ΜΟΥΣΕΙΟ Ή ΕΚΚΛΗΣΙΑ Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ;

Ένα καινούργιο ιστολόγιο, το Apanemos's Blog, εγκαινιάζει την παρουσία του στο Διαδίκτυο με ένα κείμενο που νομίζουμε πως αξίζει να προσεχθεί και να αντιμετωπιστεί με σοβαρότητα. Ο Απάνεμος εκφράζει εμπεριστατωμένα τις επιφυλάξεις του σχετικά με μια πρόσφατη κίνηση για την αποκατάσταση της Αγίας του Θεού Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη ως χριστιανικού ναού. Αναδημοσιεύουμε το κείμενο "Μουσείο ή εκκλησία η Αγία Σοφία;" στην Ιδιωτική Οδό προς προβληματισμό και συζήτηση.

Τον τελευταίο καιρό αρκετοί από εμάς έχουν γίνει αποδέκτες του παρακάτω e-mail:

“To all of you who are Greek, Orthodox: The European Union Parliament is pressuring the Turkish Government to restore Saint Sophia Cathedral from a museum into a Greek Orthodox Church. However the Parliament has set a requirement of 1.000.000 signatures on a petition before it makes this conversation a prerequisite for Turkey’s admission into the European Union. You are requested to cast your vote by logging on to a link at www.hagiasophiablog.com. This is an opportunity for each of you to have an impact on world events. Get as many Greek Orthodox, other Orthodox and Christian friends of yours to sign the petition and make history.”

“Στο site www.hagiasophiablog.com υπάρχει ένα LINK, για να ψηφίσετε, ώστε να ξαναλειτουργήσει η Αγία Σοφία στην Κων/πολη ως χριστιανική εκκλησία και όχι ως μουσείο. Για να ξεκινήσει η διαδικασία συζήτησης και άσκησης πίεσης από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προς την Τουρκία χρειάζονται 1.000.000 ηλεκτρονικές υπογραφές (σύμφωνα με τον δημιουργό της ψηφοφορίας). Ήδη σε μια εβδομάδα μαζεύτηκαν χωρίς καν ανακοινώσεις από τον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο 50.000.”

Προτού ψηφίσετε για τη μετατροπή του Μουσείου της Αγίας Σοφίας (σωστότερα της Αγίας του Θεού Σοφίας) σε ορθόδοξη εκκλησία, παρακαλώ λάβετε υπόψη σας τα παρακάτω:

- Η Αγία Σοφία επισήμως έπαψε να λειτουργεί ως χώρος προσευχής το 1934 με απόφαση του Κεμάλ Ατατούρκ, ο οποίος τη μετέτρεψε σε μουσείο ("Ayasofya müzesi"), επιτρέποντας σε όλους ανεξαρτήτως θρησκείας να την επισκεφτούν, θεσπίζoντας έτσι έναν από τους πιο σημαντικούς νόμους εκκοσμίκευσης του σύγχρονου τουρκικού κράτους

- Υπήρξε τόπος λατρείας και προσευχής, χριστιανικός από το 537 έως το 1453 και μουσουλμανικός από το 1453 έως το 1934 και ως τέτοιος θεωρείται πολύ σημαντικός από τις δύο θρησκείες και εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Η μόνη διακοπή υπήρξε από το 1204 έως το 1261 κατά τη διάρκεια της λατινοκρατίας οπότε οι σταυροφόροι αφού κατέλαβαν την πόλη λεηλάτησαν τα μνημεία της

- Είναι ένα ζωντανό μνημείο της Άλωσης της Κωνσταντινούπολης στις 29-5-1453, όταν ο οθωμανός Σουλτάνος Μωάμεθ ο Β΄, εισερχόμενος στην πόλη τη δεύτερη ημέρα, προσευχήθηκε στο ναό και τον ανακήρυξε το πρώτο τζαμί της

- Η μετατροπή της σε εκκλησία σημαίνει την εξαφάνιση όλων των χαρακτηριστικών της χρήσης της ως τζαμιού, του μιχράμπ, του μινμπάρ κ.λπ., μνημειώδη και αυτά, καθώς επίσης του ισλαμικού διακόσμου και των ιερών επιγραφών του Κορανίου

