ΟΙ ΑΝΑΔΙΠΛΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΣΕΡΑΦΕΙΜ

Εν συνέσει αναδίπλωση 

Του θεολόγου - φιλολόγου Κώστα Νούση

Καθιστάμεθα μάρτυρες το τελευταίο διάστημα της αντιπαράθεσης του Μητροπολίτη Πειραιώς με το κόμμα της Χρυσής Αυγής. Εκείνο που αξίζει να προσεχθεί στις επισκοπικές ανακοινώσεις είναι η εστίασή τους κυριότατα πάνω στα θεολογικά προβλήματα που ενυπάρχουν στους βασικούς ιδεολογικούς άξονες του εν λόγω κομματικού μηχανισμού. Δεν είναι του παρόντος να κρίνουμε ή να αποδείξουμε την ορθότητα ή μη της σύνδεσης της ιδεολογικής τους δομής με τον αποκρυφισμό ή τον σατανισμό, ωστόσο θα πρέπει να επικροτηθεί το γεγονός ότι ο Σεβασμιώτατος προτάσσει τα πνευματικά ζητήματα και μέσω αυτών προβαίνει στις όποιες ενστάσεις του και για άλλα διάτρητα ζητήματα, ως για παράδειγμα αυτό του εθνικισμού. 

Ανατρέχοντας στο πρόσφατο παρελθόν αναμιμνησκόμεθα των «βεβιασμένων» ενεργειών του Επισκόπου κατά τη συμπόρευσή του με βουλευτές του κόμματος αυτού στη διαδικασία της μήνυσης του βλάσφημου, ομολογουμένως, θεατρικού έργου. Είχαμε τότε εκφράσει τις επιφυλάξεις μας και για το εσπευσμένο των επισκοπικών ενεργημάτων και για την προφανή εκχώρηση δικαιώματος εκμετάλλευσής τους από το ανερχόμενο κόμμα, όπερ και εγένετο. Δεν αρκούν εξάπαντος οι καλές προθέσεις μόνον, όσο και ο τρόπος υλοποίησής τους με την ενδεδειγμένη ετερότητα διάκρισης και πράξης κατά περίπτωση και περίσταση, πολλώ δε μάλλον σε πνευματικά θέματα και δη από τους εξάρχοντες των εκκλησιαστικών κοινοτήτων. Η εν είδει δόγματος ρήση «τὸ καλὸν, ἐὰν μὴ καλῶς γένηται, οὐκ ἔστι καλόν» ισχύει οπωσδήποτε επί παντός και η αγνόησή της συνιστά τη βασική παράμετρο των αμαρτημάτων που διαπράττονται κατά το πλείστον από ανθρώπους με διαθέσεις έντιμες και καλοπροαίρετες, πράγματα δηλαδή που συναντάμε κατά κόρον στον χώρο και από ανθρώπους της Εκκλησίας. 

Η εν συνέσει αναδίπλωση, όταν δεν αποτελεί κίνηση πονηρού διπλωματικού ελιγμού ή οιασδήποτε ετέρας υστερόβουλης προθετικότητας, δεν εκθέτει ποσώς τον φορέα της, συνιστώντας τουναντίον πράξη εμφατική ταπείνωσης και σημειωτική γνήσιας μετανοίας. Η δυναμική πορεία της ζωής εκάστου εν Εκκλησία και της πνευματικής του εξέλιξης στο πλαίσιο της διαπροσωπικής σχέσης με τον Χριστό συνιστά εν προκειμένω και την ερμηνευτική συνιστώσα των σχετικών ανθρώπινων σφαλμάτων. Το αλάθητο στην Εκκλησία είναι προνόμιο του Χριστού και της ολότητας του Σώματός του και όχι μεμονωμένων ατόμων, έστω και υψηλά ιστάμενων θεσμικών και χαρισματικών φορέων. Άλλωστε, ήδη ο μέγας Σεραφείμ του Σαρώφ έχει παραδεχθεί: «όσες φορές μιλούσα από τον νου μου, συνέβαιναν λάθη». 

Το «ἁμαρτάνειν» ποικιλοτρόπως είναι δεδομένο της ανθρώπινης σχετικότητας και κτιστότητας, ειδικά στην προεσχατολογική διανυόμενη περίοδο, και δεν πρέπει ούτε να καταγγέλλεται εμπαθώς για κανέναν ούτε να απαιτείται με ουτοπικές προσδοκίες από τους απογόνους του Αδάμ. Το πρόβλημα οπωσδήποτε γεννιέται στις περιπτώσεις των εμμονών και της εμμονής στην αμετανοησία. Εκεί πλέον εισερχόμαστε στο πεδίο των διαβλητών αμαρτιών και παθών, στον χώρο του δαιμονισμού. Οι παρατηρούμενες τάσεις στον σύγχρονο επισκοπικό λόγο της Εκκλησίας διατρέχουν ένα τεράστιο φάσμα ποικιλιών, από τη συνετή και προσευχητική ηπιότητα μέχρι τις κορώνες των διαφόρων ακροτήτων, οι οποίες αγγίζουν ενίοτε τα όρια της φαιδρότητας. Σε κάθε περίπτωση το ζητούμενο είναι η θεραπεία του σχετικού, ως και κάθε εκφερόμενου λόγου, μέσα από τη διήθησή του στα νάματα του ευαγγελικού αντίστοιχου και την προσπάθεια εναρμόνισής του με το θείο θέλημα, το οποίο πρέπει εξάπαντος να αναζητεί και να προβάλλει. 

