Ο ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ ΚΑΙ Η ΛΟΓΟΚΡΙΣΙΑ ΤΟΥ "Ζ" ΣΤΟ ΡΑΔΙΟΦΩΝΟ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 

Το εμβληματικό μυθιστόρημα του Βασίλη Βασιλικού Ζ έγινε όπερα μετά από παραγγελία της Εναλλακτικής Σκηνής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στον διακεκριμένο Έλληνα συνθέτη Μηνά Μπορμπουδάκη. 

Μία από τις σημαντικότερες στιγμές της σύγχρονης πολιτικής ιστορίας της χώρας, η δολοφονία του βουλευτή της ΕΔΑ, Γρηγόρη Λαμπράκη, εντάχθηκε για πρώτη φορά στο λυρικό ρεπερτόριο και ανέβηκε σε σκηνοθεσία Κατερίνας Ευαγγελάτου τον Μάρτιο του 2018 στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. 

Το Ζ του Βασίλη Βασιλικού είναι ένα μυθιστόρημα που έκανε θραύση στην εποχή του και που έγινε διεθνώς γνωστό μέσα από τις πολυάριθμες (33!) μεταφράσεις του και τη μεταφορά του στο σινεμά από τον Κώστα Γαβρά, που κέρδισε δύο Όσκαρ. Η μουσική του Μίκη Θεοδωράκη σφράγισε την ταινία. 

Ο συγγραφέας χαρακτηρίζει το βιβλίο του «φανταστικό ντοκιμαντέρ ενός εγκλήματος», που «υπακούει στους νόμους ενός έργου φαντασίας, έχει δική του νομοτέλεια, αυτόνομη, μόνο που τυχαίνει όλα αυτά να μην είναι διόλου φανταστικά, αλλά μια πιστή και υπεύθυνη αντιγραφή της πραγματικότητας». 

Το Ζ ενόχλησε αρκετούς σε πολιτικά πόστα και καθώς κυκλοφόρησε στις αρχές της Επταετίας, δεν υπήρχε περίπτωση να βγει στις αίθουσες. Εθεωρείτο αντιαμερικανική ταινία. 

Όμως, το Ζ δεν θα προβληθεί ούτε στην Σοβιετική Ένωση, μολονότι ο Λαμπράκης ήταν εκεί σύμβολο αντιαμερικανισμού. Ο ίδιος ο Γαβράς είπε σε συνέντευξή του: «Πήγαμε με τον Περά να το παρουσιάσουμε στη Μόσχα. Έγινε μια προβολή για σκηνοθέτες και αυτό ήταν. Δεν το περάσαμε σε κινηματογραφικά φεστιβάλ, σε καμία απ’ αυτές τις χώρες, ούτε στους κινηματογράφους. Στη Μόσχα ήρθε και μας βρήκε ένας κρατικός αξιωματούχος ονόματι Μπασιάκοφ, ο οποίος μας είπε ότι δεν μπορούν να επιτρέψουν την προβολή, γιατί υπήρχε μια έμμεση αναφορά στα Μπολσόι. Αν θυμάστε, στη αρχή μιλάμε για έναν χορευτή που είχε αυτομολήσει». 

Για το θρυλικό Ζ, λοιπόν, και για πολλά ακόμα θέματα, όπως: Η Γαλλική Επανάσταση, το μετεμφυλιακό Ελληνικό Κράτος, τα εγκλήματα του Κομμουνισμού στην Ρουμανία, η εισβολή του Συμφώνου της Βαρσοβίας στην Τσεχοσλοβακία το 1968, η αντικομμουνιστική επανάσταση των Σολιντάρνος στην Πολωνία το 1981, η τέχνη του μυθιστορήματος, του κινηματογράφου και της τηλεόρασης, θα μιλήσει ο συγγραφέας Βασίλης Βασιλικός, στην εκπομπή του σκηνοθέτη π. Πέτρου Μινώπετρου, σήμερα Κυριακή 14 Ιουλίου στις 8 το βράδυ, στον Ραδιοφωνικό Σταθμό της Εκκλησίας της Ελλάδος, στους 89,5 FM. Μια εκπομπή που αναμένουμε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον.