόκειται για ένα έργο διάρκειας περίπου 45 λεπτών και ότι ελπίζει να το ηχογραφήσει εντός του έτους, «διότι θέλει πολύ να το ακούσει ο Μίκης». 

Ο Συπριέν (Κυπριανός) Κατσαρής μίλησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και τον Αριστείδη Βικέτο, με την ευκαιρία της απονομής, πριν λίγες μέρες, σε αυτόν από τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκο Αναστασιάδη, του Αριστείου Τεχνών. 

Έχει πάρει πολλές διακρίσεις και βραβεία και έχει εμφανιστεί με τις σημαντικότερες ορχήστρες του κόσμου, όπως τη Φιλαρμονική του Βερολίνου, την Ορχήστρα Cleveland, την Gewandhaus της Λειψίας, τη Φιλαρμονική του Λονδίνου κ.ά. Επίσης, έχει πραγματοποιήσει ρεσιτάλ στις μεγαλύτερες μουσικές σκηνές του κόσμου.

Εκτός από το πιάνο, ο Συπριέν Κατσαρής ενδιαφέρεται για την αναβίωση ξεχασμένων μουσικών έργων, όπως π.χ. το κοντσέρτο για πιάνο Liszt-Tschaikovsky σε ουγγρικό στυλ. Το 1997 ονομάστηκε «Artist of Unesco for Peace» και αυτή τη στιγμή βρίσκεται στο ζενίθ της καριέρας του, αφού συμπεριλαμβάνεται στη λίστα με τους 100 μεγαλύτερους πιανίστες του 20ού αιώνα σε όλο τον κόσμο, όπως δημοσιεύτηκε στο γαλλικό περιοδικό «Diapason». 

Στη συνέντευξή του εξηγεί πώς η μουσική βοηθά τους ανθρώπους να δουν με άλλο μάτι ακόμη και την πολιτική. «Η πιο όμορφη γλώσσα που υπάρχει, είναι όταν ο μουσικός καταφέρνει να επικοινωνήσει με το κοινό. Δεν υπάρχει τίποτα πιο όμορφο στον κόσμο», τονίζει. Μετά το τέλος συναυλίας, που έδωσε στη Σμύρνη, είπε στο κοινό, όπως μας ανέφερε, ότι είναι Έλληνας της Κύπρου και ότι φέρνει μήνυμα ειρήνης. «Με χειροκρότησαν θερμά», προσθέτει. 

Ολόκληρη η συνέντευξη έχει ως εξής: 

Ερ: Τι σημαίνει για εσάς το Αριστείο Τεχνών; 

Απ: Είναι πολύ συγκινητικό και πολύ σημαντικό για εμένα, γιατί παρόλο που δεν έχω ζήσει ποτέ, ούτε στην Κύπρο ούτε στην Ελλάδα, οι γονείς μου είναι 100% Κύπριοι. Είχαν φύγει στο τέλος της δεκαετίας του 40 για την Αφρική, όπου ο πατέρας μου είχε δημιουργήσει μια επιχείρηση εκεί. Όταν ήμασταν στο Καμερούν, εκεί υπήρχε μια πολύ μεγάλη ελληνική κοινότητα. Ελληνοκύπριοι και εξ Ελλάδος. Εγώ δεν το ξεχωρίζω αυτό, όλοι Έλληνες είμαστε. Πήγαινα σε γαλλικό σχολείο, αλλά στο σπίτι μιλούσαμε ελληνικά. Αυτή η διάκριση από την κυπριακή Πολιτεία είναι πολύ τιμητική και σημαντική για εμένα. Όταν δίνω συναυλίες σε όλα τα μέρη του κόσμου, ενημερώνω και τον κόσμο για τα εθνικά θέματα της Κύπρου και της Ελλάδας. Πρόσφατα μετά από μια συναυλία κάποιος θαυμαστής με προσέγγισε και μου είπε ότι τον λένε Φίλιπ. Εγώ του εξήγησα με μεγάλη περηφάνια ποιος ήταν ο Φίλιππος της Μακεδονίας.

Ερ: Από πιο μέρος της Κύπρου κατάγεστε; 

Απ: Ο πατέρας μου ήταν από τη Λάπηθο της Κερύνειας και η μητέρα μου από τη Λευκωσία και η οικογένεια της από τη Βάσα στη Λεμεσό. Θα αναφερθώ, όμως, και στον θείο μου, τον Θεόδωρο Παπαδόπουλο, ο οποίος πέθανε πριν από μερικές ημέρες και ο οποίος ήταν ένας πολύ μεγάλος επιστήμονας. Μάλιστα, τον είχε τιμήσει η Ακαδημία Αθηνών και το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Είχε τη μεγαλύτερη συλλογή ιστορικών βιβλίων στον ελληνικό κόσμο. 

