Το Πατριαρχείο Αντιοχείας βυθίζεται στα προβλήματά του

Του θεολόγου Roni Bou Saba

Από τη στιγμή που ανέλαβε ο Πατριάρχης Αντιοχείας Ιωάννης Ι’ τα ηνία του παλαίφατου αυτού Πατριαρχείου, κλήθηκε να αντιμετωπίσει και να βρει λύσεις για μια σειρά προβλημάτων τα οποία προέκυπταν το ένα μετά το άλλο. 

 Η ως τώρα πορεία του δείχνει ότι τα προβλήματα αντί να λυθούν περιπλέκονται και δημιουργούνται νέα. Οι ορθόδοξοι ανά την υφήλιο δεν μπορούν να λησμονήσουν για παράδειγμα την ξαφνική αποχή από την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο που συνήλθε στην Κρήτη το 2016. Μια κίνηση που πλήγωσε την ομοφωνία της Ρωμιοσύνης, και έδωσε άλλοθι σε σλαβόφωνες εκκλησίες για να απέχουν κι αυτές. Επίσης, «μαίνεται» ο πόλεμος με το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων για το Κατάρ και δεν διαφαίνεται λύση στον ορίζοντα, καθώς οι υπόλοιπες Ορθόδοξες Εκκλησίες δεν φαίνεται να στηρίζουν την Αντιόχεια στον δρόμο που επέλεξε. 

Δεν χρειάζεται να ανατρέξω στους περασμένους χρόνους ή μήνες, ούτε καν εβδομάδες για να δείξω την εσφαλμένη κατά την ταπεινή μου γνώμη πορεία που ακολουθεί το Πατριαρχείο Αντιοχείας, του οποίου είμαι μέλος. 

Μόλις την περασμένη Παρασκευή, 26 Απριλίου, συνήλθε εκτάκτως η Ιερά Σύνοδος του Πατριαρχείου για να εκλέξει μητροπολίτη για την κενωθείσα μητρόπολη Βύβλου και Βότρυος (Όρους Λιβάνου), μετά την παραίτηση του πολιού μητροπολίτη Γεωργίου. 

Παρότι, σύμφωνα με πηγές, ο σκοπός της συνεδρίασης ήταν η συγκεκριμένη εκλογή, ωστόσο ο Πατριάρχης ζήτησε από τη Σύνοδο να ψηφίσει αρχικά διάδοχο στην Μητρόπολη Λαοδικείας. Αίτημα το οποίο ικανοποιήθηκε. Ο καινούργιος μητροπολίτης δεν είναι παρά το δεξί χέρι του Πατριάρχη από τα ηγουμενικά του χρόνια στο Μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου στη Συρία. Η εκλογή αυτή προκάλεσε αντιδράσεις του ποιμνίου της Λαοδικείας, που είναι και ο τόπος καταγωγής του Πατριάρχη. Οι πιστοί της Λαοδικείας ήταν ακόμα σε διαβουλεύσεις για να προτείνουν στη Σύνοδο κάποιους υποψηφίους. Τους πρόλαβε λοιπόν ο Μακαριώτατος. Φυσικά η Σύνοδος δεν αντέδρασε στην έκτακτη αυτή εκλογή και ο Πατριάρχης πέρασε επιτυχώς ένα από τα δύο αιτήματα που είχε ετοιμάσει για τη Σύνοδο. 

