ΜΙΑ ΣΥΝΑΥΛΙΑ ΥΜΝΟΣ ΣΤΗΝ ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΓΑΠΗ!

Χθες, Σαββατόβραδο, από την Πάτρα στα Εξαμίλια Κορίνθου για την συναυλία της Ορχήστρας των Χρωμάτων με έργα Φίλιππου Τσαλαχούρη. Στο ανοιχτό θέατρο Μίκης Θεοδωράκης. Δεν είχα ξαναπάει. Σκεπτόμουν πού πάνε να κάνουν μια συναυλία με έργα ενός νέου έλληνα συνθέτη καλοκαιριάτικα! Σαν έφτασα στα... νταμάρια, κι ενώ ο ήλιος έγερνε γλυκά, ένα πλήθος είχε ξεχυθεί απ' τα αυτοκίνητα και ανηφόριζε προς το θέατρο.

Καθώς έφτασα στο υπαίθριο θέατρο, αρκετά φροντισμένο πρέπει να πω, για εκεί που είναι, πολύς κόσμος είχε πάρει ήδη τις θέσεις του. Ο συνθέτης Φίλιππος Τσαλαχούρης συζητούσε με την Φάλια Παπαγιαννοπούλου, την ψυχή της χορωδιακής Κορίνθου!

Ο φακός συνέλαβε τον συνθέτη Φίλιππο Τσαλαχούρη κάπως αμήχανο και τελικά ανίκανο να ...αντισταθεί σ' ένα φωτογραφικό φλάς.

Αφού ήταν και η Πατρινή σύζυγος του συνθέτη εκεί, η γλυκύτατη Ευγενία Καλοφώνου, μέτζο - σοπράνο, δεν ήταν δυνατόν να μην τους έχω μαζί σ' αυτή τη σημαντική στιγμή. Λίγο πριν την έναρξη μιας συναυλίας - ύμνου στην σύγχρονη ελληνική μουσική.

Ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής της Ορχήστρας των Χρωμάτων Γιώργος Κουρουπός (διακρίνεται δεξιά καθώς περπατάει) κανονίζει τις τελευταίες λεπτομέρειες, ώστε όλα να κυλήσουν όπως πρέπει. Σε λίγο θα πάρει τη θέση του δίπλα στον ιστορικό, πλέον, ηχολήπτη Γιάννη Συγλέτο, στην κονσόλα, απ' όπου θα έχει τη γενική εποπτεία της συναυλίας.

Η προσέλευση του κόσμου είναι συνεχής. Το μεγάλο θέατρο γεμίζει σχεδόν. Ανάμεσα στους θεατές διακρίνω και τον καθηγητή μου στο Πανεπιστήμιο, Πατρολόγο Στυλιανό Παπαδόπουλο. Κορίνθιος είναι σκέφτηκα...

Παρών βέβαια και ο θαλερός γιατρός, ρέκτης της σύγχρονης ελληνικής μουσικής Θάνος Κωνσταντινίδης, στον οποίο ο Φ. Τσαλαχούρης έχει αφιερώσει το πρώτο έργο της συναυλίας, τις Τρεις χορευτικές Μικρασιατικές εικόνες.

Στην Ορχήστρα των Χρωμάτων παίζει απόψε στα τσέλα και ο Αλέξανδρος Μποτίνης, γιος του μαέστρου της Ορχήστρας Πατρών Δημήτρη Μποτίνη.

Ο Φίλιππος Τσαλαχούρης προλογίζει τη συναυλία. Λέει για τη σχέση του με τη μουσική, στην οποία χρωστάει την ανθρωπιά του (!), για τα έργα που θα ακουστούν, δύο εκ των οποίων σε πρώτη παγκόσμια εκτέλεση! Ο Φίλιππος ξέρει και να μιλάει. Με σαφήνεια και πληρότητα. Το επεσήμαναν και κάποιοι απ' τους ακροατές που κάθονταν παραδίπλα μου και τον έβλεπαν για πρώτη φορά. Στο βάθος της φωτογραφίας βλέπετε τα κορίτσια του συνόλου Opus Femina του Δήμου Κορινθίων, που παρακολουθούν κι αυτά με προσοχή.

Η συναυλία αρχίζει με τα έγχορδα της Ορχήστρας των Χρωμάτων υπό τον μαέστρο Μίλτο Λογιάδη, μόνιμο αρχιμουσικό της ορχήστρας και επιλογή του ιδρυτού της Μάνου Χατζιδάκι. Ήμουν στην προ εικοσαετίας σχεδόν συναυλία της Ορχήστρας στο "Παλλάς" της Αθήνας, όπου ο Χατζιδάκις παρουσίασε τον Λογιάδη στο κοινό ως νέο ταλαντούχο μαέστρο. Τώρα ο Μίλτος Λογιάδης συνεχίζει να διευθύνει την Ορχήστρα του Μάνου πιστός στην ευαισθησία εκείνου!... Οι Τρεις χορευτικές Μικρασιατικές εικόνες του Τσαλαχούρη καθηλώνουν το κοινό. Σ' ένα ανοιχτό θέατρο, με πολύ κόσμο, ακούς μόνο τη μουσική της ορχήστρας και αναπνέεις τον αέρα της φύσης.

Οι τρεις χοροί Οδοιπορικός, Τραγούδι του Πόντου και Του αποχωρισμού, αποδεικνύουν περίτρανα την ικανότητα του Τσαλαχούρη να μετουσιώνει ένα παραδοσιακό υλικό σε συγκινητική, σύγχρονη δημιουργία. Δεν πρόκειται για μια επεξεργασία δημοτικών μελωδιών, αλλά για μια προσέγγιση ευλαβική που είναι σημερινή και ιδιοφυής, θα έλεγα. Άλλωστε αυτή την ικανότητά του την απέδειξε πανηγυρικά ο Φ. Τσαλαχούρης πέρυσι τέτοιες μέρες, όταν παρουσιάστηκαν στο πλαίσιο του Ελληνικού Φεστιβάλ οι "24 Ελληνικοί χοροί" του.

Το δεύτερο έργο της συναυλίας ήταν Ο Χορός των Μουσών για σόλο φλάουτο, ορχήστρα εγχόρδων και κρουστά. Αυτό το έργο το πρωτάκουσα στο cd με έργα του Τσαλαχούρη που κυκλοφόρησε πολύ πρόσφατα η Ορχήστρα των Χρωμάτων (στην εκδοχή για κουαρτέτο εγχόρδων, φλάουτο και κρουστά). Ένιωσα πραγματικά την υψηλή ...χορευτική του τέχνη. Και ο Φίλιππος μας είπε απόψε στον πρόλογό του ότι το έργο παρουσιάστηκε χορογραφημένο προ ημερών στο Πεκίνο! Η σολίστ στο φλάουτο Μαριλένα Δωρή νομίζω ότι παίζει σαν μούσα!.. Ήχος κρουστός, αέρινος και ολοκάθαρος μαζί. Ο συνθέτης λέει ότι "πρόκειται για έναν απλό μουσικό στοχασμό, εμπνευσμένο από το μύθο των Μουσών". Εγώ νομίζω ότι είναι κάτι παραπάνω: Μια πρόταση για τη γραφή ενός σύγχρονου έργου για φλάουτο. Ακούγοντάς το, ζωντανά αυτή τη φορά, συνειδητοποιούσα ότι το μέρος του φλάουτου θα μπορούσε να σταθεί και αυτόνομα, με τις Μούσες να χορεύουν στον ρυθμό του. Πάντως και η χρήση των εγχόρδων εδώ είναι πολύ ενδιαφέρουσα.

Τρίτο έργο της βραδυάς: Es winkt und neigt sich - Σκέψεις πάνω σ' ένα θέμα του Friedrich Nietzche. Έργο για σόλο βιολί, φωνές και ορχήστρα εγχόρδων σε πρώτη εκτέλεση. Πρόκειται ουσιαστικά για μεταγραφή του δεύτερου μέρους της 4ης Συμφωνίας του συνθέτη. Σωστά ο Τσαλαχούρης το αυτονόμησε. Μας έδωσε ένα φιλοσοφικό τραγούδι! Ο Νίτσε, τον οποίο ο Τσαλαχούρης έχει μελετήσει εξονυχιστικά, έγραψε και μουσική. Και βρίσκεται στις αρχές του 21ου αι. ένας έλληνας συνθέτης για να αποκαλύψει στο ελληνικό, τουλάχιστον, κοινό και αυτή την πλευρά του μεγάλου φιλόσοφου. Το έργο, βαθύ και με την απαιτούμενη δόση μελαγχολίας, μας δίνει νομίζω τους κραδασμούς της εποχής του Νίτσε, για να μη πω και της δικής μας. Ο Δημήτρης Χανδράκης, στο βιολί, υπηρέτησε πιστά την διά της μουσικής φιλοσοφική ενατένιση του Τσαλαχούρη. Ως δεξιοτέχνης που είναι ο Δ. Χανδράκης, υπογράμμισε τις "φιλοσοφικές" δοξαριές, καθώς ο λόγος του Νίτσε τραγουδιόταν από το Γυναικείο Φωνητικό Σύνολο Opus Femina.

Μετά το σύντομο διάλειμμα ακολούθησε το τελευταίο έργο της συναυλίας, Ο Ύμνος της Αγάπης. Ο Φ. Τσαλαχούρης αναφέρθηκε στην παραγγελία που του έδωσε ο Δήμος Κορινθίων για το έργο αυτό - που ήταν βέβαια στις προθέσεις του, όπως είπε - με αφορμή τη συμπλήρωση 150 χρόνων από την ίδρυση της νέας πόλης της Κορίνθου. Ο Φ.Τ. διάβασε μια νεοελληνική απόδοση του Ύμνου, που μου είχε εμπιστευθεί να επιχειρήσω και τον ευχαριστώ για την ευκαιρία. Για ιστορικούς λόγους δημοσιεύω το... τόλμημά μου στο τέλος της ανάρτησης.

Επί σκηνής για τον Ύμνο της Αγάπης η Ορχήστρα των Χρωμάτων σε πλήρη σύνθεση, το σύνολο Οpus Femina και η Παιδική Χορωδία του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Κορινθίων, που διευθύνει επίσης η ακούραστη και σεμνή, απ' όσο είδα, Φάλια Παπαγιαννοπούλου. Σολίστ ο βαρύτονος Αρκάδιος Ρακόπουλος. Η νέα αυτή σύνθεση του Τσαλαχούρη χαρακτηρίζεται από απροκάλυπτη πνευματικότητα. Οι μελωδίες, ακόμα και αυτές που είναι σε διαλογική μορφή (σολίστ - χορωδία), τονίζουν την καθαρότητα της αγάπης. Μιας αγάπης που ξεκινάει από το συναίσθημα, αλλά τελικά το υπερβαίνει. Μου άρεσε πολύ η χρήση του λογαοιδικού μέλους (ρετσιτατίβο) σε κάποια μέρη του βαρύτονου, αλλά και το γεγονός ότι το έργο δεν είχε ίχνος βερμπαλισμού. Η αγάπη εκπηγάζει από την απλότητα.
Ο κόσμος χειροκρότησε ένθερμα στο τέλος, όχι τόσο, νομίζω, γιατί κατάλαβε το συνθετικό ταλέντο του Τσαλαχούρη, αλλά κυρίως γιατί ένιωσε, πιστεύω, ότι η μουσική μπορεί να είναι βαθιά πνευματική υπόθεση.

Ο Δήμαρχος Κορινθίων, στο τέλος της συναυλίας, βράβευσε τον Φίλιππο Τσαλαχούρη, ευχόμενος Ο Ύμνος της Αγάπης που πρωτοπαίχτηκε στην Κόρινθο να ταξιδέψει παντού. Κι αυτό είναι άξιον και δίκαιον!

Εκπρόσωπος του Νομάρχη Κορινθίας βράβευσε τον συνθέτη, πιανίστα και Καλλιτεχνικό Διευθυντή της Ορχήστρας των Χρωμάτων Γιώργο Κουρουπό, για την εν γένει προσφορά της Ορχήστρας.

Ο Γιώργος Κουρουπός, σεμνός και σοβαρός άνθρωπος που έχει αναλάβει με υπευθυνότητα το επαχθές, λόγω απείρων προβλημάτων, έργο της διοίκησης της Ορχήστρας των Χρωμάτων, ευχαρίστησε για την τιμή και εξέφρασε την ικανοποίησή του για την βραδυά, που ήταν αναμφισβήτητα ένας Ύμνος στη Μουσική.

Ο ΥΜΝΟΣ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ

Νεοελληνική απόδοση

Εάν τις γλώσσες των ανθρώπων λαλώ και των αγγέλων, αλλά δεν έχω αγάπη, έχω γίνει χαλκός που ηχεί άψυχα ή κύμβαλο που αλαλάζει άηχα. Και εάν έχω το χάρισμα της προφητείας και εάν γνωρίσω όλα τα μυστήρια του Θεού και κατέχω όλη τη γνώση την ανθρώπινη, και εάν έχω όλη την πίστη, ώστε να μετακινώ όρη, αλλά δεν έχω αγάπη, τίποτα δεν είμαι. Και αν μοιράσω όλα τα υπάρχοντά μου για να θρέψω τους πεινασμένους, και αν παραδώσω το σώμα μου για να καώ, αλλά δεν έχω αγάπη, τίποτα δεν ωφελούμαι. Η αγάπη μακροθυμεί, επιδιώκει πάντοτε το καλό, η αγάπη δεν φθονεί, η αγάπη δεν ξιπάζεται, δεν κομπάζει από υπερηφάνεια, δεν συμπεριφέρεται άσχημα, δεν ζητάει τα δικά της, δεν ερεθίζεται από θυμό και οργή, δεν λογίζεται το κακό, δεν χαίρει για την αδικία, συγχαίρει όμως για την επικράτηση της αλήθειας. Ανέχεται και στεγάζει τα πάντα, όλα τα πιστεύει, όλα τα ελπίζει, τα πάντα υπομένει. Η αγάπη ποτέ δεν εκπίπτει.
Είτε προφητείες υπάρχουν τώρα, ως χαρίσματα του Πνεύματος, θα καταργηθούν. Είτε χαρίσματα γλωσσών, και αυτά θα παύσουν. Είτε γνώσις, κι αυτή θα καταργηθεί. Τώρα ατελώς γνωρίζουμε και μερικώς προφητεύουμε. Όταν όμως έλθει το τέλειον, στη μέλλουσα ζωή, τότε το μερικό και αποσπασματικό θα καταργηθεί.
Όταν ήμουν νήπιο, ως νήπιο μιλούσα, ως νήπιο φρονούσα, σα νήπιο έκρινα. Όταν όμως έγινα άνδρας, κατήργησα πλέον τα νηπιώδη.
Κατ’ αναλογίαν, λοιπόν, τώρα βλέπουμε θαμπά, σαν σε μεταλλικό καθρέφτη, τότε όμως θα βλέπουμε πρόσωπο με πρόσωπο. Τώρα γνωρίζω ένα μονάχα μέρος της αλήθειας. Τότε, στην αιώνια ζωή, θα λάβω τόσο τέλεια γνώση, όσο τέλεια με γνώριζε ο Κύριος καλώντας με απόστολο.Τώρα, σ’ αυτή τη ζωή, μένουν η πίστις, η ελπίς και η αγάπη, αυτά τα τρία. Μεγαλύτερη δε από αυτά είναι η αγάπη.

Π.Α.