ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΤΗΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΤΥΠΙΚΟΥ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου

Πύλη Εκκλησιαστικών Ειδήσεων amen

Στις μέρες μας παρατηρείται μια πρωτοφανής εκδοτική δραστηριότητα γύρω από την υπόθεση θρησκεία και ειδικότερα την χριστιανική και ορθόδοξη πνευματικότητα. Τα βιβλία βγαίνουν "σα ζεστό ψωμάκι" και προσφέρονται "προς βρώσιν" από τους πιστούς, οι οποίοι πολλάκις αναζητούν την πνευματική τροφή με κυριολεκτική ...δίψα!!

Βιβλία που αφορούν σε όλες τις πτυχές της ορθόδοξης πίστης και ζωής. Από τη δογματική μέχρι τη λειτουργική και από την αγιολογία μέχρι την βιοηθική.

Παράλληλα διοργανώνονται αναρίθμητες ημερίδες και συνέδρια από την Ιερά Σύνοδο, Μητροπόλεις, Πανεπιστημιακές σχολές και άλλους φορείς, με αντικείμενο όψεις και θέματα της ορθόδοξης παράδοσής μας. Ποτέ άλλοτε δεν έχουν γίνει τόσες πολλές επιστημονικές συνάξεις για την εξέταση ζητημάτων που αφορούν την εκκλησιαστική ζωή, όσες στις μέρες μας.

Αντιλαμβάνεται, λοιπόν, ο καλοπροαίρετος χριστιανός ότι όλα αυτά συντελούν στην επανεύρεση του "αρχαίου κάλλους" στη θεολογία, στη λατρεία, στην κατήχηση, στην εν γένει ζωή της Εκκλησίας.

Δυστυχώς, όμως, τα πράγματα έτσι θα έπρεπε να είναι αλλά δεν είναι.

Θα σταθώ μόνο στη λατρεία της Εκκλησίας, την τόσο σημαντική και πρωταρχική για τη ζωή των πιστών, και για την οποία γίνονται και από την Ιερά Σύνοδο κατ' έτος πανελλήνια συνέδρια και άλλα τινά κατά καιρούς.

Στα συνέδρια αυτά έγκριτοι καθηγητές και επιστήμονες αναλύουν ιστορικά και θεολογικά τη λειτουργική μας ζωή, επισημαίνουν τα κακώς κείμενα στη λατρεία και κάποιοι προτείνουν και τις λύσεις που η ίδια η παράδοση μάς υποδεικνύει. Όλοι συμφωνούν, αλλά κανείς δεν τηρεί εν τέλει τα όσα με αγαθή πρόθεση αναλύουν οι λειτουργιολόγοι, κληρικοί και λαϊκοί.

Για παράδειγμα: Ποιος επιστήμονας δικαίωσε ποτέ τα "πολυαρχιερατικά συλλείτουργα" και δη αυτά των "ονομαστηρίων"; Μα κανείς, αφού καμιά τυπική διάταξη δεν προβλέπει κάτι τέτοιο. Μια απλή ανάγνωση των Τυπικών (από της Μεγάλης Εκκλησίας μέχρι των Αγιορειτικών Μονών) επιβεβαιώνει του λόγου το αληθές.

Που ερείδεται λειτουργικά και από πλευράς Τυπικού η - ευκαίρως ακαίρως - σύναξη αρχιερέων, με σκοπό την τέλεση της Θείας Λειτουργίας, που γίνεται - δυστυχέστατα - όχημα προσωπικής προβολής; Τα συλλείτουργα κατά το Τυπικό είναι έκτακτη και λίαν επίσημη υπόθεση, που αφορά στις μεγάλες γιορτές και μόνον. Αφήνω κατά μέρος το αίσθημα του λαού, που μπορεί να προκαλούν ανάλογες πολυαρχιερατικές φιέστες, και μάλιστα εν καιρώ κρίσης, η οποία απαιτεί όχι μόνο περιστολή δαπανών αλλά και κάθε περιττής κίνησης που δεν οικονομεί αλλά "ξεχειλώνει" τα πράγματα.

Ποια διάταξη του Τυπικού της κατά Ανατολάς Ορθοδόξου Εκκλησίας δικαιώνει την μεταφορά ιερών λειψάνων όπου γης και εντελώς ακρίτως, με τη συμμετοχή και πάλιν πλειάδος Αρχιερέων; Νομίζω καμία!

Ποια τυπική διάταξη θέλει έναν αρχιερέα να αφήνει τη Μητρόπολή του και να μεταβαίνει σε άλλη Μητρόπολη για ιεροπραξία, προκειμένου να αναπληρώσει τον επιχώριο επίσκοπο, ο οποίος είναι κάπου αλλού; Ο Δεσπότης στολίζει τα πράγματα, ενώ θα έπρεπε να οδυνάται γι' αυτά, για να παραφράσω τον αείμνηστο π. Μιχαήλ Καρδαμάκη.

Άρα, ζούμε μια λειτουργική ζωή που ουσιαστικά αντίκειται πλήρως στην παράδοσή μας, την οποία τόσο ανέξοδα και ανόητα υμνούμε, χωρίς να έχουμε αγγίξει την ουσία.

Την ευθύνη για την τήρηση του Τυπικού έχουν πρωτίστως οι ποιμένες, ήτοι οι επίσκοποι, οι οποίοι πρώτοι - δυστυχώς - στο βωμό διαφόρων σκοπιμοτήτων, καταστρατηγούν, χωρίς πλέον να αντιλαμβάνονται το μέγεθος της απόκλισης, που συνιστά βάναυση εκτροπή από την καθόλου ορθόδοξη πνευματικότητα.

Ίσως του θέματος θα έπρεπε να επιληφθεί κάποτε, με πνεύμα αυτοκριτικής, η Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος και ο σεμνός Πρόεδρός της, Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Ιερώνυμος, ώστε να μην κοροϊδεύουμε τους εαυτούς μας με τα λειτουργικά συνέδρια που συγκαλούνται αλλά στην πράξη περιφρονούνται.

Κοστούμι του Βασίλη Φωτόπουλου