ΦΙΛΟΘΕΟΣ ΦΑΡΟΣ: "ΤΟ ΠΑΘΟΣ ΤΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ ΚΥΡΙΑΡΧΕΙ ΣΤΗ ΖΩΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ..."

Του ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ ΒΙΚΕΤΟΥ - Aπό τον Φιλελεύθερο Κὐπρου

«Τα Χριστούγεννα για τον σύγχρονο άνθρωπο δεν έχουν καμία πνευματική αξία, είναι ένα καταναλωτικό επεισόδιο. Δηλαδή, είναι Χριστούγεννα χωρίς Χριστό», διαπιστώνει με πίκρα ένας κληρικός με 46 συναπτά έτη διακονίας στην Εκκλησία της Ελλάδος. Πρόκειται για τον πατέρα Φιλόθεο Φάρο, ο οποίος σπούδασε πολιτικές επιστήμες στην Πάντειο Σχολή, Νομικά στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Ποιμαντική Ψυχολογία στις ΗΠΑ και είναι συγγραφέας πολλών βιβλίων. Ο π. Φιλόθεος είναι σήμερα συνταξιούχος και ιερουργεί κάθε Κυριακή στον Άγιο Νικόλαο Ραγκαβά της Πλάκας. Πάντοτε μετά τη λειτουργία συζητάει με νέα ζευγάρια και νέους για τα θέματα, που αντιμετωπίζουν στην καθημερινότητά τους.

Στη συνέντευξή του στον «Φ» ο π. Φιλόθεος χρησιμοποιεί, όπως πάντα, γλώσσα αυστηρή και αυτοκριτική. Ανάμεσα σε άλλα τονίζει: «Το πάθος της εξουσίας κυριαρχεί στη ζωή της Εκκλησίας, η οποία τελικά δεν είναι αυθεντική Εκκλησία (...). Η νεολαία μας βρίσκεται σε σύγχυση, γιατί η ελληνική οικογένεια , το ίδιο νομίζω συμβαίνει και στην Κύπρο, περνά μεγάλη κρίση». Και εξηγεί ότι «τα παιδιά σήμερα μεγαλώνουν χωρίς όρια, μεγαλώνουν με τρόπο, που τα κάνει ανίκανα να αντιμετωπίσουν τον πραγματικό κόσμο». Για την πολύκροτη υπόθεση της Μονής Βατοπεδίου ο π. Φιλόθεος σημειώνει: «Στο όνομα του Χριστού και του μοναχικού βίου να υπάρχει αυτή η εξωφρενική διαχείριση τεράστιου πλούτου, που δεν τον διαχειρίζεται ούτε ο πρωθυπουργός της Ελλάδος, και μάλιστα ανεξέλεγκτα, συνιστά πρωτοφανή πρόκληση». Τονίζει επίσης ότι «το να δηλώνει ένας μοναχός ότι είναι ανιδιοτελής, αυτό είναι μια κρίση αλαζονείας, που είναι ασυμβίβαστη με τον μοναχικό βίο».

-Το νόημα των Χριστουγέννων Πάτερ Φιλόθεε, ποιο είναι το νόημα των Χριστουγέννων στην εποχή μας;

Tα Χριστούγεννα κατά την εκτίμηση μου είναι δυστυχώς σήμερα απλώς μια έξαρση της καταναλωτικής δραστηριότητας του σύγχρονου ανθρώπου. Ο άνθρωπος της εποχής μας , έχοντας πλούτο και υλικές ανέσεις, αισθάνεται πως δεν του χρειάζεται κάποια πνευματικότητα, πιστεύει ότι με τα υλικά αγαθά είναι καλυμμένος, είναι πλήρης. Επομένως, τα Χριστούγεννα για τον σύγχρονο άνθρωπο δεν έχουν καμία πνευματική αξία, είναι ένα καταναλωτικό επεισόδιο. Δηλαδή, είναι Χριστούγεννα χωρίς Χριστό. Ο Χριστός ενανθρωπίστηκε για να αποκαλύψει ένα τρόπο ζωής, ο οποίος ανταποκρίνεται στην ανθρώπινη φύση και εξασφαλίζει στον άνθρωπο πληρότητα. Συνεπώς, ο άνθρωπος πρέπει να βρίσκεται σε κοινωνία με τον Θεό και τον συνάνθρωπό του, να ενωθεί με τον Θεό και τον συνάνθρωπό του. Δυστυχώς, αυτά δεν υπάρχουν σήμερα. Όσο αφορά τη λατρεία και τις μεγαλοπρεπείς λειτουργίες αυτά αποτελούν μια ανώνυμη λατρεία με έντονο στοιχείο της επίδειξης. Αυτά δεν έχουν σχέση με τον Χριστό, ο οποίος περπατούσε ξυπόλητος και δεν είχε «που την κεφαλή κλίναι».

-Η εικόνα που δίδετε είναι ζοφερή. Πόση ευθύνη έχει γι αυτό η διοικούσα Εκκλησία, δηλαδή για το ότι γιορτάζουμε Χριστούγεννα χωρίς Χριστό;

Ένα άλλο τραγικό στοιχείο, το οποίο συνιστά απομάκρυνση από το πνεύμα του Χριστού, είναι ότι πάντα αναζητούμε την ευθύνη να την βρούμε σε κάποιον άλλο. Την ευθύνη την έχουμε όλοι. Εγώ γνωρίζω για την προσωπική μου ευθύνη. Πόση ευθύνη έχει ο Αρχιεπίσκοπος, ο Πατριάρχης δεν γνωρίζω, διότι δεν είμαι μέσα στην καρδιά τους. Εγώ ο ίδιος έχω υποδουλωθεί σε αυτό τον υλισμό, που κυριαρχεί στην εποχή μας. Δεν είμαι εξαίρεση. Όσο περισσότερο θυσιάζω την κοινωνία με τον Θεό και τον συνάνθρωπο χάρη της απόλαυσης, της βολής και καλοπέρασης, αδειάζω. Η ζωή δεν έχει κάποιο ιδιαίτερο νόημα.

-Δηλαδή, ο κληρικός, ιδιαίτερα ο Επίσκοπος, πρέπει πρώτα από όλα να είναι ο ποιμήν ο καλός;

Είναι πρόκληση για μας τους κληρικούς να εμφανιζόμαστε από τους πλουσιότερους των συνανθρώπων μας. Ο οποιοσδήποτε κληρικός είναι αναφορικά με την οικονομική του κατάσταση πάνω από το μέσο όρο του Έλληνα πολίτη. Πολλοί από εμάς τους κληρικούς ζούμε με τρόπο πριγκιπικό. Η πρόκληση είναι εξωφρενική και διερωτώμαι, πώς ο πιστός λαός, όπως συνηθίζουμε να τον λέμε, ανέχεται αυτή την κατάσταση. Ο Χριστός καταδικάζει την υποδούλωση στα υλικά αγαθά, τη χλιδή και την πολυτέλεια. μας υπηρετεί ένα σωρό κόσμος, φορτωνόμαστε όλα αυτά τα χρυσά και έχουμε και την απόλυτη εξουσία στην ψυχή των ανθρώπων.

-Τι πρέπει να γίνει για να αλλάξει αυτή η κατάσταση;

Κοιτάξτε στο χώρο τον εκκλησιαστικό υπάρχουν Επίσκοποι, ακόμη και στο περιβάλλον του Αρχιεπισκόπου, οι οποίοι είναι «φραγκοφονιάδες», οι οποίοι έχουν ταρίφα για να τελέσουν ένα μυστήριο και για να λειτουργήσουν στους ναούς της Μητρόπολής τους. Δεν αρκεί το "mea culpa" του Αρχιεπισκόπου, πρέπει να γίνει κάτι. Χρειάζεται μετάνοια, που σημαίνει αλλάζω τρόπο ζωής, κάνω μεταβολή 180 μοιρών. Η μετάνοια δεν είναι μια απλή δήλωση. Μετανοείς αληθινά, όταν είσαι αποφασισμένος να αλλάξεις ριζικά.

- Πώς είδατε εσείς τα τελευταία δραματικά γεγονότα στην Ελλάδα και τη συμπεριφορά των νέων;

Είναι μια τραγική στιγμή, γιατί κατά τρόπο κραυγαλέο αποκαλύπτεται ότι κάθε ένας από εμάς κινείται από ιδιοτέλεια. Ό,τι κάνουμε το κάνουμε μόνο για τον εαυτό μας, αγνοώντας τους άλλους. Αυτό είναι σατανικό. Δυστυχώς αυτό κάνουμε τώρα. Οι πάντες προσπαθούμε να εκμεταλλευτούμε τα πάντα, να καπηλευθούμε αυτό που βιώνουν οι νέοι, το οποίο δεν έχει σχέση από αυτό, το οποίο ακούμε ότι βιώνουν οι νέοι μας. Αυτή τη στιγμή η νεολαία μας βρίσκεται σε σύγχυση, γιατί η ελληνική οικογένεια, το ίδιο νομίζω συμβαίνει και στην Κύπρο, περνά μεγάλη κρίση. Δηλαδή, τα παιδιά σήμερα μεγαλώνουν χωρίς όρια, μεγαλώνουν με τρόπο, που τα κάνει ανίκανα να αντιμετωπίσουν τον πραγματικό κόσμο. Οι γονείς το κάνουν αυτό για λόγους καθαρά ιδιοτελείς, έστω και αν δεν το συνειδητοποιούν απολύτως. Δηλαδή, αυτή η κτητικότητα και ο υπερπροστατευτισμός είναι ο τρόπος, που προσπαθούν να κρατήσουν τα παιδιά για τον εαυτό τους. Εκπληρώνουν οι γονείς κακώς οποιαδήποτε επιθυμία των παιδιών τους. Έτσι, ο νέος βρίσκεται σε μια τραγική αναπηρία, η οποία θα του στοιχίσει τη ζωή του. Θα ζήσει σε μια κόλαση. Γιατί, πιο καίριες ανάγκες του δεν θα ικανοποιηθούν, γιατί αν πλησιάζει κάποιον με τη διάθεση να έχει αυτό που θέλει, αδιαφορώντας για τις ανάγκες του άλλου- και μάλιστα όταν και ο άλλος κάνει το ίδιο- οι σχέσεις είναι καταδικασμένες. Αυτή τη σύγχυση και αυτό τον πανικό βιώνουν σήμερα οι νέοι.

- Λέγεται ότι οι Σουηδοί, όταν υπάρχει μια κρίση γίνονται καταθλιπτικοί, στέφονται εναντίον του εαυτού τους - γι' αυτό και έχουν πολλές αυτοκτονίες.

Εμείς οι Έλληνες, όταν δεν πάει κάτι καλά στη ζωή μας, ζητάμε κάπου έξω από εμάς τον «εχθρό». Αλλά ο «εχθρός» δεν είναι έξω από εμάς. Το τραγικό είναι ότι οι έφηβοι δεν γνωρίζουν με ποιον είναι οργισμένοι. Είναι οργισμένοι κυρίως με τους γονείς τους, με το οικογενειακό τους περιβάλλον, γιατί εκεί κρίνεται η δυνατότητα του νέου να είναι αυθύπαρκτο πρόσωπο. Αν ο νέος μέσα στο σπίτι έχει αναπτύξει μια υγιή προσωπικότητα, τότε οι οποιεσδήποτε αρνητικές εξωτερικές συνθήκες δεν θα τον καταβάλλουν.

-Η Ελλάδα συγκλονίζεται τον τελευταίο καιρό από την υπόθεση της Μονής Βατοπεδίου. Πως βλέπετε εσείς αυτό το ζήτημα;

Το φαινόμενο δεν είναι άγνωστο στους Κυπρίους. Η Εκκλησία της Κύπρου έχει μια τεράστια περιουσία, έχει το μισό νησί. Βέβαια, η υπόθεση της Μονής Βατοπεδίου είναι εξωφρενική από τη διαχείριση τεραστίων χρηματικών ποσών. Ο Χριστός επέμεινε πάρα πολύ για τη μη υποδούλωση στα υλικά αγαθά. Στο όνομα του Χριστού και του μοναχικού βίου να υπάρχει αυτή η εξωφρενική διαχείριση τεράστιου πλούτου, που δεν τον διαχειρίζεται ούτε ο πρωθυπουργός της Ελλάδος, και μάλιστα ανεξέλεγκτα, συνιστά πρωτοφανή πρόκληση. Αναρωτιέμαι πως να μην υπάρχει αναστάτωση και οργή και κρίση στον τόπο μας.

-Ωστόσο, ο ηγούμενος και οι πατέρες της Μονής Βατοπεδίου υποστηρίζουν και διαβεβαιώνουν ότι τα χρήματα δεν είναι δικά τους, ότι οι ίδιοι δεν έχουν καμία περιουσία.

Ο Χριστός δεν το ήξερε αυτό; Δεν μπορούσε να έχει μια τεράστια περιουσία και να τη διαχειρίζεται για τους άλλος; Δηλαδή, μέχρι ποιου σημείου πιστεύουν ορισμένοι κληρικοί και μοναχοί ότι οι άνθρωποι είναι ηλίθιοι. Ο Χριστός δεν κράτησε στο χέρι του ένα νόμισμα της εποχής του.

- Η Μονή Βατοπεδίου υποστηρίζει ότι κάνει έργο φιλανθρωπικό, κοινωνικό, πολιτιστικό...

Δεν είναι περίεργο ότι τέτοιο κοινωνικό και φιλανθρωπικό έργο δεν έκανε ο Ιησούς Χριστός. Το ποιμαντικό έργο της Εκκλησίας πρέπει να είναι το έργο του Χριστού, ο οποίος δεν έδωσε ούτε ένα κομμάτι ψωμί σε κανένα πτωχό. Αυτό δεν ήταν τυχαίο, γιατί ο Χριστός ήλθε να μάθει τους ανθρώπους να ζουν με τέτοιο τρόπο, ώστε να μην υπάρχουν πτωχοί και πλούσιοι, κάποιοι, που να εκμεταλλεύονται κάποιους άλλους. Εμείς σήμερα διαστρέφουμε το μήνυμα του Χριστού και μετά ερχόμαστε τάχα να καλύψουμε τα συμπτώματά του.

-Εσείς εκτιμάτε ότι ο ηγούμενος Εφραίμ πρέπει να ζητήσει συγνώμη;

Θυμάμαι ότι σε μια συνέντευξή του ο ηγούμενος Εφραίμ είχε πει ότι οι μοναχοί της Μονής Βατοπεδίου ζουν με ανιδιοτέλεια, με ειρήνη και αγάπη. Αυτά είναι ψέματα, πουθενά δεν συμβαίνουν αυτά. Ανιδιοτελής εντελώς είναι μόνο ο Θεός. Εμείς οι άνθρωποι είμαστε λιγότερο ή περισσότερο ιδιοτελείς. Το ερώτημα είναι, αν σκεπτόμαστε μόνο τον εαυτό μας και κανέναν άλλο. Το να δηλώνει ένας μοναχός ότι είναι ανιδιοτελής, αυτό είναι μια κρίση αλαζονείας, που είναι ασυμβίβαστη με τον μοναχικό βίο. Ένας ασκητής τον 4ο αιώνα στην έρημο έλεγε «μην υψηλοφρονήσεις ποτέ. Και αν σκεφθείς να υψηλοφρονήσεις σκέψου; Τήρησες εσύ όλες τις εντολές;» .Ο ίδιος ασκητής επισημαίνει: «λυπάσαι εσύ, όταν υποφέρει ο εχθρός σου; Και αν τα έκανες όλα αυτά, τότε και πάλι μην υψηλοφρονήσεις, γιατί τότε θα τα χάσεις όλα». Αυτό είναι το πνεύμα της χριστιανικής παραδόσεως και του μοναχισμού. Μέσα στο χώρο της Εκκλησίας της Ελλάδος θα έλθει ο ηγούμενος Εφραίμ να σώσει τους Έλληνες; Δεν φροντίζει να σώσει τους εκατό αδελφούς της Μονής; Ξέρετε τι μεγάλη ευθύνη είναι να φροντίζεις εκατό ψυχές, αν πράγματι τις φροντίζεις;

-Μήπως επιδίωξη είναι η Μονή Βατοπεδίου να γίνει ένα «Βατικανό της Ορθοδοξίας»;

Είναι το πάθος της εξουσίας, το οποίο διακατέχει πάρα πολλούς από εμάς τους κληρικούς. Και μας διακατέχει, γιατί δεν πιστεύουμε στον εαυτό μας, δεν έχουμε αυτοεκτίμηση και προσπαθούμε να καλύψουμε την αίσθηση της εσωτερικής μας ανεπάρκειας. Γιατί, πολλοί από εμάς, αν μας βγάλετε τα γένια και τα ράσα, δεν είμαστε τίποτα. Θα ήμασταν σκέτα μηδενικά. Όμως οι περισσότεροι από εμάς τους κληρικούς αποκτάμε κύρος, νομίζουμε ότι μπορούμε να καθορίζουμε τις ζωές των άλλων, μας υπηρετεί ένα σωρό κόσμος, φορτωνόμαστε όλα αυτά τα χρυσά άμφια και έχουμε και την απόλυτη εξουσία στην ψυχή των ανθρώπων. Και έτσι νομίζουμε ότι θα αυξήσουμε την αυτοεκτίμησή μας. Το πάθος της εξουσίας κυριαρχεί στη ζωή της Εκκλησίας, η οποία τελικά δεν είναι αυθεντική Εκκλησία. Η Εκκλησία δεν είναι οργάνωση, ούτε νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου. Η Εκκλησία είναι τρόπος υπάρξεως, τα μέλη της πρέπει να έχουν μια καρδιά και μια ψυχή και να μοιράζονται ό,τι έχουν, να βαστάζουν αλλήλων τα βάρη, αυτοί που είναι δυνατοί να μην καμαρώνουν, αλλά να προσπαθούν να σηκώσουν το βάρος των αδυνάτων. Αυτό είναι η πραγματική Εκκλησία.