Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου
Αύριο, Δευτέρα 25 Φεβρουαρίου 2019, στο πλαίσιο της εκδήλωσης που διοργανώνουμε με το Καλλιτεχνικό Σύνολο "Πολύτροπον", με θέμα: "Ο Κωστής Παλαμάς δύο Πατριαρχών", ήτοι του Οικουμενικού Πατριάρχου Βαρθολομαίου και του μακαριστού Πατριάρχου Αντιοχείας Ηλία Δ', θα παρουσιάσουμε και την σπουδαία σύνθεση του μεγάλου Δημήτρη Δητρόπουλου "Κασσιανή".
Πρόκειται για την νεοελληνική απόδοση του Τροπαρίου της Κασσιανής, από τον μεγάλο ποιητή Κωστή Παλαμά
Το τραγούδι θα ερμηνεύσουν: η σοπράνο Δάφνη Πανουργιά και ο Μάριος Καζάς στο πιάνο.
Εκατό χρόνια μετά... Καθώς ο Μητρόπουλος συνέθεσε το έργο το 1919. Το έγραψε για την αγαπημένη του μούσα Κατίνα Παξινού - την μετέπειτα μεγάλη τραγωδό - και το αφιέρωσε στην χορηγό του Αλεξάνδρα Χωρέμη.
Στο μεγάλο συνέδριο "Δημήτρης Μητρόπουλος (1896-1960): πενήντα χρόνια μετά", που πραγματοποιήθηκε τον Νοέμβριο του 2010 στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών - για τα 50 χρόνια από τον θάνατο του μεγάλου μαέστρου Δ. Μητρόπουλου - υπήρξε και μια λίαν ενδιαφέρουσα ανακοίνωση της μουσικολόγου Σοφίας Κοντώση:
Πρόκειται για την νεοελληνική απόδοση του Τροπαρίου της Κασσιανής, από τον μεγάλο ποιητή Κωστή Παλαμά
Το τραγούδι θα ερμηνεύσουν: η σοπράνο Δάφνη Πανουργιά και ο Μάριος Καζάς στο πιάνο.
Εκατό χρόνια μετά... Καθώς ο Μητρόπουλος συνέθεσε το έργο το 1919. Το έγραψε για την αγαπημένη του μούσα Κατίνα Παξινού - την μετέπειτα μεγάλη τραγωδό - και το αφιέρωσε στην χορηγό του Αλεξάνδρα Χωρέμη.
Στο μεγάλο συνέδριο "Δημήτρης Μητρόπουλος (1896-1960): πενήντα χρόνια μετά", που πραγματοποιήθηκε τον Νοέμβριο του 2010 στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών - για τα 50 χρόνια από τον θάνατο του μεγάλου μαέστρου Δ. Μητρόπουλου - υπήρξε και μια λίαν ενδιαφέρουσα ανακοίνωση της μουσικολόγου Σοφίας Κοντώση:
«Η Κασσιανή του Δημήτρη Μητρόπουλου σε ενορχήστρωση του Νίκου Σκαλκώτα. Ένα νεοευρεθέν αυτόγραφο».
Στην ανακοίνωση παρουσιάστηκε ένα αχρονολόγητο αυτόγραφο του Νίκου Σκαλκώτα, το οποίο ανακαλύφθηκε στο Αρχείο Λεωνίδα Ζώρα και περιέχει ενορχήστρωση της Κασσιανής του Δημήτρη Μητρόπουλου.
Με απώτερο στόχο τον προσδιορισμό της χρονολόγησης του αυτογράφου του Σκαλκώτα, έγινε προσπάθεια και δόθηκαν, πιστεύω, απαντήσεις σε μια σειρά από ερωτήματα που εγείρει το νέο εύρημα. Αφενός, η έρευνα σε διάφορα αρχεία επιχείρησε να αναδείξει κατά πόσον ο Μητρόπουλος γνώριζε την ύπαρξη της άλλης εκδοχής, καθώς και εάν το έργο έχει εκτελεστεί στην επεξεργασία του Σκαλκώτα. Αφετέρου, η συγκριτική μελέτη της εκδοχής του Σκαλκώτα με τα 
υπάρχοντα μουσικά τεκμήρια της αυθεντικής εκδοχής για φωνή και πιάνο της Κασσιανής (το χειρόγραφο του Μητρόπουλου και δύο εκδόσεις) καταδεικνύει ότι, αντίθετα από την πρακτική του Σκαλκώτα κατά την ενορχήστρωση της Κρητικής Γιορτής του Μητρόπουλου, έχουν γίνει επεμβάσεις στο αυθεντικό κείμενο κατά το χειρισμό της ενορχήστρωσής του, των οποίων επιχειρείται η αιτιολόγηση και αποτίμηση.
