Από τον Αύγουστο του 1968 έως τον Νοέμβριο του 1969 η Χούντα είχε θέσει υπό περιορισμόν τον Μίκη Θεοδωράκη στη Ζάτουνα της Αρκαδίας. Κατά την διάρκεια του περιορισμού του, είχε επιτραπεί στον συνθέτη να έχει πιάνο στο σπίτι που κατοικούσε. Από τον Δεκέμβριο του 1968 ως το Νοέμβριο 1969, ο Μίκης Θεοδωράκης συνέθεσε έντεκα κύκλους τραγουδιών, που τους ονόμασε Αρκαδία Ι-ΧΙ ή γνωστές σήμερα και ως Αρκαδίες.
Το ενδιαφέρον είναι ότι τότε, το 1968, ο Μίκης Θεοδωράκης μάθαινε βυζαντινή μουσική, όπως ο ίδιος είπε σε ομιλία του στη Ζάτουνα το 2006: "...εδώ στον ίδιο χώρο, στον Ναό της Παναγίας, όπου πριν 38 χρόνια μαθήτευα την Βυζαντινή μουσική με Δάσκαλο τον Ιερομόναχο Πατέρα Θεοδόση περιστοιχιζόμενος από χορό ψαλτών χωροφυλάκων σε κείνους τους χλωμούς καιρούς της εθνικής μας ντροπής". Την ίδια περίοδο, κάτω από την πίεση της χούντας, ο Μάνος Ελευθερίου, θέλοντας να δώσει το στίγμα της εποχής εκείνης, έγραψε μία σειρά τραγουδιών. Αρχικά τα τραγούδια αυτά δεν προορίζονταν για τον Θεοδωράκη, αφού ο ίδιος ήταν απομονωμένος και χαμένος στη Ζάτουνα. Οι στίχοι του, όμως, δεν κατάφεραν να μελοποιηθούν από κανένα συνθέτη, αφού καμία εταιρία δεν έβγαζε αυτά τα τραγούδια. Έτσι, ύστερα από τρεις - τέσσερις μήνες και αφού τελειοποίησε τους στίχους του, αποφάσισε ότι ο Μίκης Θεοδωράκης είναι η μόνη λύση.
Παράλληλα, ένα αφιέρωμα του περιοδικού «Γυναίκα» στην Παναγία, τη μάνα του Χριστού, ήταν η αφορμή για να γράψει ο Μάνος Ελευθερίου μία ακόμα συλλογή τραγουδιών στο ίδιο θέμα, που ο ίδιος την ονομάζει «Τα τραγούδια για τη μάνα και τους φίλους».
Έπειτα από κάποιους μήνες στέλνει τα τραγούδια και από τις δύο συλλογές στο Μίκη στη Ζάτουνα. Χρειάστηκε να στηθεί ολόκληρη επιχείρηση ώστε να φτάσουν με μυστικό τρόπο στα χέρια του Θεοδωράκη οι στίχοι του Μάνου Ελευθερίου. Χωρίς να χαθεί ούτε λεπτό, ο Μίκης Θεοδωράκης μελοποιεί μέσα σε λίγες μέρες τους στίχους και τους δίνει τον τίτλο Αρκαδία II και Αρκαδία IIΙ. Στην Αρκαδία ΙΙ περιλαμβάνεται και το τραγούδι Γλυκοφιλούσα Παναγιά, σε στίχους φυσικά Μ. Ελευθερίου, που το ερμηνεύει ο ίδιος ο συνθέτης στο πιάνο σε ηχογραφήσεις του 1974 και του 1976. Το τραγούδι ερμήνευσε και η Ντόρα Γιαννακοπούλου.
Για την δισκογραφία αυτών των κύκλων τραγουδιών (Αρκαδίες) βλέπε αναλυτικά εδώ.
Ο κιθαρίστας Rainer Rohloff στον υπέροχο δίσκο του (για σόλο κιθάρα) με τραγούδια του Θεοδωράκη «Songs for Guitar» (2003) διασκευάζει μεταξύ άλλων και τα τραγούδια "Αυτοί που θα ‘ρθουν", "Μάνα, το μάννα τ' ουρανού", "Γλυκοφιλούσα Παναγιά", "Intermezzo", "Πήρα τους δρόμους του ληστή" από τις Αρκαδίες II & III.
Αναδημοσιεύω εδώ την παρτιτούρα του τραγουδιού Γλυκοφιλούσα Παναγιά από την Μεγάλη Μουσική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος Λίλιαν Βουδούρη, όπου ο συνθέτης έχει δωρίσει όλο το προσωπικό του αρχείο.
Γλυκοφιλούσα Παναγιά,
μάνα μου κι οδηγήτρα μου
κι εγώ στα στήθη έχω καρδιά
που λιώνει από την πίκρα μου.
Γιατ' ήσουν μάνα μια φορά
και ξέρεις τα ραγίσματα
που έχει ο πόνος κι η χαρά
και του καιρού τα πείσματα.
Γιατ' ήσουν μάνα και πονάς,
φέρε το παλικάρι μου
στην ξενιτιά που το γυρνάς,
το σκοτεινό φεγγάρι μου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου