Οι πικρές λοιπόν εποχές μας είναι σκέτες εποχές, αποξενωμένες, εποχές που εξορίστηκαν από την ιδιοσυγκρασία μας που σιγά σιγά ωθεί στα άκρα την εξορία του ίδιου της του εαυτού. Καταντήσαμε να είμαστε και να λειτουργούμε ως μονοφυσίτες. Σαν να έχουμε μόνο σώμα κι όχι ψυχή. Ή και το αντίθετο ακόμη. Να λοιπόν που ο μονοφυσιτισμός περνάει ως υπαρξιακή αίρεση και αλλοιώνει την ανθρωπολογία που έμαθε να ζει σε κοινωνία ανθρώπων κι όχι σε κοινωνία του εαυτού μου με τον εαυτό μου.
Βλέπετε ο δυτικός ανθρωπισμός που πολλοί επικαλούνται διείσδυσε εύκολα σε ένα σώμα κοινωνίας που δεν είχε τα κατάλληλα αντισώματα για να αντισταθεί. Και την τραγικότητα της αυτο – αναφοράς στο όλον του εαυτού, αυτή την εγωπαθή και εωσφορική συνύπαρξη μου στον εαυτό μου, την ενίσχυσε το γεγονός της διάθεσης του ανθρώπου να αφήσει κάθε πνευματικό αντίδοτο για ίαση και αυτεξουσίως να αρέσκεται στην δυτικοποίηση του ως θριαμβευτής ουμανιστής και υπεράνθρωπος, όπως τον φαντάστηκε ο Νίτσε.
Μιας και αναφέρομαι στον μεγάλο αυτό φιλόσοφο (όσοι τον χαρακτηρίζουν ως άθεο είναι εντελώς άσχετοι), θέλω να επισημάνω το εξής βασικότατο. Αν θες να κατανοήσεις (κάτι που είναι δύσκολο έως ακατόρθωτο πολλές φορές) τον Νίτσε, διάβασε πρώτα τον βίο του και στη συνέχεια τα βιβλία του. Ποτέ δεν ήταν άθεος. Ο ίδιος εναντιώθηκε σε όσους είδαν τον χριστιανισμό ως ιδεολογία. Ακόμη και το βιβλίο του ο «Αντίχριστος» στηλιτεύει τον χριστιανισμό της Δύσης και όχι τον Χριστό. Ο χριστιανισμός έγινε ιδεολογία και στον ρωμαιοκαθολικισμό, αλλά και στον προτεσταντισμό. Φανταστείτε λοιπόν ένα κακέκτυπο, ένα είδωλο, μία κακόγουστη εικόνα. Σας ικανοποιεί;
Αν λοιπόν αυτή η αλλοιωμένη φύση, αυτή η αναποδιά και το αναποδογύρισμα του χριστιανισμού στη χειρότερη του μορφή που του δίνει ο άνθρωπος (κι εδώ είναι η αμαρτία), σας δημιουργεί μία αποκρουστική διάθεση, τότε μήπως η αληθινή φύση του χριστιανισμού, αυτό που ονομάζεται ορθόδοξος ανθρωπισμός είναι κάτι που δεν γνωρίζουμε και δεν ανακαλύψαμε; Λυπάμαι πολύ όταν χρησιμοποιώ τη φράση «δεν ανακαλύψαμε». Δηλαδή πόσο ετών χρειάζεται να γίνεις για να αναθεωρείς όσα έμαθες ή διδάχτηκες (με πλύση εγκεφάλου) κάποτε ως μικρό παιδί μέσα σε άχρωμες, άψυχες, κακόγουστες και ανορθόδοξες οργανωσιακές αίθουσες που αντί για θυμίαμα και γεύση Χριστού, εξακολουθούν αμετανόητα να μυρίζουν ότι πιο σάπιο μπορούσε να περάσει από τον προτεσταντισμό και τη Δύση σ’ αυτές τις αίθουσες;
Και τολμώ να πω πως οι μεγαλύτερες παθογένειες στο χώρο της εκκλησίας, οφείλονται σε κάθε τι που θέλησε να αυτονομηθεί από την εκκλησία, την Μητρόπολη ως βασικό οργανωτικό θεσμό και την ενορία ως κύτταρο της εκκλησιαστικής ζωής. Πρόκειται για μία διάσπαση και διάβρωση του γνήσιου εκκλησιαστικού ήθους. Και αυτό το υπηρέτησαν με φοβερή τόλμη οι οργανώσεις που έχω την πεποίθηση ότι αποτελούν μείζονα καρκινώματα στον χώρο της εκκλησίας. Μία ματιά στα όσα τράβηξε ο κοσμοκαλόγερος Παπαδιαμάντης από τον αυθάδη πόλεμο που δέχτηκε από τους οργανωσιακούς, αυτούς τους μεγάλους ευσεβιστές και ηθικιστές, θα σας πείσει.
