Καθώς πλησιάζουμε στο τέλος της πρώτης δεκαετίας του 21ου αιώνα, αναλογίζομαι τι είδους μουσική χρειαζόμαστε, εφ’ όσον δεχθούμε ότι η μουσική μάς είναι απαραίτητη.
Σ’ ένα ραγδαία μεταβαλλόμενο κόσμο με μύρια επιτεύγματα, αλλά και σημαντικά προβλήματα, από το οικολογικό μέχρι την αποξένωση των ανθρώπων, τι ρόλο καλείται να παίξει η μουσική; Περιγραφικό, αποτυπώνοντας τους κραδασμούς του καιρού μας, αφυπνιστικό, προσπαθώντας να ξυπνήσει τους ανθρώπους από την επάρατη αδιαφορία που μας περιβάλλει, ψυχαγωγικό, θέλοντας να μυήσει τον σύγχρονο άνθρωπο σε μια ποιοτική θέαση του κόσμου, τι τέλος πάντων θέλει να μας πει η μουσική σήμερα;
Ίσως όλα αυτά μα κι άλλα τόσα που δεν υποπτευόμαστε. Για μένα προσωπικά η μουσική δεν μπορεί να είναι κάτι άλλο από μαθητεία στην ομορφιά. Είναι το σχολείο της ομορφιάς. Μιας ομορφιάς που είναι πολύ πιο εσωτερική από το εξωτερικό, μελωδικό, αρμονικό, το όποιο κάλλος.
Η ομορφιά είναι συνήθως κρυμμένη. Πολλές φορές πρέπει να την ανακαλύψεις. Δεν σου παραδίδεται εύκολα. Προϋποθέτει αγώνα και εναγώνια αναζήτησή της. Πρέπει να δει κανείς πίσω απ’ τις νότες, πέρα από τις τεχνικές, πάνω από φορμαλισμούς και ιδεολογικούς προσανατολισμούς. Η ομορφιά δεν έχει στεγανά. Και η μουσική στις μέρες μας έχει νομίζω ξεφύγει πια από προκαταλήψεις του παρελθόντος, που βέβαια απηχούσαν μιαν άλλη πραγματικότητα, και πορεύεται στον 21ο αιώνα ανοιχτή σε όλα, χωρίς παρωπίδες. Η ομορφιά δεν αποκλείει τίποτα. Ούτε και την ασχήμια, την οποία αναμορφώνει και μετασχηματίζει μυστικά. Η ομορφιά δεν διαλαλεί την πραμάτια της, αλλά αλλάζει τον κόσμο μ’ ένα βλέμμα, μια μελωδία, μια μινιατούρα.
Έξω λοιπόν από σύνορα και κάθε λογής φραγμούς, μπορούμε να γίνουμε μαθητές όχι κάποιας ιδεολογίας ή ενός φιλοσοφικού ρεύματος ή κάποιας πολιτικής άποψης, αλλά μαθητές της ομορφιάς, που καραδοκεί πάντα να εισέλθει στη ζωή μας, αρκεί εμείς να της δώσουμε τόπο.
Η ομορφιά είναι αχώρητη, αλλά όχι τόσο που να μη χωράει στην καρδιά μας. Αν ο Ντοστογιέφσκυ έχει δίκιο όταν είπε εκείνο το περίφημο «η ομορφιά θα σώσει τον κόσμο», τότε πρέπει να προσπαθήσουμε για την επικράτηση της ομορφιάς.
Η μουσική ομορφαίνει τη ζωή μας, που σημαίνει τη νοηματοδοτεί, την εξελίσσει, δεν την ευτελίζει, την εξαγιάζει, επιτρέψτε μου την υπερβολή, αν θέλετε.
Η μουσική είναι σχέση. Και η ζωή είναι σχέση. Άρα ζωή και μουσική ως σχέση σημαίνουν πρόσκληση σε μια όμορφη σχέση, δηλαδή αληθινή, ανυπόκριτη, ανιδιοτελή, σχέση που συνομιλεί με το θάνατο.
Γιατί η μουσική ως ομορφιά δεν παραθεωρεί ούτε στιγμή το μυστήριο της ύπαρξης του ανθρώπου. Έρχεται για να οδηγήσει τον άνθρωπο στην ομορφιά της αυτογνωσίας, της καθαρότητας, της πληρότητας της ύπαρξης.
Μπορεί η μουσική σήμερα να υπηρετήσει μια τέτοια όμορφη προοπτική; Νομίζω ναι, αρκεί εμείς να θελήσουμε να μαθητεύσουμε στην ομορφιά, που αναδύεται από τη μουσική σε συνδυασμό και με τις άλλες τέχνες, αρδεύοντας ψυχές και σώματα.
Η ομορφιά στη μουσική έγκειται στην αίσθηση του ιερού, στη βίωση του πνευματικού, στην έκφανση του τραγικού.
Μπορεί να πονέσει ο άνθρωπος από την τόση ομορφιά, μπορεί να μην αντέχει την ένταση του κάλλους, αλλά γι’ αυτό μίλησα για μαθητεία. Γιατί η ομορφιά προαπαιτεί άσκηση, πορεία συχνά ανηφορική και κένωση, άδειασμα από τον εαυτό μας, για να γεμίσουμε απ’ αυτήν.
Η μουσική στον 21ο αιώνα πρέπει, νομίζω, να αποτελεί μια αέναη (διαρκή) μαθητεία στην ομορφιά, όπου δεν έχουν θέση οι εντυπωσιασμοί ή τα πυροτεχνήματα, αλλά οι ειλικρινείς προθέσεις, που οραματίζονται τον εξανθρωπισμό μας και την ανάδειξη τους κάλλους στη ζωή μας. Λοιπόν, αγαπητοί μου: Όπου ομορφιά εκεί και μουσική!
