Η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗ, ΜΙΚΡΟΥΤΣΙΚΟΥ ΚΑΙ ΦΑΡΑΝΤΟΥΡΗ ΣΤΟ ΗΡΩΔΕΙΟ

Ο Μ. Θεοδωράκης λίγο πριν αρχίσει η συναυλία στο Ηρώδειο - φωτό: Ιδιωτική Οδός

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου

- «Τον καιρό της κρίσης θα τραγουδάμε ακόμα;»

- «Ναι, θα τραγουδάμε ακόμα!», απάντησε ο Θάνος Μικρούτσικος και πήρε θέση πίσω από το πιάνο για να ανοίξει το πρώτο μέρος της βραδιάς με το μπρεχτικό «Άννα μην κλαις».

Μιλάω για το βράδυ της 29ης Αυγούστου κάτω από την Ακρόπολη σε ένα κυριολεκτικά κατάμεστο Ηρώδειο. Όλοι ήσαν εκεί για να δουν και ν' ακούσουν αυτή τη συνάντηση. Του Θάνου Μικρούτσικου με τη Μαρία Φαραντούρη, με αφορμή το εμβληματικό έργο του Μίκη Θεοδωράκη "Κατάσταση Πολιορκίας".

Μετά, λοιπόν, το "Αννα μην κλαις" ακολούθησαν τα τραγούδια, του Μικρούτσικου επίσης, «Γενάρης 1904», «Σονάτα του Σεληνόφωτος ΙΙ» και «Επέστρεφε» με ερμηνευτή τον συνεργάτη του συνθέτη ήδη από τη δεκαετία του '70 Κώστα Θωμαϊδη.

Τα επόμενα τρία τραγούδια ερμήνευσε η νεαρή, ταλαντούχα τραγουδίστρια Άννα Λινάρδου, την οποία παρουσίασε ο Μικρούτσικος με καρδιακά λόγια, όπως το συνηθίζει. Η ερμηνεία της απέσπασε αυθόρμητα χειροκροτήματα ακόμα και κατά την διάρκεια της εκτέλεσης, όπως στο «Είσαι η Πρέβεζα τα Γιάννενα και το Κιλκίς» σε στίχους του Μάνου Ελευθερίου. Το θερμότερο χειροκρότημα ήταν για το «Κι ήθελε ακόμη» σε ποίηση Αναγνωστάκη, που ο Θάνος Μικρούτσικος το αφιέρωσε στη μνήμη του ποιητή Μανώλη Αναγνωστάκη και της πρώτης και μοναδικής ερμηνεύτριάς του Μαρίας Δημητριάδη.

Ο Μίκης Θεοδωράκης με την κόρη του Μαργαρίτα - Ηρώδειο 29.8.2012. Φωτό: Ιδιωτική Οδός

Είχε έρθει η ώρα για την «Κατάσταση Πολιορκίας». «Ένα έργο χειμαρρώδες, ένα λαχάνιασμα, ένα παραλήρημα, μια ανάσα», ένα ερωτικό σπάραγμα της Ρένα Χατζιδάκι, αρχικά, το οποίο έπειτα ανέδειξε η μουσική του Μίκη Θεοδωράκη σε ένα συγκλονιστικό ντοκουμέντο για τη βαρβαρότητα της Χούντας. Και είπε ακόμη ο Μικρούτσικος από σκηνής: "Το κυριότερο είναι ότι έρχεται ο Μίκης Θεοδωράκης και γράφει ένα οριακό, για μένα, έργο όχι μόνο της θεοδωρακικής δημιουργίας αλλά και της ελληνικής μουσικής αλλά και, χωρίς να είμαι υπερβολικός και ιερόσυλος, να πω πως εγώ και στην ευρωπαϊκή μουσική δεν έχω συναντήσει μια τέτοια φόρμα". 

«Στον Μίκη και στο έργο αυτό οφείλω την ύπαρξή μου ως συνθέτης» ομολόγησε ο Θάνος και κάλεσε στη σκηνή την πρώτη του ερμηνεύτρια, Μαρία Φαραντούρη που μαζί με τον Κώστα Θωμαϊδη καθήλωσαν κυριολεκτικά το κοινό του Ηρωδείου.

Νομίζω πως η ενορχηστρωτική προσέγγιση του έργου από τον Θ. Μικρούτσικο - κι ο ίδιος "προσέγγιση" την χαρακτήρισε - ταιριάζει απόλυτα στην ιδιοσυγκρασία του Μικρούτσικου, αλλά και στο έργο αυτό που τον σημάδεψε καθοριστικά. Η επιλογή της δυναμικής παρουσίας των κρουστών - που απέδωσε εξαιρετικά η "Ηχόδραση" του Νίκου Τουλιάτου - ταίριαζε απόλυτα στο έργο αυτό - ποταμό του Θεοδωράκη. Μαζί, ο σπουδαίος μουσικός Θύμιος Παπαδόπουλος, ο συνθέτης Θοδωρής Οικονόμου στο δεύτερο πιάνο και ο Μικρούτσικος πάντα στο πρώτο, ήσαν υπεραρκετοί για να δώσουν όλη την ένταση και το ασίγαστο πάθος του έργου.

Σκέφτηκα πως επετεύχθη το μέγιστο με λίγα μέσα. Κάποιοι άλλοι - άκρως βερμπαλιστές που περισσεύουν στον μουσικό χώρο σήμερα - θα ήθελαν συμφωνικές ορχήστρες, χορωδίες και ό,τι άλλο μπορεί να φανταστεί κανείς.

