Δημοσιεύουμε σήμερα την δεύτερη συνέντευξη που πήραμε από τον Μητροπολίτη Ζακύνθου Χρυσόστομο Β' για λογαριασμό του πολιτιστικού περιοδικού το δόντι. Εδώ συμπράττει μαζί μας ο διευθυντής του περιοδικού Ανδρέας Τσιλίρας. Η συνέντευξη δημοσιεύθηκε στο τεύχος 31, Δεκέμβριος 2004.
Εργάζεται ακατάπαυστα. Λέει τα πράγματα με τ’ όνομά τους. Ζει με ένταση όλα τα γεγονότα. Δεν δειλιάζει μπροστά σε τίποτα. Έχει διανύσει μια μακρά πορεία μέσα στην Εκκλησία που του επιτρέπει να γνωρίζει σε βάθος όλα τα θέματα. Συχνά καθίσταται «σημείο αντιλεγόμενο». Ο Μητροπολίτης Ζακύνθου Χρυσόστομος μιλώντας στο «Δ», μας αποκαλύπτει την ουσία των πραγμάτων καταγγέλλοντας την επιφάνεια.
43 χρόνια ιεροσύνης και 10 χρόνια αρχιερατείας στη Ζάκυνθο. Που πιστεύετε ότι έχετε φτάσει;
Θα πω αυτό που έλεγε ο Καβάφης: «Και όταν θα φτάσεις στην Ιθάκη, θα δεις Ιθάκες τι σημαίνουν…». Άμα σταματήσεις τη προσπάθεια σημαίνει ότι σταματάς να ζεις. Οι εμπειρίες αυξάνονται και το ιδανικό θα ήταν να εφαρμόζουμε όσα μαθαίνουμε. Ισχύει απόλυτα το «γηράσκω αεί διδασκόμενος».
Η σημαντικότερη στιγμή σας ποια ήτανε;
Η άφιξή μου στη Ζάκυνθο. Προηγήθηκαν και άλλα γεγονότα, αλλά το ότι η Εκκλησία άκουσε τη φωνή του λαού και μου εμπιστεύτηκε να διαποιμάνω την πατρίδα μου, ήταν αυτό που εκπλήρωσε το όνειρό μου…
Ανάμεσα στους στόχους που είχατε θέσει και σε όσα πετύχατε, πόση απόσταση υπάρχει;
Είχα πιο ψηλά τον πήχυ. Αναγκάζεται, όμως, κανείς να προσγειωθεί στην πραγματικότητα. Άλλα πράγματα είχα στο μυαλό μου για την κοινωνία της Ζακύνθου κι άλλα βρήκα. Θυμάμαι, για παράδειγμα, τέσσερις – πέντε πλούσιους που κάλυπταν τις ανάγκες πολλών φτωχών. Τώρα υπάρχουν πολύ πλούσιοι, λίγοι φτωχοί κι όμως οι ανάγκες τους δεν καλύπτονται.
Είστε ένας προκλητικός ιεράρχης, με τι έννοια ότι αντιλαμβάνεστε τις προκλήσεις ως προσκλήσεις για έργο…
Είμαι υποχρεωμένος να αγωνίζομαι κι αυτό είναι διαρκής πρόκληση. Από την ώρα που είσαι αποφασισμένος να αγωνιστείς, δεν μπορείς ούτε να συμβιβαστείς, ούτε να αντιπαρέλθεις τα πράγματα, ούτε να κωφεύσεις, αλλά να μιλάς με ελεύθερο πνεύμα. Πάνω από όλα, όμως, να είσαι εκείνος που είσαι και να μην καλύπτεσαι πίσω από ωραία λόγια.