Σ’ ένα ραγδαία μεταβαλλόμενο κόσμο με μύρια επιτεύγματα, αλλά και σημαντικά προβλήματα, από το οικολογικό μέχρι την αποξένωση των ανθρώπων, τι ρόλο καλείται να παίξει η μουσική; Περιγραφικό, αποτυπώνοντας τους κραδασμούς του καιρού μας, αφυπνιστικό, προσπαθώντας να ξυπνήσει τους ανθρώπους από την επάρατη αδιαφορία που μας περιβάλλει, ψυχαγωγικό, θέλοντας να μυήσει τον σύγχρονο άνθρωπο σε μια ποιοτική θέαση του κόσμου, τι τέλος πάντων θέλει να μας πει η μουσική σήμερα;
Ίσως όλα αυτά μα κι άλλα τόσα που δεν υποπτευόμαστε. Για μένα προσωπικά η μουσική δεν μπορεί να είναι κάτι άλλο από μαθητεία στην ομορφιά. Είναι το σχολείο της ομορφιάς. Μιας ομορφιάς που είναι πολύ πιο εσωτερική από το εξωτερικό, μελωδικό, αρμονικό, το όποιο κάλλος.
Η ομορφιά είναι συνήθως κρυμμένη. Πολλές φορές πρέπει να την ανακαλύψεις. Δεν σου παραδίδεται εύκολα. Προϋποθέτει αγώνα και εναγώνια αναζήτησή της. Πρέπει να δει κανείς πίσω απ’ τις νότες, πέρα από τις τεχνικές, πάνω από φορμαλισμούς και ιδεολογικούς προσανατολισμούς. Η ομορφιά δεν έχει στεγανά. Και η μουσική στις μέρες μας έχει νομίζω ξεφύγει πια από προκαταλήψεις του παρελθόντος, που βέβαια απηχούσαν μιαν άλλη πραγματικότητα, και πορεύεται στον 21ο αιώνα ανοιχτή σε όλα, χωρίς παρωπίδες. Η ομορφιά δεν αποκλείει τίποτα. Ούτε και την ασχήμια, την οποία αναμορφώνει και μετασχηματίζει μυστικά. Η ομορφιά δεν διαλαλεί την πραμάτια της, αλλά αλλάζει τον κόσμο μ’ ένα βλέμμα, μια μελωδία, μια μινιατούρα.
Έξω λοιπόν από σύνορα και κάθε λογής φραγμούς, μπορούμε να γίνουμε μαθητές όχι κάποιας ιδεολογίας ή ενός φιλοσοφικού ρεύματος ή κάποιας πολιτικής άποψης, αλλά μαθητές της ομορφιάς, που καραδοκεί πάντα να εισέλθει στη ζωή μας, αρκεί εμείς να της δώσουμε τόπο.
Η ομορφιά είναι αχώρητη, αλλά όχι τόσο που να μη χωράει στην καρδιά μας. Αν ο Ντοστογιέφσκυ έχει δίκιο όταν είπε εκείνο το περίφημο «η ομορφιά θα σώσει τον κόσμο», τότε πρέπει να προσπαθήσουμε για την επικράτηση της ομορφιάς.
Η μουσική ομορφαίνει τη ζωή μας, που σημαίνει τη νοηματοδοτεί, την εξελίσσει, δεν την ευτελίζει, την εξαγιάζει, επιτρέψτε μου την υπερβολή, αν θέλετε.
Η μουσική είναι σχέση. Και η ζωή είναι σχέση. Άρα ζωή και μουσική ως σχέση σημαίνουν πρόσκληση σε μια όμορφη σχέση, δηλαδή αληθινή, ανυπόκριτη, ανιδιοτελή, σχέση που συνομιλεί με το θάνατο.
Γιατί η μουσική ως ομορφιά δεν παραθεωρεί ούτε στιγμή το μυστήριο της ύπαρξης του ανθρώπου. Έρχεται για να οδηγήσει τον άνθρωπο στην ομορφιά της αυτογνωσίας, της καθαρότητας, της πληρότητας της ύπαρξης.
Μπορεί η μουσική σήμερα να υπηρετήσει μια τέτοια όμορφη προοπτική; Νομίζω ναι, αρκεί εμείς να θελήσουμε να μαθητεύσουμε στην ομορφιά, που αναδύεται από τη μουσική σε συνδυασμό και με τις άλλες τέχνες, αρδεύοντας ψυχές και σώματα.
Η ομορφιά στη μουσική έγκειται στην αίσθηση του ιερού, στη βίωση του πνευματικού, στην έκφανση του τραγικού.
Μπορεί να πονέσει ο άνθρωπος από την τόση ομορφιά, μπορεί να μην αντέχει την ένταση του κάλλους, αλλά γι’ αυτό μίλησα για μαθητεία. Γιατί η ομορφιά προαπαιτεί άσκηση, πορεία συχνά ανηφορική και κένωση, άδειασμα από τον εαυτό μας, για να γεμίσουμε απ’ αυτήν.
Η μουσική στον 21ο αιώνα πρέπει, νομίζω, να αποτελεί μια αέναη (διαρκή) μαθητεία στην ομορφιά, όπου δεν έχουν θέση οι εντυπωσιασμοί ή τα πυροτεχνήματα, αλλά οι ειλικρινείς προθέσεις, που οραματίζονται τον εξανθρωπισμό μας και την ανάδειξη τους κάλλους στη ζωή μας. Λοιπόν, αγαπητοί μου: Όπου ομορφιά εκεί και μουσική!
Π.Α.Α.
1 σχόλιο:
Τι ωραίο κείμενο! Και πόσο εύστοχο!
Δημοσίευση σχολίου