Αυτές λοιπόν οι οργανώσεις, αυτές οι ανέραστες προτεσταντικές κυψέλες, έχουν συμβάλλει στη δημιουργία ανέραστων ανθρώπων. Εξάλλου μην μου πείτε πως δεν είμαστε οι κατεξοχήν ανέραστοι άνθρωποι. Οι πιο ανέραστοι άνθρωποι είναι ένα μεγάλο μέρος δυστυχώς του εκκλησιαστικού χώρου και συγκεκριμένα όσοι φοβήθηκαν το όνομα του έρωτα. Αν και δεν συμφωνώ σε όλα με τον υπερβολικό πολλές φορές Νίτσε, η ομολογία του ότι «ο χριστιανισμός έδωσε στον έρωτα να πιει δηλητήριο -δεν πέθανε απ' αυτό βέβαια, αλλά εκφυλίστηκε σε ελάττωμα», είναι μία μεγάλη αλήθεια.
Ποια είναι η κινητήριος δύναμη για να ακολουθήσεις πρόσωπα στη ζωή και να ζήσεις καταστάσεις; Ποια εντύπωση έχετε; Θέλετε βιβλικά, θέλετε πατερικά, θέλετε ασκητικά, θέλετε κοινωνικά να το δούμε; Έρωτας. Μα αν δεν έχεις έρωτα δεν υπάρχει περίπτωση να πετύχεις τίποτε. Ο ευσεβισμός και ο ηθικισμός ως αλλοίωση της φυσικής ζωής της εκκλησίας, ως κακοποίηση του δόγματος και ως άρνηση ζωής, αυτό ακριβώς κατάφερε. Να δημιουργήσει ανέραστους. Κι εκεί όπου ο χριστιανός από τη φύση του είναι ο πιο ερωτευμένος και χαρούμενος άνθρωπος, κατάντησε να είναι μίζερος και αποξενωμένος.
Αμαρτία δεν είναι να ζεις τον έρωτα, να τον εκφράζεις, να τον ποθείς. Ευλογία είναι να τον ζεις και ακόμη μάλιστα με μεγαλύτερη ένταση κάθε φορά.
Αμαρτία είναι η άρνηση να ζήσεις. Στην επίκληση του ονόματος «έρωτας» ένα μεγάλο δυστυχώς μέρος χριστιανών τρομοκρατείται, κυριεύεται από την ανάγκη αυτοσυνειδησίας ως αντιστροφή στην κατά φύσιν συνείδηση και πολλές φορές ψυχωτικά αντιμετωπίζει τον έρωτα. Σε όλους εκείνους που σκανδαλίζονται από τη φύση του έρωτα, τον ίδιο τον έρωτα εν τέλει ο άγιος Διονύσιος Αρεοπαγίτης τους καθησυχάζει λέγοντας τους «το του έρωτος όνομα μη φοβηθώμεν».
Για τους Νεοπλατωνικούς ο όρος «έρωτας δηλώνει μία έ λ λ ε ι ψ η. Έτσι ένας τέλειος Θεός, δεν μπορεί να έχει αυτή την έλλειψη, αυτό τον έρωτα για τον άνθρωπο στην προκείμενη περίπτωση. Στη φιλοσοφική τους θεώρηση, ο άνθρωπος έχει έρωτα για τον Θεό. Έτσι ο έρωτας ως έλλειψη, συναντάται στη φύση του ανθρώπου και όχι στη θεϊκή. Το «ακίνητον κινούν» (αριστοτελικός όρος) είναι αυτάρκες και δεν χρειάζεται να κατευθύνει μία ελλειπτική ηθική του ιδιότητα (στην περίπτωση μας του έρωτα) προς τον άνθρωπο. Ποια είναι όμως η γνώμη της πατερικής διδασκαλίας για τούτο το ζήτημα;
Όσοι έχουν απωθημένα και δαιμονίζονται ακούγοντας το όνομα του έρωτα, σίγουρα δεν έχουν διαβάσει τους κατεξοχήν εραστές του Χριστού. Ποιος περίμενε ότι ένας Μάξιμος Ομολογητής ή ένας Ιωάννης της Κλίμακος θα υμνούσαν τον έρωτα; Μα θα μου πείτε πως εκείνοι υμνούν τον θεϊκό έρωτα. Αυτή την εντύπωση είχαν ο ίδιος πριν μερικά χρόνια. Ο άγιος Μάξιμος Ομολογητής δεν διαχωρίζει τον έρωτα. Ο ίδιος συμπεριφέρεται θα λέγαμε σαν «μονοφυσίτης» χωρίς κανένα ίχνος δυϊστικής αντίληψης. Για τον ίδιο ο έρωτας είναι μιας φύσεως. Γι’ αυτό θα μας πει εξάλλου πως «τον έρωτα είτε θείον, είτε αγγελικόν, είτε νοερόν, είτε ψυχικόν, είτε φυσικόν είποιμεν, ενωτικήν τινα και συγκρατικήν εννοήσωμεν δύναμιν».
