ΠΟΙΟΣ ΗΤΑΝ Ο ΝΕΚΡΟΣ;

Του συγγραφέα Νουρετίν Αϊντίν

Τον συνάντησα στη διάρκεια του πρωινού μου περίπατου, ξαπλωμένο στο πρώτο σκαλοπάτι της κατηφοριάς που πάει για την παραλία του Γιεσίλγιουρτ. 

Είχε υποστεί καρδιακή προσβολή... 

Κανείς δεν σταμάτησε να ενδιαφερθεί. 

Αυτοί που το είχαν ρίξει στο πρωινό περπάτημα για να αδυνατίσουν και... να ζήσουν χρόνια πολλά, περνούσαν αδιάφοροι από τον ίδιο δρόμο. 

Μου φάνηκε πως εκείνο το πρωί δεν ήταν αυτός ο μόνος νεκρός, είχε πεθάνει μαζί του κι η ανθρωπιά... 

Τον τρέξαμε στο διπλανό νοσοκομείο, όμως ήταν πλέον αργά. 

Ο Στυλιανός Πάνου, είχε πεθάνει... 

Τον Στέλιο τον γνώριζα από το 1976. Έμενε στο Κουρτουλούς στη διπλανή από εμάς πολυκατοικία και ήταν ανάπηρος. Δεν μπορούσε να περπατήσει. 

Χρόνια μετά τον συνάντησα τυχαία στο Γιεσίλγιουρτ, ήταν γείτονας και πάλι στη διπλανή πολυκατοικία. Ο Στέλιος περνούσε τη μέρα καθισμένος μπροστά στην πόρτα του, κουβεντιάζοντας με τους περαστικούς. 

Τους ρωτούσε, ‘πως είναι; τι κάνουν;’ και τους ξεπροβόδιζε με ένα ‘κοίτα καλά τον εαυτό σου και να προσέχεις τ’ αυτοκίνητα’. 

Του είχαμε κολλήσει το παρατσούκλι ‘Αριστοφάνης’ κι εκείνος σαν δεύτερος Διογένης ενίοτε μας έλεγε ‘Μη μου σκιάζεις τον ήλιο’... 

Ο Στυλιανός δεν είχε κανένα δικό του δίπλα του όταν πέθανε. Ήταν κι αυτός ένας Ρωμιός συμπολίτης μας που μετά από όλες τις τραγωδίες που πέρασε η κοινότητά του και ξέφτισε δημογραφικά, ζούσε μόνος... 

Οι συγγενείς του είχαν φύγει κι είχε μείνει μόνος του σε τούτη τη χώρα... Για κάποιο λόγο δεν είχε κατορθώσει να τους ακολουθήσει. Ήταν μόνος, σαν την καλαμιά στον κάμπο. 

Ίσως εάν τον βοηθούσαν τα πόδια του, εάν μπορούσε να περπατήσει, να είχε φύγει κι αυτός... Έτσι θα είχε μείνει κενός άλλος ένας χώρος στο κοιμητήριο. 

Οι πρόγονοί του, χιλιάδες χρόνια πριν, είχαν χτίσει τούτη την πόλη, ήταν η μητέρα πατρίδα του, γι’ αυτό δεν μπορούσε να την αποχωριστεί... 

Τίνος απόγονος να ήταν άραγε; Μήπως του μεγάλου αρχιτέκτονα Ισίδωρου του Μιλήσιου που έφτιαξε την Αγιασοφιά; Από την οικογένεια του Αναστασίου μήπως που έφτιαξε τον πύργο του Γαλατά ή του Μεγάλου Θεοδοσίου που μας χάρισε την Μονή της Χώρας; 

Κανείς από εμάς δεν φρόντισε να μάθει από που ακριβώς κρατούσε αυτός που μας έφυγε... Είναι όμως σίγουρο πως ο πολιτισμός των ανθρώπων που και αυτός ανήκε, θα ζει αιώνια σε τούτα τα χώματα. 

Τρεις μέρες μετά μετέφεραν την σορό του στο ναό του Αγίου Δημητρίου στο Κουρτουλούς. Για πρώτη φορά βρέθηκα να παρακολουθώ μια κηδεία, στην εκκλησία που χρόνια πολλά περνώ από μπροστά της. 

Ένα εντυπωσιακό φέρετρο και πολλά στέφανα υπήρχαν στον ναό και καμιά εικοσιπενταριά συγγενείς και φίλοι είχαν συγκεντρωθεί για την κηδεία. Οι περισσότεροι κατέφθασαν από την Αθήνα. Ήταν θλιμμένοι και το πικρό τους κλάμα με συγκίνησε. 

Από εκεί μεταφέραμε τον Στέλιο στο παραπλήσιο νεκροταφείο. Τοποθετώντας τον στον τάφο που ήταν θαμμένος κι ο πατέρας του, τον ξεπροβοδήσαμε για την αιωνιότητα. 

Παλιά, στο δρόμο αυτό που βγάζει στο ρωμαίικο νεκροταφείο ήταν το σπίτι μας. Στο πραξικόπημα της 12ης του Σεπτέμβρη είχαμε κρύψει εκεί στο κοιμητήριο τα βιβλία μας. Θυμήθηκα τις μέρες εκείνες. Ήταν μέρες καταπίεσης, Απαγορευόταν τα βιβλία. Απαγορευόταν το σκέπτεσθαι. 

Τις ξαναθυμήθηκα... 

Τις συλλογές ποιημάτων του Ναζίμ Χικμέτ εκεί τις είχαμε καταχωνιάσει. Τελικά σε μια αίθουσα μας προσέφεραν παξιμάδι, ποτό, λουκούμι και καφέ... 

"Πολύ λίγοι μείνατε" είπα στους παρευρισκομένους... 

"Εδώ στο νεκροταφείο ο αριθμός μας αυξάνεται" μου απάντησαν. 

Διαπίστωσα ότι οι άνθρωποι αυτοί είναι στοιχείο αχώριστο από τα χώματα τούτα. Οι ρίζες τους βρίσκονται πολύ βαθιά. 

Εγώ ήρθα στην Πόλη το 1973. Εσύ πότε; Εκείνοι όμως χιλιάδες χρόνια βρίσκονται εδώ... 

Δεν βρίσκονται σήμερα εδώ για να πάρουν το χώμα και να φύγουν. Ο έρωτάς τους γι’ αυτό συνεχίζεται μέχρι να έρθει η στιγμή να τους σκεπάσει... 

Εκεί είδα και τον τάφο της κυρα-Δέσποινας της πάλαι ποτέ διασημότερης καζινιέρισσας των Ταταούλων. 

Εκεί είδα ότι, όντως, στο χώρο αυτό έχουν πληθύνει...

Απογευματινή Κωνσταντινουπόλεως, 6-9-2013