Φανουρόπιτα: Η μαγική πίτα!

Του Αρχιμανδρίτη Γεράσιμου Φραγκουλάκη

Αννόβερο Γερμανίας

Ο Άγιος Φανούριος έζησε επί ρωμαϊκής εποχής. Πολλά στοιχεία για τη ζωή του δεν έχουμε. Πληροφορίες γι' αυτήν μας δίδει εικόνα που βρέθηκε στο νησί της Ρόδου τον 15ο αιώνα. Στην εικόνα αυτή απεικονίζεται ο Άγιος Φανούριος και 12 παραστάσεις από τα διάφορα μαρτύρια που υποβλήθηκε, υποκύπτοντας εν τέλει στον διά πυράς θάνατο, εξαιτίας της αντίστασής του στον κόσμο των ειδώλων. 

Η Εκκλησία μας τιμά την μνήμη του την27η Αυγούστου. Στη μνήμη του έχει καθιερωθεί οι πιστοί να προσφέρουν την γνωστή Φανουρόπιτα. Η προσφορά της Φανουρόπιτας ξεκίνησε με κίνητρα αγνά και ευλαβή την αρχή. Την έφτιαχναν οι γυναίκες και την πρόσφεραν στους πιστούς με την ευχή "ο Θεός να συγχωρέσει τη μάνα του Αγίου Φανουρίου", η οποία λέει η παράδοση ότι ήταν ειδωλολάτρης. 

Η παρήχηση του ονόματος όμως του Αγίου Φανουρίου προς το ρήμα φαίνω, φανερώνω έγινε αιτία να αποδοθούν στον Άγιο ιδιότητες που σχετίζονται με την φανέρωση προσώπων και πραγμάτων. Με την πάροδο του χρόνου οι ιδιότητες αυτές άρχισαν στην λογική του κόσμου, να αποκτούν μαγική δύναμη. Κι έτσι παρατηρείται το φαινόμενο να φτιάχνονται και να προσφέρονται Φανουρόπιτες για πράγματα απίθανα που πολλές φορές το λιγότερο, δημιουργούν θυμηδία. Άνθρωποι που έχουν από χλιαρή έως ανύπαρκτη σχέση με την Εκκλησία, εμφανίζονται προσφέροντες Φανουρόπιτα με αιτήματα απίθανα και σαφέστατα υλιστικά. 

Είναι κρίμα και αποτελεί παραλογισμό να απομακρυνόμαστε από την ευσεβή παράδοση, που αφορά στην προσφορά της Φανουρόπιτας και να της προσδίδουμε μαγικές ιδιότητες. Ο Μεγαλομάρτυρας Φανούριος είναι άγιος της Εκκλησίας μας και όχι κάποιος "γκουρού", που μπορεί να βρίσκει απολεσθέντα με τρόπο μαγικό. 

Θα πρέπει να εξηγήσουμε στον κόσμο ότι, η προσφορά της Φανουρόπιτας γίνεται προς τιμή του Αγίου και αποτελεί ευλογία για εκείνον που την προσφέρει, όπως γίνεται και με τους άρτους.

Αλίμονο αν δημιουργούμε την ψευδαίσθηση ότι με μια πίτα καλοπιάνουμε τον Άγιο, πολύ δε περισσότερο τον εξαναγκάζουμε να μας φανερώσει γαμβρό ή νύφη, ζώα ή πράγματα, τιμαλφή ή εργασία. Αυτό όχι τιμή δεν περιποιεί στον Άγιο Φανούριο, αλλ' αντιθέτως αποτελεί ύβρη. 

Ας ενημερώσουμε σωστά τον κόσμο και ας λιγοστέψουν οι Φανουρόπιτες. Τουλάχιστον αυτές που θα προσφέρονται, να προσφέρονται προς τιμήν του Αγίου, την μεσιτεία του οποίου ας παρακαλέσουμε να έχουμε με την ευκαιρία της εορτής του.