Ερ: Και εσείς ασχολείστε με την έρευνα στη μουσική και, παρόλο ότι έχετε κάνει πολλά, διατηρείτε μια σεμνότητα... 

Απ: Τώρα τι να σας απαντήσω! Δεν έχει σημασία. Το πιο σημαντικό είναι να προχωράμε και να κάνουμε πράγματα. Εγώ είμαι 65 χρονών, και η ζωή περνάει υπερβολικά γρήγορα. Από τη στιγμή που περνάει τόσο γρήγορα ο χρόνος, τα ενθύμια που έχουμε από τα παιδικά χρόνια είναι τόσο πρόσφατα και ζωντανά. Ο χρόνος είναι κάτι πολύ σχετικό. Ίσως ο χρόνος δεν υπάρχει πραγματικά. Η μουσική είναι η τέχνη η οποία προσφέρετε στο κοινό μέσα στα πλαίσια του χρόνου και είναι κάτι πολύ σημαντικό. Ο ήχος είναι απλός- κύματα, και πρέπει να αισθάνεστε πολύ ειλικρινά και βαθιά το μουσικό αίσθημα για υπάρξει η επικοινωνία ανάμεσα στον μουσικό και το κοινό. Αυτή είναι η πιο όμορφη γλώσσα που υπάρχει. Για αυτό τον λόγο είναι σημαντικές και αυτές οι συναυλίες. Πολλοί με κριτικάρουν γιατί δίνουμε συναυλίες με χώρες που έχουν σύγκρουση. Πρόσφατα είχαμε δώσει στο Παρίσι μια συναυλία με συνάδελφους πιανίστες από την Τουρκία και μια Τουρκοκύπρια μουσικό. Ήταν και ένας Αμερικανός, ένας Εβραίος και ένας Άραβας. Αυτό άρεσε πολύ στο κοινό. Πήγα και στην Σμύρνη, όπου έδωσα συναυλία με την UNESCO και μίλησα στο κοινό. Είχε χίλια άτομα στην αίθουσα. Τους είπα ότι είμαι Ελληνοκύπριος και τους φέρνω μήνυμα ειρήνης και με χειροκρότησαν θερμά. 

Ερ: Σε αυτή την εποχή που ζούμε με τους πολέμους, πιο ρόλο μπορεί να παίξει η μουσική; 

Απ: Η τέχνη γενικά, και η μουσική ιδιαίτερα είναι πάρα πολύ σημαντικές. Με τον ίδιο τρόπο που ο γιατρός θα ανακουφίσει έναν ασθενή με ένα φάρμακο, με τον ίδιο τρόπο όταν ένας μουσικός παράγει με ένα σωστό τρόπο τη μουσική και υπάρχει η επικοινωνία με το κοινό, τότε ο κόσμος ξεχνάει το μίσος και υψώνεται πνευματικά. Αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό αντίδοτο για αρνητικές ιδέες, που μας κατακτάνε πολύ συχνά και από τις οποίες πρέπει να απεμπλακούμε. Γι΄ αυτό χρειάζεται η τέχνη και η μουσική στον πλανήτη. 

Ερ: Εσείς πώς οδηγηθήκατε στη μουσική; 

Απ: Όταν ζούσαμε στην Αφρική, οι γονείς μου ήταν από τους λίγους που είχαν δίσκους κλασικής ευρωπαϊκής μουσικής, και όταν η μητέρα μου ήταν έγκυος είχε πει ότι ήθελε έναν γιο που να γίνει διευθυντής ορχήστρας. Όταν ήμουν πολύ μικρός, η μητέρα μού είπε ότι προσπαθούσα να τραγουδήσω ένα πολύ γνωστό μεξικάνικο τραγούδι το οποίο λεγόταν «Λα ράσπα». Όταν έγινα σχεδόν τεσσάρων χρονών, οι γονείς μου είχαν αγοράσει ένα πιάνο για τη μεγαλύτερη μου αδελφή, την Αυγή, και θυμάμαι, όταν έφτασε το πιάνο, με τράβηξε σαν μαγνήτης και προσπαθούσα να παίξω.

Ερ: Τι σας ώθησε να κάνετε τη δισκογραφική εταιρεία «Πιάνο21»; 

Απ: Το ονόμασα έτσι γιατί το έφτιαξα τον Ιανουάριο του 2001, στη αυγή του 21ου αιώνα. Δεν είναι χρηματικός ο λόγος που το έκανα. Η κλασική μουσική δεν έχει μεγάλη εμπορικότητα, και μάλιστα χρειάζονται συνεχώς και σπόνσορες. Ήθελα απλά να έχω πλήρη ελευθερία στο ρεπερτόριο μου. Τότε, ο κλασικός δίσκος είχε πέσει πολύ και οι μεγάλες εταιρείες δίσκων δεν ρισκάρουν για την κλασική μουσική. Τώρα, όμως, με την τεχνολογία, τα πράγματα είναι πιο εύκολα για να ανακαλύψει ο κόσμος αυτή τη μουσική. 

