Η ΠΟΛΗ ΕΝΟΣ ΕΛΛΑΔΙΤΗ

Τι είναι τελικά η Κωνσταντινούπολη

Σκέψεις ενός Ελλαδίτη

Πάντα ονειρευόμουν να βρεθώ στην μυθική πόλη, όπου έδρασαν τρεις από τις μεγαλύτερες Αυτοκρατορίες όλων των εποχών, σε μια πραγματική Μητρόπολη που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην απρόβλεπτη ροή της ιστορίας. Μέσα από την ιστορία και διάφορα λογοτεχνικά βιβλία πίστευα ότι θα συναντούσα μια αχανή πόλη -αρχαιολογικό χώρο, που θα μαρτυρεί όλες τις μεγάλες ιστορικές στιγμές σε κάθε μου βήμα, και θα άνοιγε μια ιδεατή πόρτα στο ένδοξο παρελθόν.

Η πρώτη μου επίσκεψη στην Κωνσταντινούπολη πριν από τέσσερα χρόνια με προσγείωσε απότομα στην πραγματικότητα. Δεν θα ξεχάσω ποτέ, μέσα από το λεωφορείο λίγα χιλιόμετρα πριν την Κωνσταντινούπολη να χαζεύω καταπράσινα λιβάδια και μέσα σε λίγα λεπτά περνώντας τα διόδια να έρχομαι αντιμέτωπος με τεράστιους ουρανοξύστες, παράγκες και πολυκατοικίες κακής κατασκευής που εκτείνονταν μέχρι εκεί όπου έφτανε το μάτι. Φυσικά αυτή δεν ήταν μια ολοκληρωμένη εικόνα της Κωνσταντινούπολης, όμως το μοτίβο της αντίφασης βρισκόταν παντού. Κυρίες με δυτική ενδυμασία δίπλα σε καλυμμένες γυναίκες, πανάκριβα αμάξια δίπλα σε ρακοσυλλέκτες, και γενικά ένα ανομοιογενές αστικό τοπίο, περιτριγυρισμένο από υπέρλαμπρους μιναρέδες, επιβλητικές εκκλησίες και λιγοστές συναγωγές, ταυτόχρονα διαχωρισμένο από τα νερά του Βοσπόρου.

Το δεύτερο σημείο που θα ήθελα να σταθώ είναι ο τόσο προβεβλημένος κοσμοπολιτισμός που διακατέχει την Πόλη. Είναι κοινά αποδεκτό ότι μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1950 η Κωνσταντινούπολη ήταν μια πόλη ευημερούσα, χάρη στην δύναμη των αλλόθρησκων κοινοτήτων που κατείχαν το μεγαλύτερο μέρος του εμπορίου στα χέρια τους. Εκθαμβωτικοί θρησκευτικοί ναοί, σχολεία, νοσοκομεία και αρχοντικές κατοικίες είναι μερικές αποδείξεις της τεράστιας ισχύος τους. Δυστυχώς με την εσωτερική και εξωτερική μετανάστευση και τις προσπάθειες ομογενοποίησης του έθνους, που ακολούθησαν οι εκάστοτε κυβερνήσεις, η Κωνσταντινούπολη χάνοντας ένα μεγάλο μέρος από τα ‘κοσμοπολίτικα’ της μέλη, ισορροπεί πλέον ανάμεσα στην Ανατολή και την Δύση, όπως ακριβώς και η γεωγραφική της θέση, όσο ποτέ άλλοτε.

Πέρα από όλα αυτά όμως το να ζει κάποιος στην Κωνσταντινούπολη είναι αναμφισβήτητα μια εμπειρία μοναδική, συνεχής τροφή στο μυαλό και τις αισθήσεις.

Όσο αφορά εμένα και το εννεάμηνο ταξίδι που έφτασε δυστυχώς στο τέλος του, η Κωνσταντινούπολη έδρασε βιωματικά. Για μένα η Κωνσταντινούπολη είναι η χαμένη αθωότητα που εκλείπει στην Αθήνα, μια βόλτα με το πλοίο της γραμμής μέχρι την αγαπημένη Χαλκηδόνα, ένα απογευματινό τσάι στο περίβολο της Παναγίας της Κουμαριώτισσας, ένας βραδινός περίπατος στην φωτισμένη παραλιακή, η αισθαντική φωνή της Ζuhal Olcay, τα άρθρα του Demiray Oral, τα ποιήματα του Nazim Hikmet τα διηγήματα του Αziz Nesin και πολλά άλλα. Οι αγενείς γραφικοί ταξιτζήδες, οι γλάροι που επισκεπτόντουσαν τον κήπο μας τα βράδια και δεν με άφηναν να κοιμηθώ, μέχρι και το αδυσώπητο κυκλοφοριακό πρόβλημα, είναι πράγματα που αναλογιζόμενος τα τώρα, μου φέρνουν ένα χαμόγελο στα χείλη, δεν πρόκειται να τα ξεχάσω ποτέ.

Για αυτό το μαγευτικό ταξίδι νιώθω υποχρεωμένος να ευχαριστήσω από καρδίας την Κοινότητα Νεωχορίου που με στήριξε και με φιλοξένησε όλους αυτούς τους μήνες, αλλά και όλους εσάς που μπαίνατε στον κόπο να διαβάσετε σκέψεις που αποτύπωνα μέχρι και σήμερα σε παρόμοιες επιστολές. Είμαι σίγουρος ότι η Κωνσταντινούπολη έχει αφήσει και σε σας, μόνιμους κατοίκους ή μη ένα ίσως διαφορετικό άλλα εξίσου έντονο στίγμα, που στην δική μου περίπτωση τουλάχιστον συνοδεύεται με την ανυπομονησία της επιστροφής.

Να είστε όλοι καλά

Eις το επανιδείν

Κωνσταντίνος Μαρούσης