Η αναδίπλωση στην προκειμένη περίπτωση φαίνεται να έχει θετικό πρόσημο. Ήδη έχουμε παρατηρήσει τον Σεβασμιώτατο να έρχεται σε ρήξη με ανθρώπους και σέκτες που κάποτε τον θεώρησαν (ή τεχνηέντως προσπάθησαν να εκβιάσουν κάτι τέτοιο) σημαία τους, μπροστάρη, ηγέτη ή και εγώ δεν ξέρω τι άλλο. Το ζητούμενο με το οποίο κάθε φορά πρέπει να αναμετριόμαστε είναι η ανέγκλητη προαίρεση, η υπαγωγή μας στο θέλημα του Θεού και η μέριμνα για τη φανέρωση και επικράτησή του. Η υποχώρηση των πιθανών ανακυπτουσών εγωτικών εξάρσεων έρχεται τοιουτοτρόπως ως φυσική απόρροια της ορθής αυτής εσωτερικής και εξωτερικής στάσης. Με χαρά τότε βλέπουμε την εν μετανοία και διακρίσει υπαναχώρηση, η οποία δεν συνιστά ταπεινωτική οπισθοχώρηση ή αυτοϋπονομευτική παραδοχή της προσωπικής μας ατέλειας, αλλά συμμαρτυρεί τη θεάρεστη πορεία μας προς την εν Πνεύματι ωρίμανση, γεγονός ταυτόσημο με την αγιότητα. 

Όλα τα παραπάνω συνηγορούν σε μια εξ αγαθής «τυχαιότητος» πληροφορία του γράφοντος (ο οποίος παρακαλεί ταπεινά για τη διάψευση και διόρθωσή της σε περίπτωση που δεν ισχύει ολικώς ή και μερικώς) αναφορικά με τη διάσταση του Μητροπολίτη με τον τέως κληρικό της περιφέρειάς του π. Γεώργιο Δορμπαράκη. Σύμφωνα με αυτήν, λοιπόν, ο Επίσκοπος αναγνώρισε το λάθος της αποπομπής του εν λόγω ιερέως, καρπό εξάπαντος, ως φαίνεται στις περισσότερες των περιπτώσεων, του ορμητικού χαρακτήρος και του ασυγκράτητου «ζηλωτισμού» του Ιεράρχη, πράγματα που συντείνουν στην παράμετρο του «βεβιασμένου» ως του κατεξοχήν δομικού στοιχείου των εσφαλμένων ή, τουλάχιστον, των αμφιλεγόμενων ενεργειών του αγίου Πειραιώς. Άσχετα με την αντίδραση και απάντηση του π. Γεωργίου, αυτό που πρέπει να επισημανθεί είναι η τόλμη ενός εκκλησιαστικού άρχοντος και προϊσταμένου να αναγνωρίσει ένα ατόπημά του ενώπιον ενός υφισταμένου του κληρικού, γεγονός τεράστιας σημειολογικής βαρύτητας σε μέρες έντονου κληρικαλισμού και τόσο διογκωμένης δεσποτοκρατίας. Αξίζει επίσης να υπογραμμισθεί πως το περιστατικό έμεινε κρυμμένο από τα φώτα της δημοσιότητας και καλώς εγένετο ούτως, διότι η γνησιότητα της αγάπης και η αυθεντικότητα της σχέσης δεν έχουν κανέναν απολύτως λόγο διαφήμισης, εφόσον στην ουσία τους εκπορεύονται από την αλήθεια της εν Χριστώ αγάπης. 

Προ καιρού κατηγορήθηκε ο γράφων για περίεργη μετάλλαξη και στροφή υπέρ του Πειραιώς στις τελευταίες του αρθρογραφικές παρεμβάσεις. Έχω ήδη τονίσει πάλιν και πολλάκις ότι ο θεολογικός λόγος οφείλει να είναι αδέσμευτος, αντικειμενικός και το κατά δύναμιν απαθής, όπως επίσης ανήκει στη σφαίρα του αυτονοήτου ότι δεν πρέπει να διέπεται από σκοπιμότητες και εμπάθειες, πολλώ δε μάλλον να διολισθαίνει σε επί προσωπικού επιθετικότητες. Όταν συναντά το ορθόν και ευάρεστον τω Κυρίω, ευλογεί, όταν το εναντίον, καταγγέλλει και καυτηριάζει, πάντοτε με πνεύμα αγάπης και διάκρισης. Ο θεολόγος οφείλει να γίνεται δυσάρεστος ενίοτε, κυρίως όταν βλέπει να νοθεύεται ο ορθόδοξος λόγος τόσο κατά την εκφορά του, όσο προπαντός κατά τη βαθιά του ουσία. Στην προκειμένη περίπτωση είδε ευπρόσδεκτη αναδίπλωση στην ορθότητα και νηφαλιότητα και, ως εικός, δεν μπορεί παρά να τη σημειώσει, να την επικροτήσει και να συγχαρεί επ’ αυτή, πολύ δε περισσότερο τον φορέα της. 

Κ.Ν. 

23/5/2013