- Μετά την οθωμανική κατάκτηση, το κτίσμα υπέστη μία σειρά δομικών αλλαγών, όπως η προσθήκη τεσσάρων μιναρέδων, τουρμπέδων και βοηθητικών κτηρίων που όλα μαζί συνιστούν ένα μοναδικό θρησκευτικό σύνολο της οθωμανικής αυτοκρατορικής περιόδου

- Αυτό καθ΄ εαυτό το γεγονός της συνεχούς χρήσης του κτίσματος ως λειτουργικού τόπου λατρείας και προσευχής για 1.430 χρόνια και η ανάλογη προστασία που του επιφυλάχτηκε, είναι ο σπουδαιότερος λόγος που στέκει έως σήμερα με “θαυματουργό τρόπο”

- Τα 481 χρόνια μουσουλμανικής παρουσίας δεν μπορεί να μετρήσουν λιγότερο από τα 859 χρόνια ορθόδοξης και να διαγραφούν. Ιδίως όταν η πρώτη σεβάστηκε τη δεύτερη διατηρώντας όχι μόνο το όνομα ("Ayasofya Camii") αλλά ακόμα και τα χριστιανικά μωσαϊκά, γεγονός μοναδικό στο ανεικονικό Ισλάμ. Για παράδειγμα, είναι ξεχωριστού ενδιαφέροντος το γεγονός ότι το μωσαϊκό της Δέησης στη νότια γαλαρία ήταν πάντα ορατό και διατηρείται αποσπασματικό διότι οι επισκέπτες για αιώνες συνήθιζαν να αφαιρούν και να παίρνουν μαζί τους ψηφίδες, ακόμη και μετά την οθωμανική κατάκτηση.

Επιπλέον,

- Η αποκατάσταση της Αγίας Σοφίας ως εκκλησίας δεν υπήρξε ποτέ αίτημα του Οικουμενικού Πατριαρχείου, το οποίο εδρεύει στην Κωνσταντινούπολη, έχει δεχτεί την ιστορική πραγματικότητα και εφαρμόζει έμπρακτα το σεβασμό και την ειρηνική συνύπαρξη των θρησκειών. Αντιθέτως, μία τέτοια κίνηση μοιραία θα δυσχεράνει περαιτέρω τη θέση του στην τουρκική κοινωνία και θα υπονομεύσει τον αγώνα του για ίση μεταχείριση και σεβασμό των δικαιωμάτων του από τις τουρκικές Αρχές

- Η άσκηση αυτής της πίεσης στην τουρκική κυβέρνηση το μόνο που θα καταφέρει είναι την περαιτέρω άνοδο των αντιευρωπαϊκών αισθημάτων, του θρησκευτικού φανατισμού και της πεποίθησης στην τουρκική κοινή γνώμη ότι της επιβάλλονται αβάσταχτοι και άδικοι όροι

- Η τουρκική κυβέρνηση είναι πολύ πιθανό να στρέψει τη διεθνή προσοχή σε αυτό το αίτημα και να αποσιωπήσει τα σημαντικά θέματα όπως ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Εν κατακλείδι,

Η Αγία Σοφία είναι ένα μνημείο του πολιτισμού με παγκόσμια σημασία, το οποίο προστατεύεται από διεθνείς οργανισμούς όπως η UNESCO και το ICOMOS και οι οποίοι θέτουν το πλαίσιο της προστασίας της

- Το μνημείο χρειάζεται επειγόντως τη διεθνή επιστημονική συνεργασία και συνδρομή που θα πρέπει να θεραπεύσει τις ανοιχτές του πληγές, να το προστατέψει από τους σεισμούς και να εξασφαλίσει τη μελλοντική του ύπαρξη

- Υπάρχουν πολυάριθμες σημαντικές εκκλησίες που βρίσκονται σε κίνδυνο και αξίζουν επίσης προσοχής και αποκατάστασης καθώς αυτά τα μνημεία είναι μάρτυρες της χριστιανικής κληρονομιάς της Τουρκίας.

Τα μνημεία του πολιτισμού αντανακλούν την ιστορία των χωρών και των ανθρώπων. Αξίζουν το σεβασμό, την ανεκτικότητα και τη φροντίδα όλων μας και δεν πρέπει να αφήνονται στο φανατισμό και την άγνοια.