ΣΥΝΑΥΛΙΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΣΤΗ ΧΙΟ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΟΜΗΡΙΚΗΣ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ

Στο πλαίσιο του εορτασμού των είκοσι πέντε χρόνων δραστηριοτήτων τῆς Euroclassica και των είκοσι πέντε χρόνων από την ίδρυση της Ομηρικής Ακαδημίας (1997-2022), πραγματοποιήθηκε στη Χίο 15 Ιουλίου 2022 συναυλία Βυζαντινής Εκκλησιαστικής Μουσικής, έπειτα από πρόταση του Καθηγητή Βυζαντινής Μουσικολογίας & Ψαλτικής Τέχνης του τμ. Μουσικών Σπουδών και Κοσμήτορα της Φιλοσοφικής Σχολής ΕΚΠΑ κ. Αχιλλέα Χαλδαιάκη, ο οποίος ήταν και ο υπεύθυνος-διευθύνων της μουσικής ψαλτικής εκτέλεσης. Χοράρχης του Ψαλτικού Χορού ήταν ο Αναπληρωτής Καθηγητής της Πατριαρχικής Ανωτάτης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Κρήτης κ. Μιχαήλ Στρουμπάκης, με προσκεκλημένο μονοφωνάρη τον Καθηγητή κ. Χαλδαιάκη.

Σκοπός της συναυλίας ήταν η παρουσίαση μελών της Χιακής Ψαλτικής Παράδοσης (και όχι μόνο) μέσα από μία «συνομιλία» μεταξύ μονοφωνάρη-σολίστα και Χορού, αισθητοποιώντας ακουστικά όσα καταγράφονται στα ψαλτικά χειρόγραφα περί εναλλαγής των ρόλων στον βυζαντινό ψαλτικό χορό (εκτελεί ο καλοφωνάρης- συνεχίζεται το μέλος από χορού), και αναδεικνύοντας τον πλούτο των βυζαντινών ηχοχρωμάτων στη σύγχρονη εποχή με αφετηρία την πλούσια παλαιότερη και νεώτερη χιακή ψαλτική παράδοση. Το ρόλο του μονοφωνάρη υπηρέτησε άριστα ο Καθηγητής Χαλδαιάκης, ως επίσημος προσκεκλημένος του Ψαλτικού Χορού.

Το αποτέλεσμα της μοναδικής αυτής σύμπραξης ήταν κατά κοινή ομολογία καθηλωτικό, λόγω της φωνητικής δεινότητας του μονοφωνάρη καθηγητή αλλά και της συντονισμένης χορωδιακής απόδοσης των ύμνων υπό την διδασκαλία και καθοδήγηση του Αναπληρωτή Καθηγητή κ. Στρουμπάκη. Ο χορός απαρτίστηκε αποκλειστικά από ψάλτες της Νήσου, προκρίθηκε δε ολιγομελές σχήμα, προκειμένου να είναι ευέλικτο και αναλογικά κείμενο έναντι του καλοφωνάρη μελωδού.

Στην εισαγωγική προσλαλιά του, ο κ. Στρουμπάκης ευχαρίστησε την Οργανωτική Επιτροπή του Συνεδρίου και τον Καθηγητή Χαλδαιάκη για την πρόσκληση, τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Χίου, Ψαρών και Οινουσσών κ. Μάρκο για την ευλογία πραγματοποίησης της εκδήλωσης εντός του Μητροπολιτικού Ναού των Αγίων Βικτώρων, τους ιερείς του Ναού για την όλη προετοιμασία, τους συμμετέχοντες ψάλτες και τους παρευρισκόμενους συνέδρους και φιλόμουσους Χίους που έσπευσαν να παρακολουθήσουν τη συναυλία. Μετά το πέρας της συναυλίας, διάρκειας μίας ώρας, η Γενική Γραμματέας κα Μαριάννα Γεωργούντζου-Νικητοπούλου εκ μέρους της Διευθύντριας της Ομηρικής Ακαδημίας κας Μαρίας-Ελευθερίας Γιατράκου συνεχάρη τον κ. Χαλδαιάκη για την άψογη παρουσίαση των σολιστικών και χορωδιακών ψαλμάτων, και έδωσε αναμνηστικά διπλώματα στους χορωδούς, ενώ η Κοσμήτορας της Σχολής Περιβάλλοντος, Γεωγραφίας & εφαρμοσμένων οικονομικών κα Ευαγγελία Γεωργιτσογιάννη ετίμησε τον κ. Στρουμπάκη με το μετάλλιο της Ομηρικής Ακαδημίας. Στην αποφώνησή του ο κ. Χαλδαιάκης αναφέρθηκε στη σπουδαιότητα της τοπικής ψαλτικής παράδοσης, στην σχετικά πρόσφατη έκδοση του Καταλόγου των Ψαλτικών Χειρογράφων της Δ. Κ. Βιβλιοθήκης Χίου «Κοραής» και ευχαρίστησε τα μέλη του Ψαλτικού Χορού, μεταξύ των οποίων και ο Πρόεδρος του Συλλόγου Ιεροψαλτών Χίου «Ρωμανός ο Μελωδός» κ. Κωνσταντίνος Γανιάρης, για την αγαστή συνεργασία και συμμετοχή τους στην εκδήλωση αυτή. 

Παρατίθεται, στη συνέχεια, το πρόγραμμα της Συναυλίας και τα ονόματα των ψαλτών (αλφαβητικά), καθώς και ηχητικά αποσπάσματα.

Πρόγραμμα Συναυλίας

Εὐλογητὸς εἶ Κύριε-Τῶν Ἀγγέλων ὁ δῆμος. Εὐλογητάρια Ἀναστάσιμα. Ἦχος πλ. Α΄. Μέλος Γεωργίου Γεμέλου, Πρωτοψάλτου Ἁγίου Γεωργίου Βροντάδου Χίου.

Πᾶσα πνοὴ…Πασαπνοάριον τῶν Αἴνων. Ἦχος Γ΄. Μέλος Ἰακώβου Πρωτοψάλτου τῆς Μ.τ.Χ.Ε.

Τῶν Ἁγίων Πατέρων ὁ χορὸς…Δοξαστικὸν τῆς Κυριακῆς τῶν Ἁγίων Πατέρων. Ἦχος πλ. Δ΄. Μέλος Γεωργίου Βινάκη, Πρωτοψάλτου Χίου.

Δόξα Σοι τῷ δείξαντι τῷ φῶς…Στίχοι ἐκ τῆς Μεγάλης Δοξολογίας μετὰ τοῦ μικροῦ Ἀσματικοῦ. Ἦχος Α΄ τετράφωνος. Μέλος Πέτρου Μπερεκέτου.

Δύναμις-Ἅγιος ὁ Θεὸς…Ἦχος Β΄. Μέλος Γεωργίου τοῦ Κρητός, τὸ δεύτερον Δύναμις, τὸ ἐσχάτως ἀνευρεθέν.

Ἄξιόν ἐστιν ὡς ἀληθῶς…Θεομητορικὸν Μεγαλυνάριον. Ἦχος Δ΄. Μέλος Γεωργίου Βινάκη, Πρωτοψάλτου Χίου.

Ἐκύκλωσαν αἱ τοῦ βίου με ζάλαι…Καλοφωνικὸς εἱρμός. Ἦχος πλ. Δ΄. Μέλος Ἀθανασίου Πατριάρχου τοῦ Κρητός.

Ερριρεμ…Κράτημα. Ἦχος πλ. Δ΄. Μέλος Πέτρου Λαμπαδαρίου τῆς Μ.τ.Χ.Ε.

Προσκεκλημένος Μονοφωνάρης τοῦ Ψαλτικοῦ Χοροῦ: Ἀχιλλεὺς Χαλδαιάκης, Καθηγητὴς τμ. Μουσικῶν Σπουδῶν ΕΚΠΑ & Κοσμήτωρ τῆς ΦΣ ΕΚΠΑ.

Ὑπεύθυνος τοῦ Ψαλτικοῦ Χοροῦ: Μιχαὴλ Στρουμπάκης, Ἀναπλ. Καθηγητὴς Ἱστ. Βυζαντ. Μουσικολογίας τῆς ΠΑΕΑΚ.

Τὰ Μέλη τοῦ Ψαλτικοῦ Χοροῦ (ψάλτες διακονοῦντες σὲ Ἀναλόγια στὸ Νησὶ τῆς Χίου):

[μὲ ἀλφαβητικὴ σειρά]

Βουρνοῦς Νικόλαος

Γανιάρης Κωνσταντῖνος

Δημητρούλης Ἰωάννης

Καβάδας Θεόδωρος

Καραπουρνιώτης Ἀντώνιος

Κλαδιάς Φώτιος

Μουσικὸς Κωνσταντῖνος

Ντούλης Δημήτριος