Έχετε ταυτιστεί με την κριτική και με το θάρρος της γνώμης σας. Υπήρξαν στιγμές που αναθεωρήσατε τη στάση σας ή κάποιες από τις απόψεις σας;
Δεν έχω αναθεωρήσει κάποια από τις απόψεις μου. Ακόμα και αν περνά μια κρίση η θέση μου και δε βρίσκει απήχηση στον κόσμο, στη συνέχεια δικαιώνομαι. Ενώ μπορείς σαν άνθρωπος να κιοτέψεις λίγο, έρχεται η επαλήθευση της θέσεις σου και σε δικαιώνει, δίνοντας σου νέα ώθηση να συνεχίσεις. Βέβαια, όταν διαπιστώσουμε ότι κάναμε λάθος δεν είναι υποτιμητικό να το διορθώσουμε και δε θα δίσταζα ποτέ να το κάνω. Ο κόσμος εκτιμά την αλήθεια κι ενώ μπορεί να παρασυρθεί προσωρινά, τελικά δεν ακολουθεί μια άποψη που κατατίθεται για επικοινωνιακούς λόγους.
Κερδίζετε, όμως, εύκολα την προσοχή της δημοσιότητας…
Εξαρτάται τι εννοούμε με αυτό. Ήρθα στην Πάτρα για μια εκδήλωση των special olympics. Ήταν μια καταπληκτική εκδήλωση κι όμως την άλλη μέρα στις εφημερίδες γράφτηκε – κι όχι ακριβώς όπως το είπα – μόνο μια άποψη που είχα διατυπώσει για το Μητροπολίτη Καλαβρύτων, ότι υπήρξε στέλεχος της χωροφυλακής…
Αυτό το επικοινωνιακό χάρισμα δε σας έχει βοηθήσει κάποιες φορές στη διεκδίκηση των αιτημάτων σας;
Δεν βγαίνει πάντα σε καλό. Κουμπώνονται οι άνθρωποι που θέλουν να έχουν «και μα το σκύλο καλημέρα και με τη γάτα καλησπέρα». Η αποτελεσματικότητα οφείλεται στην επιμονή μου. Έφτασα στο σημείο να πηγαίνω στα υπουργεία και να περιμένω δύο και τρεις ώρες μέχρι να πετύχω το σκοπό μου.
Τα παραδείγματα είναι πολλά: Πριν δέκα χρόνια διαπίστωσα φοβερές καταστάσεις στο νοσοκομείο της Ζακύνθου. Έκανα μια σύσκεψη φορέων. Ήρθαν όλοι εκτός από τον πρόεδρο του Νοσοκομείου, ο οποίος μου έστειλε ένα γράμμα, γράφοντάς μου να κοιτάξω τα καθήκοντά μου. Εγώ, όμως αντιλαμβάνομαι ότι στα καθήκοντά μου είναι και η υγεία των πολιτών. Από τότε πάλευα δέκα χρόνια. Θεμελιώθηκε τώρα το νοσοκομείο και δεν ήρθε κανένας από τους παράγοντες επειδή είναι έργο της προηγούμενης κυβέρνησης. Τι με ενδιαφέρει εμένα ποια είναι η κυβέρνηση; Εμένα με ενδιέφερε να γίνει το νοσοκομείο…
Αντίστοιχο παράδειγμα είναι και ο αγώνας μου για μονάδα τεχνικού νεφρού στη Ζάκυνθο. Πήγα μια Παρασκευή στο υπουργείο Υγείας. Μου είπε ο υφυπουργός, ότι ο υπουργός δεν υπέγραφε τη χρηματοδότηση. Του είπα, λοιπόν, να του πει ότι έχει έναν κουζουλό δεσπότη στο γραφείο του κι ότι αν μέχρι τη Δευτέρα δεν είχαν δοθεί τα χρήματα, θα έκανα απεργία πείνας έξω από το υπουργείο. Τη Δευτέρα η υπογραφή είχε μπει…
Όταν είσαι επίσκοπος πρέπει να είσαι λαμπάδα που να καις κάθε μέρα, όλη μέρα. Διαφορετικά δεν μπορείς να επιβιώσεις. Θα υπάρξουν άνθρωποι που θα μεμψιμοιρούν ή που θα δυσπιστούν. Αυτό είναι λογικό. Αλίμονο αν όλοι συμφωνούν. Θα μοιάζει με δημοψήφισμα του 96%!
Παραταύτα υπάρχει η αίσθηση ότι έχετε μεγαλύτερη εξουσία από την τοπική αυτοδιοίκηση στη Ζάκυνθο.
Απλώς όταν η τοπική αυτοδιοίκηση έχει μια δυσκολία και επικαλεστεί τη δική μου συμπαράσταση, είναι πιο αποτελεσματική. Δεν θέλω να προτρέχω, αλλά να συμβαδίζω με τα προβλήματα. Ένα παράδειγμα είναι το μεταπτυχιακό πρόγραμμα για το περιβάλλον που λειτουργεί στη Ζάκυνθο. Κινδύνευε το Σεπτέμβριο να καταργηθεί επειδή η Νομαρχία δεν έδινε 60.000 ευρώ. Γνωστοποίησα στους υπεύθυνους ότι θα δώσει η Εκκλησία τα 15.000 ευρώ και ότι αν δεν ευαισθητοποιηθούν οι αρμόδιοι, θα έδινα εγγύηση για τα υπόλοιπα. Όταν φτάνει ο κόμπος στο χτένι, τότε νιώθω πως είναι καιρός να παρέμβω…
Το ίδιο έγινε και με το ΤΕΙ Οικολογίας που ιδρύθηκε στο νησί πριν από δύο χρόνια. Σε σύσκεψη στην Πάτρα για το κτιριακό, όλοι έλεγαν «άλλα λόγια να αγαπιόμαστε» και το ΤΕΙ δεν θα ξεκινούσε ποτέ. Τότε εγώ έφυγα για να μετατρέψω ένα κτίριο της Μητρόπολης σε έδρα του ΤΕΙ, ώστε να λειτουργήσει άμεσα. Κι όταν έκανα αγιασμό δεν ήρθε κανένας! Γιατί; Του Δεσπότη ήταν το ΤΕΙ; Αμέσως μετά, ήθελα να δώσουμε μια έκταση της Μητρόπολης για να γίνει η μόνιμη έδρα του Τμήματος. Πρώτα αγωνίστηκα για την έγκριση της Ιεράς Συνόδου. Ο Αρχιεπίσκοπος δεν έβαζε το θέμα ούτε στην ημερήσια διάταξη κι έτσι χάθηκαν δύο χρόνια. Μέχρι που του είπα να μου δώσει τουλάχιστον μια αρνητική απάντηση κι εγώ θα πήγαινα στη Ζάκυνθο και θα έλεγα ότι ο Χριστόδουλος δεν θέλει το ΤΕΙ. Μου έδωσε τελικά την άδεια και τότε οι αρμόδιοι της Πολιτείας αντί να ξεκινήσουν άμεσα το έργο, ανακάλυψαν μια άλλη έκταση για να γίνει το ΤΕΙ, 16 χιλιόμετρα από το κέντρο του νησιού, απ’ όπου δεν περνάει ούτε… νυχτοκόκορας! Θέλουν να στείλουν εκεί τα παιδιά…
Δεν έχουν και λίγο πολιτική χροιά αυτές οι κινήσεις σας;
Κοινωνική ναι, πολιτική όχι. Πολιτική είναι να κατηγορείς κάποιους και να υμνείς κάποιους άλλους. Να δοξάζεις τη μία δεξιά και να κατηγορείς την άλλη αριστερά. Όταν κάνεις τη δουλειά σου, είναι κάτι διαφορετικό. Εγώ όταν έχουμε εκλογές φεύγω για 15 μέρες από τη Ζάκυνθο. Πηγαίνω στο εξωτερικό, ώστε να μην κατηγορηθώ ότι περεμβαίνω.
Πόσο κοντά βρίσκεται στο χρέος της η Εκκλησία της Ελλάδος;
Η Ελλαδική Εκκλησία στερείται πρωτοβουλιών σε κοινωνικά θέματα. Νομίζουν ότι αν κάνουμε μια φιλανθρωπία επικοινωνιακή, είμαστε καλυμμένοι. Χρειαζόμαστε περισσότερες παρεμβάσεις, αποβλέποντας στο αυτονόητο, ότι υπηρετούμε το λαό, όχι με γνώμονα ότι θα κερδίσουμε, όπως κάνουν οι πολιτικοί. Αγωνίζεται, για παράδειγμα, ο Αρχιεπίσκοπος να ανωτατοποιήσει την Παιδεία στην Εκκλησία. Θέλουμε το κράτος να μας δώσει το κτίριο, να μας πληρώνει τα λειτουργικά έξοδα κι εμείς να λέμε ότι έχουμε δική μας σχολή. Ποιο κράτος θα το δεχτεί αυτό; Πήγε ποτέ η Ελλαδική Εκκλησία να δει τις ανάγκες που υπάρχουν στα σχολεία (εκκλησιαστικά και μη) και να προσπαθήσει να τις καλύψει; Στη Ζάκυνθο, όποιο σχολείο ζητάει υπολογιστή, φωτοτυπικό ή κάτι άλλο, το παίρνει από την Εκκλησία. Δε με νοιάζει αν είναι αρμοδιότητα του κράτους, με νοιάζει να λειτουργεί το σχολείο…
Ευχηθήκατε στον Αρχιεπίσκοπο (Χριστόδουλο), όταν γιόρταζε, «να επανέλθει στο σωστό δρόμο και στα καλά λιμάνια της Εκκλησίας». Ποια περίοδος της Εκκλησίας υπήρξε καλό λιμάνι;
Η Εκκλησία της Ελλάδας, επειδή έχει συνοδικό σύστημα, δεν έχει πάντα περιόδους ηρεμίας. Οι διακυμάνσεις είναι σχεδόν καθημερινές. Ο κάθε Αρχιεπίσκοπος θέλει να επιβάλει τις απόψεις του, αλλά δεν είναι πάντα δυνατό. Μια ήρεμη περίοδος της Εκκλησίας ήταν αυτή του Σεραφείμ, που ανέβηκε σε μια ανώμαλη περίοδο και προσπαθούσε να επαναφέρει την Εκκλησία στην παλιά της αίγλη χωρίς κραδασμούς. Μεσολάβησαν, όμως, τα γεγονότα της εκκλησιαστικής περιουσίας. Ο Αρχιεπίσκοπος δεν ήθελε τη σύγκρουση και απόδειξη είναι ότι ο ίδιος δε μίλησε ποτέ δημόσια, γιατί πίστευε ότι έπρεπε να είναι ο τελευταίος συζητητής. Έτσι, μπήκαν μπροστά ο Χριστόδουλος, ο Άνθιμος κα κάποιοι άλλοι που πίστευαν ότι ίσως πέσει ο Αρχιεπίσκοπος. Βιάζονταν πολύ από τότε…
Ο Σεραφείμ, όμως, επί 25 χρόνια έκανε μεγάλο έργο, χωρίς να προβάλλεται τόσο έντονα. Ακούμε τώρα για το έργο της Εκκλησίας. Μα είναι το ακριβώς το ίδιο, δεν προστέθηκε ουσιαστικά τίποτα! Απλώς υπάρχει μεγάλη προβολή.
Η διασημότητα δεν κάνει κάποιες φορές καλό στην Εκκλησία; Δεν έχουν έρθει κοντά της περισσότεροι άνθρωποι;
Δεν υπάρχει καλή διασημότητα. Χρειάζεται περισσότερη συστολή και του δικού μου λόγου και των άλλων. Όσο περισσότερο προσέχουμε, τόσο καλύτερα. Από τη στιγμή που έχετε τη δυνατότητα ως δημοσιογράφοι με ένα κόμμα να μου αλλάξετε το νόημα, πρέπει να προσέχουμε πολύ.
