ΜΑΡΙΑ ΜΠΑΧΑ: Μια ιστορία για τον Διονύσιο Σολωμό

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 

H Μάρια Μπάχα είναι μία σύγχρονη εικαστικός, με σημαντικές περγαμηνές. 

Σπούδασε Ζωγραφική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών και Θεατρικό Κοστούμι στο College of Art του Εδιμβούργου. Έχει παρουσιάσει έργα της σε ατομικές και ομαδικές εκθέσεις σε Ελλάδα και εξωτερικό, έχει εικονογραφήσει πολλά βιβλία για παιδιά και εφήβους και έχει σχεδιάσει σκηνικά και κοστούμια για θεατρικές και τηλεοπτικές παραγωγές. Μεταξύ άλλων, έχει τιμηθεί με το Κρατικό Βραβείο Εικονογράφησης, με το Βραβείο Εικονογράφησης του Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου και πρόσφατα με το Tiger Create Adventure Book Competition Award. 

Με το βιβλίο «Μια ιστορία για τον Διονύσιο Σολωμό» (εκδόσεις Καλειδοσκόπιο, 2021) η Μάρια Μπαχά μας συστήνεται και ως λογοτέχνης. Πρόκειται για το πρώτο της λογοτεχνικό κείμενο. Το να καταπιαστείς σήμερα με τον Σολωμό, από κάθε άποψη, αποτελεί ένα ρίσκο, καθώς έχουν ειπωθεί όλα, θα λέγαμε, για τον μεγάλο αυτό ποιητή. 

Οπότε η Μάρια Μπαχά πήρε το ρίσκο και σκάρωσε μια ιστορία για τον Διονύσιο Σολωμό. Μια ιστορία δισυπόστατη: εικαστική και λογοτεχνική, όπου, όμως, κάθε μέρος μπορεί να σταθεί αυτόνομα. 

Το εικαστικό είναι πινελιές ενός χρωστήρα ανοιξιάτικου, ευφρόσυνου, σαν το «Καθαρότατον ήλιο επρομηνούσε της αυγής το δροσάτο ύστερο αστέρι». Υπάρχουν και γκρι αποχρώσεις, όπως ήταν, άλλωστε, και η ζωή του ποιητή. 

Η Μάρια Μπαχά θαρρώ πως συνθέτει τον εικαστικό Σολωμό, αλλά και την αφήγηση της, με θραύσματα. Μια βιογραφία του δεν πλέον έχει νόημα. Επομένως, «από διηγήσεις και μόνο, από μισές ή ολόκληρες κουβέντες που είχε μαζέψει από δω κι από κεί…», όπως γράφει στην αρχή του κειμένου της, συνθέτει τον ονειροτόκο Σολωμό που βρίσκει την φυσική του κατάληξη στην ποίηση. 

Μόλις τέσσερα «επεισόδια» αρκούν: «Ζάκυνθος», «Ιταλία, δύο γράμματα», «Πίσω στη Ζάκυνθο. Μια μέρα μόνο. Ένας μόνος περίπατος», «Κέρκυρα». Τρεις τόποι, δυο γράμματα, ένας μόνος περίπατος…

Η Μάρια Μπαχά γράφει για τον εθνικό Διονύσιο Σολωμό, τον ποιητή της Επανάστασης, ιχνογραφώντας ένα ποιητικό θεατρικό σκηνικό. Όσα λέγονται είναι περισσότερο υπαινικτικά… Ο αναγνώστης χωρίς να το πολυκαταλαβαίνει οδηγείται παραπέρα. Στην αλήθεια: «Ένας άνθρωπος, τόσες ζωές»! 

Στο τέλος του κειμένου της η Μάρια Μπαχά «με το χέρι στην καρδιά», ευχαριστεί τον ποιητή για την μυθολογία του βλέμματος της στις λέξεις του. «Με το βλέμμα στις λέξεις σου…». 

Και μου θυμίζει το ποίημα του Διονύση Καρατζά: 

Τις λέξεις, όταν παλιώνουν, 

να τις ρίχνετε στα ποιήματα. 

Μέσα σ' αυτά θα ξαναβρούν την αλήθεια 

και τη λάμψη τους. 

Αν, όμως, σας πέφτει μακριά η ποίηση, 

να τις κρατάτε σε βαθιά σιωπή 

και σε υγρασία σώματος. 

Να προσέχετε να βρίσκονται διαρκώς 

κοντά σε παιδιά, σε φωτιά και σε έρωτα. 

Προπάντων, να τις συντηρείτε σε κατάσταση γραφής.

Ο Σολωμός ξανακαινούργωσε τις λέξεις. Κι αυτό δεν προσπερνιέται εύκολα.