"Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΜΑΣΚΑ" ΤΟΥ Κ. ΛΟΓΑΡΑ ΚΑΙ ΤΟΥ Θ. ΤΕΡΖΟΠΟΥΛΟΥ: Ο ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΑΘΟΥΣ

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 

Ίσως η σημαντικότερη εκδήλωση της αλήστου μνήμης διοργάνωσης «Πάτρα – Πολιτιστική Πρωτεύουσα 2006» ήταν η παράσταση "Η Τελευταία Μάσκα - Fallimento" των Κώστα Λογαρά και Θεόδωρου Τερζόπουλου. 

Είναι όντως μια θεατρική ωδή για την Πάτρα, αλλά ταυτόχρονα είναι και μια οικουμενική παράσταση, αφού ξεπερνάει το τοπικό με τρόπο απολύτως φυσικό. 

Μια σπουδαία ιδέα του αείμνηστου Θάνου Μικρούτσικου, του ανθρώπου που σχεδίασε το πρόγραμμα της Πολιτιστικής και η Πάτρα – που τώρα τον υμνεί – τότε τον είχε «κακοποιήσει».

Μετά από 16 χρόνια, από το ανέβασμα της παράστασης, κρατάμε στα χέρια μας το βιβλίο με το κείμενο της παράστασης και πολλά άλλα σημαντικά στοιχεία. 

Οι εκδόσεις Πικραμένος, με γνώση και ευαισθησία, φρόντισαν την σχετική έκδοση η οποία περιλαμβάνει: 

- Την πορεία προς την τελική σύνθεση 

- Το κείμενο της παράστασης 

- Το αρχικό κείμενο 

- Την επεξεργασία του αρχικού κειμένου και πρόσθετα κείμενα που ζήτησε ο σκηνοθέτης από τον συγγραφέα 

- Φωτογραφίες από την παράσταση 

- Ημερολόγιο Παραστάσεων 

- Πρόγραμμα της παράστασης 

- Κριτικές στον έντυπο και ψηφιακό τύπο - Newplays from Europe 2006, Malersaal, Βισμπάντεν – Γερμανία 

- Ρεπορτάζ, δημοσιεύσεις για το έργο.

Ο οικουμενικός Θόδωρος Τερζόπουλος λέει για το έργο: 

"Η Τελευταία μάσκα είναι μια θεατρική ωδή πάνω στην ιστορία της Πάτρας με τη μορφή ενός πολύπτυχου χορικού, όπου τις φωνές της πόλης τις μοιράζονται οι ηθοποιοί, προσπαθώντας να βρουν την ταυτότητά τους, ερμηνεύοντας τις φωτεινές και σκοτεινές πλευρές της ιστορικής διαδρομής της και πραγματικές ιστορίες, όπως την ιστορία της στοιχειωμένης Πατρινέλας. Τελικά προσπαθούν όλοι ως κομμάτια και δυναμικές αυτής της πόλης να περάσουν στη συμφιλίωση και στην υπέρβαση. Το χρονικό πλαίσιο της καρναβαλικής περιόδου χρησιμοποιήθηκε προκειμένου να γίνει αναφορά στο διφυές στοιχείο του ανθρώπου, στη δισυπόστατη φύση του: αφενός μεν στον παραλογισμό, τον εκφραζόμενο στη συγκεκριμένη περίοδο, και αφετέρου στην κάθαρση που συντελείται με την καύση του Καρνάβαλου, οπότε και αποκαθίσταται η τάξη και η λογική". 

Ο Κώστας Λογαράς μας εξηγεί την πατρινή ιστορία με τις βαθιές ρίζες των μύθων: 

"Η ιστορία που χρησιμοποιήθηκε σαν καμβάς -και μόνον- για την Τελευταία μάσκα είναι πραγματική και είχε συγκλονίσει την Πάτρα τη δεκαετία του '60. Μια γυναίκα προδομένη από τον εραστή της και παθιασμένη για εκδίκηση σκοτώνει το παιδί του στην περιοχή του Δασυλλίου, δίπλα στα τείχη του μεγάλου Κάστρου. Η παιδοκτόνος μοιχαλίδα καταδικάζεται και λίγο αργότερα αυτοκτονεί μέσα στη φυλακή της. Τα γεγονότα στη θεατρική τους εκδοχή διαδραματίζονται σε περίοδο καρναβαλιού, μια γιορτή ταυτισμένη με τη Διονυσιακή λατρεία και την παραφορά. Η ηρωίδα, ενδεδυμένη τα προσωπεία της στοιχειωμένης Πατρινέλας ή της πόρνης του Μανζάρ, κι ακόμα της Βακχικής Αγαύης και της αρχαίας Τρικλαρίας Αρτέμιδος (όλες γυναίκες - σύμβολα του Πάθους), σκάβει βαθιά τις ρίζες των μύθων που γεννήθηκαν στη γη της Αχαΐας και συνδέει το παρελθόν με το παρόν μας". 

Η παράσταση θα μπορούσαμε να πούμε πως είναι ο ορισμός του πάθους. Έχει διονυσιακό και βεβακχευμένο χαρακτήρα, αλλά αυτό δεν την καθιστά «καρναβαλική». Είναι πέρα από το Καρναβάλι και δη το πατρινό, επιτρέψτε μου. Αγγίζει τα όρια της αρχαίας τραγωδίας. Άλλωστε ο Θ. Τερζόπουλος της τραγωδίας διάκονος είναι. 

Όσο για τον Κώστα Λογαρά θεωρώ πως είναι πάντα - έτσι ή αλλιώς - πάσχων και παθών! Ή, για να παραλλάξω τον Παπαδιαμάντη, «ύπαγε, ανίατε, το πάθος θα είναι η ζωή σου». 

Σημείωση: Δημοσιεύουμε εδώ τα σχετικά με την παράσταση από το συνολικό πρόγραμμα της Πολιτιστικής που αφορούσε στο Καρναβάλι (21/1-5/3/2006).