Η πρώτη και αξεπέραστη διδάξασα του έργου Μαρία Φαραντούρη μας παρέσυρε όλους ακαριαία στην ακάθεκτη ορμή του Θεοδωρακικού έργου. Χάρη στο Θάνο Μικρούτσικο η "Κατάσταση Πολιορκίας" έγινε έργο σημερινό και αυριανό, ακόμη. Ήταν επόμενο το κοινό να ξεσπάσει σε θυελλώδη χειροκροτήματα μετά το τέλος του έργου.

Ο Μίκης Θεοδωράκης, αδυνατώντας να ανέβει στη σκηνή, κάλεσε τον Θάνο Μικρούτσικο να κατέβει στον θώκο όπου καθόταν. "Σ' ευχαριστώ, με συγκίνησες" μάθαμε πως ψιθύρισε ο Μίκης στο αυτί του ομοτέχνου του. Οι δυο συνθέτες αγκαλιάστηκαν και ο κόσμος χειροκροτούσε ασταμάτητα. Νομίζω πως ήταν μια ιστορική στιγμή. Όρθιο όλο το Ηρώδειο αποθέωνε τον Μίκη και τον Θάνο, αναγνωρίζοντάς τους ταυτόχρονα, νομίζω, ως διαχρονικά στηρίγματά του.

Στο δεύτερο μέρος της συναυλίας η Μαρία Φαραντούρη επέδειξε για άλλη μια φορά πόσο μεγάλη ερμηνεύτρια είναι, αφού τραγούδησε εκπληκτικά διαφορετικά είδη τραγουδιών. Από το «Mac The Knife» σε ποίηση Μπρεχτ και μουσική Kurt Weill, το "Song Blues" σε μουσική Μικρούτσικου και στίχους Κώστα Τριπολίτη και το δημοφιλές «Caruso» του Lucio Dalla, ως το «Σταυρό του Νότου» του Καββαδία, τον "Κεμάλ" των Χατζιδάκι - Γκάτσου, τον «Άμλετ της Σελήνης» (στίχοι Μάνου Ελευθερίου) και την «Ελένη» του Θ.Μ. σε στίχους του Μπάμπη Τσικληρόπουλου, που έκλεισε το πρόγραμμα μέσα σε θυελλώδη χειροκροτήματα. Η βραδιά ολοκληρώθηκε μέσα σε κλίμα ενθουσιασμού με το τραγούδι «Ποιος τη ζωή μου» των Μίκη Θεοδωράκη και Μάνου Ελευθερίου. Νομίζω πως πολλοί εκείνο το βράδι θα σκέφτηκαν πως η συνάντηση Μικρούτσικου - Φαραντούρη άργησε πολύ. Ας είναι... Η είδηση ότι θα ακολουθήσει δισκογραφική δουλειά είναι σημαντική, γιατί η Φαραντούρη απέδειξε πως μπορεί να δώσει μια νέα διάσταση και πνοή στα τραγούδια του Μικρούτσικου.

Πληθωρικός και ασυγκράτητος, ο συνθέτης ευχαρίστησε στο τέλος το κοινό. Και έσπευσε να δηλώσει πως "δεν είμαι λαϊκιστής". Και καθώς είδε με την άκρη του ματιού την Αλέκα Παπαρήγα να συνομιλεί με την κυρία που καθόταν παρέα της, αντί να τον προσέχει... "Είμαι λαϊκιστής, Αλέκα;" τη ρωτάει παιχνιδιάρικα για να εισπράξει τη χαμογελαστή της άρνηση.

Πάντως θέλω να υπογραμμίσω την αρχοντιά του Μικρούτσικου, ο οποίος τίμησε υπερβαλλόντως τους άξιους συνεργάτες του. Δεν το έκανε διεκπεραιωτικά, το έκανε από καρδιάς και αυτό φάνηκε. Και φυσικά αυτό τον τιμά.

Αλλά και ο Μίκης Θεοδωράκης σε σχετική δήλωσή του για το έργο μίλησε γι' αυτή τη γενναιοδωρία του Μικρούτσικου: 

"Τις μεγάλες ευχαριστίες στον Θάνο Μικρούτσικο δεν τις δίνει μονάχα ο συνθέτης, αλλά προ παντός ο άνθρωπος, που θεωρεί ότι το έργο του αυτό είναι ό,τι πιο πολύτιμο και ιερό έχει κάνει στη ζωή του. Τον Θάνο τον ευχαριστώ και για έναν άλλο λόγο: γιατί είναι ένας ολοκληρωμένος συνθέτης, με πλούσιο, πρωτότυπο και σημαντικό έργο, ο οποίος διαθέτει χρόνο, ταλέντο και έμπνευση, προκειμένου να αναδείξει με τον δικό του τρόπο το έργο ενός συναδέλφου του εν ζωή, όπως εγώ. Βέβαια, η σχέση μας είναι στενή και ουσιαστική. Δεν παύει, όμως, η χειρονομία του αυτή να τον τιμά και να αποτελεί παράδειγμα, ειδικά σήμερα, στις ζοφερές μέρες που ζούμε. Τον συγχαίρω και τον ευχαριστώ για ακόμα μια φορά".

Τον καιρό της κρίσης, λοιπόν, τραγουδάμε ακόμα!... Και τι παρακαλώ; "Κατάσταση πολιορκίας"! Ολόκληρο το κείμενο της Ρένας Χατζιδάκι διαβάστε εδώ.

 

Το βιντεάκι από το youtube, που παραθέτουμε εδώ, είναι πραγματικά αποκαλυπτικό! 

Πρόβα στο studio (26.8.2012) για την συναυλία που πραγματοποιήθηκε στο Ηρώδειο τρεις μέρες αργότερα. Η Φαραντούρη στη Θεσσαλονίκη του Μικρούτσικου.