υπάρχοντα μουσικά τεκμήρια της αυθεντικής εκδοχής για φωνή και πιάνο της Κασσιανής (το χειρόγραφο του Μητρόπουλου και δύο εκδόσεις) καταδεικνύει ότι, αντίθετα από την πρακτική του Σκαλκώτα κατά την ενορχήστρωση της Κρητικής Γιορτής του Μητρόπουλου, έχουν γίνει επεμβάσεις στο αυθεντικό κείμενο κατά το χειρισμό της ενορχήστρωσής του, των οποίων επιχειρείται η αιτιολόγηση και αποτίμηση.
Την Πέμπτη 14 Απριλίου 2011 παρουσιάστηκε σε πρώτη παγκόσμια εκτέλεση αυτή η Σκαλκωτική Κασσιανή του Μητρόπουλου, από την ΚΟΑ υπό τον Βύρωνα Φιδετζή, στο πλαίσιο των Ελληνικών Μουσικών Γιορτών.
Την Κασσιανή του Μητρόπουλου μετέγραψε για κουαρτέτο εγχόρδων ο συνθέτης Φίλιππος Τσαλαχούρης. Πρωτοπαρουσιάστηκε από το Νέο Ελληνικό Κουαρτέτο (υπό την καθοδήγηση του Γιώργου Δεμερτζή) και την σοπράνο Μίνα Πολυχρόνου, στο μικρό Συνεδριακό του Πανεπιστημίου Πατρών, θαρρώ το 2006. Αργότερα ο Φίλιππος Τσαλαχούρης το προσάρμοσε και για ορχήστρα εγχόρδων και παίχτηκε από την τότε Ορχήστρα Πατρών, με σολίστ την σοπράνο Βασιλική Καραγιάννη.
Αυτό το τραγούδι-ύμνο το συναντήσαμε με το ημέτερον Καλλιτεχνικό Σύνολο Πολύτροπον, ξεφυλλίζοντας το Τετράδιο του Πατριάρχη, δηλαδή την νεανική ποιητική ανθολογία του Οικουμενικού Πατριάρχου Βαρθολομαίου.
Το περιώνυμο τροπάριο της Κασσιανής, στην απόδοση του Κωστή Παλαμά (από τη συλλογή Βωμοί), είναι, ίσως, η πιο γνωστή απόδοση του τροπαρίου στα νέα ελληνικά. Πολλοί λογοτέχνες και ποιητές επιχείρησαν κάτι ανάλογο. Όμως του Παλαμά το εγχείρημα έμεινε στην ιστορία. Εύλογη η προτίμηση του ανθολόγου μαθητού - και νυν Πατριάρχου - στο εν λόγω κείμενο. Το πρωτότυπο ήταν ασφαλώς οικείο σ’ αυτόν. Η ποιητική απόδοσή του στα νέα ελληνικά δεν μπορούσε παρά να ελκύσει το ενδιαφέρον του.
Την Κασσιανή των Παλαμά - Μητρόπουλου για φωνή και πιάνο, παρουσιάσαμε με το "Πολύτροπον" όπου ανεβάσαμε "Το Τετράδιο του Πατριάρχη". Από την Σύμη και την Κύπρο το 2004, ως την Πάτμο το 2006 και τα Γιάννενα το 2008.
Την Κασσιανή του Μητρόπουλου ηχογράφησε η σπουδαία μεσόφωνος Στέλλα Ντουφεξή (που έφυγε από κοντά μας το 2015), και την συμπεριέλαβε στον εξαιρετικό ψηφιακό δίσκο Sketches of Greece.
Παραθέτουμε αυτή την σημαντική ηχογράφηση στη συνέχεια.
Παραθέτουμε αυτή την σημαντική ηχογράφηση στη συνέχεια.
 |
| Η "Κασσιανή" του Παλαμά δια χειρός του μαθητή της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης Δημητρίου Αρχοντώνη, νυν Οικουμενικού Πατριάρχου |
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου