ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ ΤΟΥ ΣΤΑΘΗ ΚΟΥΤΣΟΥΝΗ "στου κανενός τη χώρα"

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 

Ο Στάθης Κουτσούνης είναι ένας σημαντικός ποιητής της γενιάς του ’80. 

Η έως τώρα ποιητική του κατάθεση είναι οπωσδήποτε ξεχωριστή, καθώς κάθε συλλογή του είναι ιδιαίτερη. 

Η έβδομη ποιητική συλλογή του με τίτλο «στου κανενός τη χώρα» (Μεταίχμιο 2020), θα έλεγα πως είναι ένας ύμνος στον πανταχού παρόντα «κανένα»! Αυτόν τον «κανένα» που μας έμαθε η Οδύσσεια. 

Ο Οδυσσέας αυτοχαρακτηρίζεται «ο Κανένας», έτσι συστήνεται στον Κύκλωπα, γεγονός που σημαίνει ότι έχει την επίγνωση του κινδύνου και της απώλειας του εαυτού του μέσα στο σπήλαιο (συλλογικό ασυνείδητο). Η επίγνωση του κινδύνου, βέβαια, είναι πρωταρχική στην πορεία της αυτογνωσίας. 

Αυτή η πορεία συντελείται «Στου κανενός τη χώρα» του Στάθη Κουτσούνη, και έκπληκτος διαβάζω το «αρχέγονο» και «θεολογικό» ποίημά του «Εύα», όπου η Εύα της Βίβλου είμαστε όλοι εμείς. Όπου Εύα η ανθρώπινη φύση. Η προέκταση της «Εύας» είναι το επόμενο ποίημα, «το μήλο», που «προβάλλει στο λαιμό» μας και το δαγκώνουμε γενόμενοι συνένοχοι. Όλα αυτά βέβαια σε μια λογική ποιητική, όπου όλα αιωρούνται και τίποτα δεν είναι βολετό. 

Το «σκεύος εκλογής» δεν είναι ο Απόστολος Παύλος, όπως τον ξέρουμε στην Εκκλησία, αλλά ο Ιούδας! Ο Κουτσούνης βάζει σε πρώτο πρόσωπο τον προδότη να επιβεβαιώνει το Γραφικόν: «καλύτερα να μην είχε γεννηθεί…». Ένα ποίημα – ύμνος στην τραγωδία του Ιούδα. 

Αλλά, ίσως η πεμπτουσία της συλλογής είναι η «σύγχυση» (σε δύο παραλλαγές): 

Χρόνια πολλά 

λέει ο ζωντανός στον πεθαμένο 

δεν έχω ανάγκη τις ευχές σου 

του απαντά εκείνος 

εδώ στην αιωνιότητα 

περιττός είναι ο χρόνος 

ένας μοιραίος σαλπιγκτής του κανενός 

Αλλά και «το πάρτι» μου θυμίζει «Το πάρτυ» του Μάνου Χατζιδάκι από την «Οδό Ονείρων», με την αναφορά, μάλιστα, και του Μπολιβάρ, για τον οποίο έχουμε ένα τραγούδι του Χατζιδάκι. Στον Χατζιδάκι πιστεύω πως θα άρεσε ο στίχος του Κουτσούνη «πήγα στο πάρτι χωρίς μεταμφίεση Μόνος εγώ μια θλιβερή παραφωνία». 

Το “diminuendo” στάζει μουσική. Για μένα είναι το αντίθετο: “decrescendo”. 

Και η “coda” που κλείνει τη συλλογή, μας παραπέμπει σ’ ένα διευρυμένο ρυθμό. Μπορεί να διαβαστεί τόσο απλά, όσο μερικά μουσικά μέτρα, ή τόσο περίπλοκα όσο ένα ολόκληρο μουσικό μέρος. 

«Παίζω άρα υπάρχω», μας λέει ο Κουτσούνης και είναι έτσι. Πάλι θυμάμαι τον Χατζιδάκι: «Εγώ το παιχνίδι σέβομαι». 

Και σ’ αυτό το ποιητικό παιχνίδι, που δεν παύει ούτε στιγμή να είναι οντολογικό, διαβάζουμε τα ποιήματα με τους εμβληματικούς τίτλους: «νήμα», «άχθος», «καρφί», «χωρισμός», «απουσιολόγιο», «απολογία», «θέατρο», «η παλάμη», «χρονικό», «χίμαιρα», «νεκρές φύσεις» κ.α. 

Η ποίηση του Κουτσούνη ίσταται ενώπιόν μας προς ανακάλυψιν.