"ΙΔΟΥ Ο ΝΥΜΦΙΟΣ ΕΡΧΕΤΑΙ..." ΔΙΑ ΧΕΙΡΟΣ ΞΕΝΟΦΩΝΤΑ ΜΠΟΚΟΥ

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 

Ψαλμοί και ύμνοι έγιναν κάποιες φορές πηγή έμπνευσης για τους αγιογράφους, στο διάβα των αιώνων. 

Οι πιο χαρακτηριστικές και γνωστές περιπτώσεις είναι ψαλμοί του Δαβίδ, ο Ακάθιστος ύμνος (σε 24 παραστάσεις), το ιδιόμελο του Εσπερινού των Χριστουγέννων «Τι σοι προσενέγκωμεν Χριστέ…», ο θεομητορικός ύμνος «Επί σοι χαίρει…» κ.α. 

Οι αγιογράφοι του καιρού μας, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης αναζήτησής τους για έκφραση και δημιουργία, τολμούν και άλλες εικονοποιήσεις ύμνων, που ξεφεύγουν από τα συνήθη, στοιχούμενοι, όμως, στην παλαιά παράδοση. Εδώ βλέπουμε την εικόνα του Νυμφίου δια χειρός Ξενοφώντα Μπόκου. 

Ο Χριστός ως Νυμφίος, με κάλαμον στην αριστερά του χείρα, εν κινήσει, να δείχνει την μισάνοιχτη πόρτα της Βασιλείας, έξω από την οποία ο ράθυμος …ρέγχει ως ο Ιωνάς της Παλαιάς Διαθήκης, στο μοτίβο του αναπεσόντος. Κοιμάται μακαρίως στο ανάκλινδρο, καθώς έχει νυστάξει η ψυχή του, μη υποπτευόμενος, ως μωρός, ότι ο Νυμφίος έρχεται εν τω μέσω της νυκτός. 

Κοντά στον ράθυμο, η αντίθεσή του. Ο γρηγορών πιστός σε στάση ακαταπαύστου δεήσεως, Ο μακάριος δούλος τον οποίο ο Νυμφίος βρίσκει «γρηγορούντα». Ενδιαφέρον στοιχείο η γυνή – νυξ, δηλαδή η προσωποποίηση της νυκτός που απλώνει (;) το πέπλο της. 

Στην εικόνα αναγράφεται ο ύμνος «Ιδού ο Νυμφίος έρχεται», μέχρι και του «και της βασιλείας έξω κλεισθής». Παραλείπεται το «αλλά ανάνηψον κράζουσα» - το οποίο φυσικά υπονοείται - αλλά καταγράφεται το τέλος του ύμνου «Άγιος, Άγιος, Άγιος ει ο Θεός ημών», στο προσευχητάριο του πιστού δούλου, για να δηλωθεί πως η εν εγρηγόρσει δοξολογία του Θεού αποτελεί την είσοδο στην Βασιλεία Του. 

Ο ράθυμος δούλος, θα μπορούσε να λέει το κοντάκιο του Όρθρου της Μ. Τρίτης: «Τὶ ῥαθυμεῖς ἀθλία ψυχή μου; τί φαντάζῃ ἀκαίρως μερίμνας ἀφελεῖς; τί ἀσχολεῖς πρὸς τὰ ῥέοντα; ἐσχάτη ὥρα ἐστὶν ἀπ΄ ἄρτι, καὶ χωρίζεσθαι μέλλομεν τῶν ἐνταῦθα, ἕως καιρὸν κεκτημένη, ἀνάνηψον κράζουσα· Ἡμάρτηκά σοι Σωτήρ μου, μὴ ἐκκόψῃς με, ὥσπερ τὴν ἄκαρπον συκῆν, ἀλλ' ὡς εὔσπλαγχνος Χριστέ, κατοικτείρησον, φόβῳ κραυγάζουσαν· Μὴ μείνωμεν ἔξω τοῦ νυμφῶνος Χριστοῦ». 

Το φόντο στην εικόνα του Ξενοφώντα Μπόκου είναι το κόκκινο, του πάθους. Το πάθος εδώ καθορίζει την σχέση του Νυμφίου με τον πιστό. Συνοδοιπορούντες τω Ιησού ή από μακριά εστώτες και …θερμαινόμενοι.

Παραπέμπουμε στην πρόσφατη συνέντευξη που κάναμε με τον αγιογράφο Ξενοφώντα Μπόκο στην σειρά των εκπομπών «Προς Εκκλησιασμόν», που είναι μία παραγωγή της Ενορίας του Ι. Ναού Αγίου Γεωργίου Ν. Ψυχικού.