Σειρά πλέον είχε η μητρόπολη Όρους Λιβάνου. Σύμφωνα με καλά ενημερωμένες πηγές φέρεται να είχε ζητήσει ο Πατριάρχης από ισχυρούς μητροπολίτες να προωθήσουν κάποιον υποψήφιο ως δική του επιλογή για τη θέση. Πράγμα που στέφθηκε με επιτυχία και συγκεντρώθηκαν οι απαιτούμενες ψήφους υπέρ του εν λόγω υποψηφίου. “Με παπικό τρόπο”, όπως δήλωσε ανώτερος κληρικός του Πατριαρχείου, ακύρωσε ο Πατριάρχης τις εκλογές, ξαφνιάζοντας τα μέλη της Συνόδου με το αίτημα να ψηφίσουν υπέρ ή κατά της μετάθεσης του “Εν Μπουένος Άιρες” Σιλουανού. Αφού αντέδρασαν μερικοί μητροπολίτες πέρασε τελικά η μετάθεση με πλειοψηφία κι όχι με ομοφωνία. Οι παραβιάσεις των ιερών κανόνων της Εκκλησίας δεν σταμάτησαν εδώ! Ο Πατριάρχης όρισε τοποτηρητή της εν Μπουένος Άιρες μητρόπολης τον ίδιο τον μετατεθέντα μητροπολίτη Σιλουανό! 

Αυτές οι πρακτικές έχουν αναστατώσει το ποίμνιο όχι μόνο του Όρους Λιβάνου, αλλά ολόκληρου του Πατριαρχείου. Διάφορα κείμενα που τις σχολιάζουν έχουν κατακλύσει το διαδίκτυο. Οι σχολιαστές αναρωτιούνται για την κανονικότητα τέτοιων πράξεων, και εκφράζουν τον φόβο τους σε περίπτωση που περάσει αυτή η αντικανονική μετάθεση και αντικανονική τοποθέτηση του μετατεθέντα μητροπολίτη ως τοποτηρητή της παλιάς του μητρόπολης μήπως επαναληφθούν και σε επόμενες εκλογές. Το κερασάκι στην τούρτα είναι ότι ο μητροπολίτης Σιλουανός τυγχάνει πρώτος ξάδερφος του Πατριάρχη Ιωάννη, και μετατέθηκε χωρίς κανένα λόγο. Μάλιστα εξέλαβε ο κόσμος ότι η μετάθεσή του έγινε γιατί είναι Λιβανέζος- πέραν της συγγένειας. 

Το ζήτημα της υπηκοότητας του μητροπολίτη σε σχέση με την μητρόπολη στην οποία εκλέγεται μαστιγώνει το Πατριαρχείο Αντιοχείας το τελευταίο διάστημα. Υπήρξε η αιτία που μέχρι σήμερα δεν αποκαταστάθηκαν οι σχέσεις του εν Γαλλία Ιγνατίου που είναι Σύρος με την πλειονότητα του ποιμνίου του που είναι Λιβανέζοι. Στην Αργεντινή αν εκλεγεί Λιβανέζος θα αναρωτηθεί δικαίως ο κόσμος γιατί τότε αυτός να μην είχε θεωρηθεί κατάλληλος για την μητρόπολη Όρους Λιβάνου. Και αν εκλεγεί Σύρος, τότε οι Λιβανέζοι δεν θα έχουν πλέον κανένα μητροπολίτη στη διασπορά, ενώ ήδη έχουν γίνει μειονότητα στη Σύνοδο. 

Το πρόβλημα αυτό, επαναλαμβάνω, δεν είναι τωρινό. Αντί να ασχοληθεί ο Πατριάρχης σοβαρά να το λύσει με ποιμαντικό τρόπο, τώρα έριξε λάδι στη φωτιά, και ξύπνησε κρυφούς πόθους κάποιων για διχοτόμηση του Πατριαρχείου Αντιοχείας- πράγμα που πρέπει άμεσα να καταπολεμηθεί. 

Ο Πατριάρχης πρωτίστως, αλλά και η Ιερά Σύνοδος που σε μεγάλο βαθμό είναι η παλιά αδελφότητά του, οφείλουν να σταθούν με ευθύνη μπροστά στα ατελείωτα προβλήματα και να τα επιλύσουν πριν είναι αργά για το λιγοστό ποίμνιο που έχει μείνει στον Λίβανο και τη Συρία.