Ούτε περισσότερος κόσμος έρχεται, ούτε οι νέοι πλησιάζουν πιο πολύ. Σε όλους τους αιώνες, οι νέοι διαφοροποιούνται από την Εκκλησία και επανέρχονται μετά από κάποια χρόνια. Η αμφισβήτηση είναι φυσιολογική για την εφηβεία και τη νεότητα. Όλοι έτσι ήταν, εκτός από κάποιους σαν κι εμένα που ζούσαμε μέσα στην Εκκλησία. Ίσως εγώ λιγότερο γιατί είχα κι άλλα ενδιαφέροντα. Μου άρεσε και το θέατρο και ο κινηματογράφος και η μουσική, μου άρεσε και η καλώς ευνοούμενη κοινωνική ζωή, χωρίς να παραμελώ την Εκκλησία. Δεν έλεγα ότι επειδή βγήκα το Σάββατο δεν θα πάω το πρωί στη Εκκλησία…
Γιατί δεν αναλάβατε τον τηλεοπτικό σταθμό της Εκκλησίας;
Η Εκκλησία ολισθαίνει καθημερινά σε μια εκκοσμίκευση που τη βλάπτει. Δεν αντέχει η Εκκλησία έναν σταθμό, ούτε οικονομικά. Οι ιδιωτικοί σταθμοί ζουν από τις διαφημίσεις και από πηγές που η Εκκλησία δεν θα μπορούσε να έχει. Όταν τα κρατικά κανάλια μεταδίδουν θρησκευτικές τελετές, ανεβαίνει η θεαματικότητά τους. Όμως αυτό γίνεται μία-δύο φορές τη βδομάδα. Αν μετέδιδαν τελετές κάθε μέρα, θα βούλιαζε η θεαματικότητα. Ούτε μπορούμε να στοχεύουμε στους ηλικιωμένους και σε όσους είναι καθηλωμένοι στα σπίτια τους. Δεν θα ακούν συνέχεια τον σταθμό μας. Θα αλλάξουν κανάλι για κάτι πιο ευχάριστο. Έτσι δεν μπορούσα να αναλάβω κάτι που δεν πίστευα…
Κινήσεις όπως η μετάφραση του Ευαγγελίου στη δημοτική βοηθούν την Εκκλησία;
Μεταφράζουμε τα κείμενα των Αποστόλων και του Ευαγγελίου. Τα υπόλοιπα κείμενα της λατρείας δεν μας ενδιαφέρουν; Πόσοι είναι εκείνοι που βρίσκονται την ώρα του Ευαγγελίου στην Εκκλησία; Οι περισσότεροι πηγαίνουν στο τελευταίο ημίωρο. Εμείς με τη μετάφραση αυξήσαμε το χρόνο της λειτουργίας, αντί να τον μειώσουμε. Ο Αρχιεπίσκοπος πάει στις 7.30 το πρωί και τελειώνει στις 11.30. Εγώ πηγαίνω στην Εκκλησία στις 8.00 και τελειώνω στις 10.15. Τίποτα δεν κόβουμε, αλλά έχουμε έναν ρυθμό που βοηθάει και τον κόσμο.
Ακούμε πολλές πόλεις τελευταία να μιλούν για θρησκευτικό τουρισμό…
Δεν είναι κάτι καινούριο. Πριν από κάποιες δεκαετίες ο Άγιος Ανδρέας ήταν μια ευκαιρία για τους Ζακυνθινούς να πάμε στην Πάτρα. Αντίστοιχα, στη Δυτική Πελοπόννησο είχαν την αφορμή του Αγίου Διονυσίου για να έρθουν στη Ζάκυνθο το καλοκαίρι. Σήμερα ποιο είναι το νόημα του θρησκευτικού τουρισμού; Να πάμε τα ΚΑΠΗ στην Αρχαία Ολυμπία και να σταματήσουμε ενδιάμεσα σε ένα ναό; Κάτι οργανωμένο μπορεί να γίνει μόνο όπου υπάρχει προσκύνημα καθιερωμένο στους αιώνες. Στη Ζάκυνθο έχουμε το καλοκαίρι 100 χιλιάδες επισκέπτες κάθε μέρα. Μόνο 1000 θα πάνε στον Άγιο Διονύσιο… Οργανωμένα γραφεία με κονσέρβα πίστη δεν μπορούν να υπάρχουν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου