ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΤΗΚΕ Ο ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΙΣΙΛΙΑΝΟΥ

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου

Ο σπουδαίος έλληνας συνθέτης Γιώργος Σισιλιάνος (1920–2005) βρίσκεται τον τελευταίο καιρό στην επικαιρότητα λόγω σημαντικών εκδόσεων που φωτίζουν το έργο του.

Στις 25 Απριλίου παρουσιάστηκε ο τόμος Για τη Μουσική που εξέδωσε το Μουσείο Μπενάκη σε συνεργασία με το Κέντρο Ελληνικής Μουσικής (Αθήνα 2011). Ο τόμος περιλαμβάνει μια επιλεγμένη και οργανωμένη σε θεματικές ενότητες σειρά κειμένων του συνθέτη και είναι πολύτιμος για όποιον ενδιαφέρεται σοβαρά για τη νέα ελληνική μουσική δημιουργία.

Χθες 10 Ιουνίου το βράδυ, στον χώρο πολιτισμού about του Ψυρρή, παρουσιάστηκε το βιβλίο της μουσικολόγου Βάλιας Χριστοπούλου Κατάλογος Έργων Γιώργου Σισιλιάνου των εκδόσεων Panas Music (Ελληνικές μουσικολογικές εκδόσεις, αρ.12).

Η Βάλια Χριστοπούλου έκανε διδακτορικό για τη ζωή και το έργο του Σισιλιάνου και το βιβλίο αυτό είναι ένα από τα κεφάλαια - πολύ σημαντικό - της διατριβής της.

Κατά την παρουσίαση μίλησαν για τον συνθέτη αλλά και για τον Κατάλογο των έργων του οι: Απόστολος Κώστιος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και επιστημονικός υπεύθυνος της σειράς, Γιώργος Ζερβός, επίκουρος καθηγητής του Τ.Μ.Σ. του Πανεπιστημίου Αθηνών, Νίκος Μαλιάρας, αναπληρωτής καθηγητής και πρόεδρος του Τ.Μ.Σ. του Πανεπιστημίου Αθηνών και Κώστας Χάρδας, λέκτορας του Τ.Μ.Σ. του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Ο Γιώργος Δεμερτζής (βιολί) και ο Ερμής Θεοδωράκης (πιάνο) ερμήνευσαν εξαιρετικά τα έργα του συνθέτη: Etudes compositionnelles, για πιάνο, έργο 32 (1974) & Σονάτα για βιολί και πιάνο, έργο 45 (1981).

Ο Γιώργος Δεμερτζής έχει πολυετή θητεία στο έργο του Σισιλιάνου. Έχει παίξει και έχει ηχογραφήσει όλα τα έργα του για βιολί, καθώς και τα κουαρτέτα του, με το περίφημο Νέο Ελληνικό Κουαρτέτο. Η σχέση του με τον συνθέτη χρονολογείται από το 1981, χρονιά κατά την οποία ο Γ. Σισιλιάνος τού αφιέρωσε το Παντούμ. Για τη μουσική αυτή σχέση διαβάστε τι λέει ο Γ. Δεμερτζής εδώ.

Ο Ερμής Θεοδωράκης παίζει σύγχρονη μουσική τόσο αβίαστα και τόσο φυσικά σα να παίζει γνωστές μελωδίες του Μότσαρτ. Είναι όλος ήθος. Ως άνθρωπος και ως μουσικός. Η περίπτωσή του είναι, νομίζω, σπάνια. Η χθεσινή συνύπαρξη με τον Γ. Δεμερτζή ήταν μια αγαθή συγκυρία για εμάς τους ακροατές.

Τώρα, ο Κατάλογος Έργων Γιώργου Σισιλιάνου είναι η πρώτη έκδοση που καταγράφει τη συνολική μουσική παραγωγή ενός από τους σημαντικότερους συνθέτες του ελληνικού μουσικού μοντερνισμού. Ο Σισιλιάνος άρχισε να χρησιμοποιεί μοντερνιστικά ιδιώματα από τα μέσα της δεκαετίας του ’50, ενώ παράλληλα διαδραμάτισε πρωταγωνιστικό ρόλο στην προώθηση της σύγχρονης μουσικής στην Ελλάδα συμμετέχοντας ενεργά στην ίδρυση και λειτουργία μουσικών θεσμών.
Σε αυτή την εργασία αναφοράς η Βάλια Χριστοπούλου καταγράφει τα 75 περίπου έργα που αριθμεί η συνολική μουσική δημιουργία του συνθέτη, βασιζόμενη σε εκτεταμένη αρχειακή έρευνα και σε υλικό που προέκυψε από ιδιωτικές συνομιλίες και καταγεγραμμένες συνεντεύξεις με τον συνθέτη. Πέρα από την καταλογογράφηση των έργων, την αρχειακή καταγραφή των χειρογράφων, τη λεπτομερειακή αναφορά σε πραγματολογικά στοιχεία για κάθε έργο - τίτλος, υπότιτλος, αριθμός έργου, αυτόγραφα, χρονολογία σύνθεσης, apparatus εκτέλεσης, διάρκεια, αφιέρωση, κείμενο, σύνοψη, επεξεργασία, εκδόσεις, δισκογραφήσεις, σχόλια - και την κατάδειξη διασυνδέσεων μεταξύ των έργων, ο Κατάλογος παρουσιάζει επίσης υλικό που αναδεικνύει το ιστορικό, κοινωνικό και πολιτισμικό πλαίσιο στο οποίο έδρασε ο συνθέτης, μέσα από την ενδελεχή αναφορά στην πρώτη αλλά και σε μεταγενέστερες εκτελέσεις κάθε έργου, την ενδεικτική καταγραφή μουσικοκριτικών σημειωμάτων και, τέλος, μέσα από σημειώματα προγραμμάτων και κείμενα (δημοσιευμένα ή αδημοσίευτα) που έγραψε ο ίδιος ο συνθέτης για την πλειονότητα των έργων.

Ώστε συνολικά ο Κατάλογος μπορεί να διαβαστεί ως βάση δεδομένων, αλλά και ως ένα πλέγμα στοιχείων που αλληλονοηματοδοτούνται και συνθέτουν μια χρονολογική αφήγηση η οποία μαρτυρεί τη συναρπαστική διαδρομή και εξέλιξη της μουσικής γλώσσας, της αισθητικής και της ιδεολογίας του Σισιλιάνου, επισημαίνει τις επιρροές που δέχθηκε και τις επιλογές που έκανε, ενώ παράλληλα αναδεικνύει την σημασία του έργου του συνθέτη ως τεκμηρίου της εποχής του.

Στην χθεσινή εκδήλωση παραβρέθηκαν: ο μαέστρος Δημήτρης Αγραφιώτης, ο φιλόμουσος γιατρός, αειθαλής Θάνος Κωνσταντινίδης, μουσικολόγοι και μουσικοί και εραστές της σύγχρονης μουσικής.