Ερ: Έχω την εντύπωση ότι μέσα από το «Πιάνο21» φέρνετε στην επιφάνεια και έργα που δεν είναι τόσο γνωστά στο κοινό. Είναι ορθό αυτό; 

Απ: Έχετε απόλυτο δίκιο. Προσπαθώ να κρατώ μια ισορροπία ανάμεσα στο μεγάλο ρεπερτόριο και τα μη γνωστά έργα. Ο πρώτος δίσκος μας ήταν τα πλάσματα του Προμηθέα, του Μπετόβεν. Αυτό είναι ένα από τα πολύ λίγα μπαλέτα που έγραψε ο Μπετόβεν, και είχε φτιάξει ο ίδιος μια διασκευή για πιάνο που είχε ξεχαστεί- και το φέραμε στην επιφάνεια εμείς. Έχει σχέση και με την Ελλάδα. 

Ερ: Έχει και ένα αφιέρωμα στην Κύπρο; 

Απ: Ναι, είναι με έργα ξένων συνθετών, εμπνευσμένα από την Κύπρο. Επίσης βγάλαμε και ένα διπλό CD με το κονσέρτο για πιάνο και ορχήστρα, υπό τη διεύθυνση του Μίκη Θεοδωράκη με τη Συμφωνική Ορχήστρα της Ραδιοτηλεοράσεως του Λουξεμβούργου. Το 2007 τελείωσα να γράφω μια σύνθεση πάνω στα μουσικά θέματα του Μίκη Θεοδωράκη από την ταινία «Αλέξης Ζορμπάς». Ήθελα από πολλά χρόνια να γράψω ένα είδος ελληνικής ραψωδίας, βασισμένο πάνω σε αυτή την καταπληκτική μουσική του Θεοδωράκη. Όταν ανακάλυψα ότι υπήρχαν στην παρτιτούρα του πολύ περισσότερες μελωδίες από τις δύο-τρεις πολύ γνωστές, σκέφτηκα ότι αυτό είναι ένα αριστούργημα και άρχισα να γράφω. Τελικά, αντί να γράψω ένα κομμάτι 12-13 λεπτά, έφτασα στα 45 λεπτά- και ο Μίκης Θεοδωράκης είναι θυμωμένος μαζί μου γιατί δεν το έχει ακούσει ακόμα! Πρέπει να βρεθεί χρόνος να μάθω αυτό το έργο και να αρχίσω να το ηχογραφώ, ελπίζω φέτος για να το ακούσει ο Μίκης.

Ερ: Στην τελετή της απονομής του Αριστείου Τεχνών στο Προεδρικό μέγαρο αυτοσχεδιάσατε. Θα δουλέψετε στο μέλλον στο τομέα του αυτοσχεδιασμού; 

Απ: Ο αυτοσχεδιασμός είναι κάτι που κάνω εδώ και πολλά χρόνια. Στην τελετή στο Προεδρικό, προβλήθηκε στην αρχή ένα βίντεο από την εκπομπή της ελληνικής τηλεόρασης «Μονόγραμμα», με ένα απόσπασμα από τον αυτοσχεδιασμό που είχα κάνει στους Ολυμπιακούς Αγώνες στο Πεκίνο, το 2008. Τότε, για να υπενθυμίσω ότι η κοιτίδα των Ολυμπιακών Αγώνων είναι η Ελλάδα, αυτοσχεδίασα με μια αρχαία ελληνική μελωδία, την περίφημη μελωδία του Σεικίλου, η οποία είναι η πιο παλιά μελωδία στον κόσμο, συνέχισα με καλαματιανό και ακολούθησα τον αυτοσχεδιασμό με κομμάτια από Βάγκνερ, Μότσαρτ κτλ. Αυτό υπάρχει στο youtube. 

Ερ: Θα σας δούμε το καλοκαίρι στην Κύπρο μαζί με την παιδική χορωδία της Αρχιεπισκοπής Αμερικής; 

Απ: Ετοιμάζεται μια συναυλία στο αρχαίο θέατρο του Κουρίου, στις 13 Ιουλίου. Με την ίδια χορωδία είχαμε δώσει συναυλία στη Νέα Υόρκη, πριν από περίπου τέσσερα χρόνια, όταν η Κύπρος είχε την προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.