Με άλλη γλώσσα, ο όσιος Ιωάννης της Κλίμακος, αυτός ο εραστής του θείου κάλλους, ο εραστής του Χριστού, αυτός ο σφόδρα ερωτευμένος με το Πρόσωπο του Χριστού, παρομοιάζει τον ανθρώπινο έρωτα με τον θείο έρωτα (όχι ως προς τη φύση, κάτι που είδαμε παραπάνω με την μαξιμιανή εκδοχή), αλλά ως προς τη δυναμική, την ένταση. Γράφει λοιπόν τα εξής θαυμάσια ο όσιος Ιωάννης της Κλίμακος: «Μακάριος όστις τοιούτον προς Θεόν εκτήσατο έρωτα, οίον μανικός εραστής προς την εαυτού ερωμένην κέκτηται». Και στη συνέχεια ο ασκητής της ερήμου αναφερόμενος στο πως σκέπτεται ο ερωτευμένος το πρόσωπο του, σημειώνει τα εξής «σκανδαλιστικά»: «Ο όντως ερών το του φιλουμένου πρόσωπον φαντάζεται, και τούτον ένδον ε ν η δ ό ν ω ς περιπτύσσεται ο τοιούτος». Τον όρο «εραστής» χρησιμοποιεί και ο άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος στους Έρωτες θείων ύμνων: «Περιπατώ και καίομαι ζητών ώδε κακείσε και ουδαμού τον ε ρ α σ τ ή ν ευρίσκω της ψυχής μου».
Γιατί λέτε ο όσιος Ιωάννης Σιναΐτης, αυτό το μέγα πρότυπο των μοναχών που έγραψε την Κλίμακα (το «ευαγγέλιο» της μοναστικής ζωής) να άφησε τον κόσμο και να απομονώθηκε στην έρημο; Εκεί στην ομορφιά της φύσης και στη δύσκολη φύση της ασκητικής ζωής; Γιατί προφανώς ερωτεύθηκε τρελά τον Θεό. Γιατί οι μοναχοί σήμερα κλείνονται για όλη τους τη ζωή στα μοναστήρια; Γιατί φλέγονται από έρωτα για τον Θεό. Γιατί κάποιοι στη σημερινή πικρή εποχή, αφήνουν κάποιες ευκολίες και γίνονται κληρικοί; Και επιμένουν στο δρόμο αυτό όσες δυσκολίες κι αν εμφανίζονται; Για τον εαυτό τους; Αν ήταν έτσι αυτό άμεσα θα καταρρεύσει. Έχουν έρωτα για τον Χριστό σε ασύγκριτα δύσκολες σε σχέση με το παρελθόν ημέρες και επιμένουν γιατί απλά έχουν μέσα τους πόθο ερωτικό για τον Τριαδικό Θεό.
Ο έρωτας και η ηδονή (σε επόμενα άρθρα θα γίνει λόγος για την ηδονή, τη σεξουαλικότητα και τη συμπλοκή των σωμάτων στη θεολογία της ορθόδοξης Ανατολής) δεν είναι πάθη. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να καταπολεμηθούν και ξεριζωθούν. Γράφει σχετικά ο π. Φιλόθεος Φάρος στο βιβλίο του Έρωτος φύσις: «Ο χριστιανός δεν είναι ένας ψυχρός και απαθής άνθρωπος, αλλά ένας φλεγόμενος άνθρωπος και η επιδίωξη της πνευματικής ζωής δεν είναι η εξάλειψη των παθών, αλλά η μεταμόρφωση τους. Ο πουριτανός απωθεί τον έρωτα και φλέγεται από το πάθος της λαγνείας, ο νεοπουριτανός εξαλείφει τον πραγματικό έρωτα με τον αυτονομημένο σωματικό έρωτα».
Δανειζόμενος τη φράση του οσίου Ιωάννη της Κλίμακος, ο άνθρωπος που επιχειρεί να ξεριζώσει το συναίσθημα του έρωτα και της ηδονής από τη ζωή του είναι «μανικός» εγκληματίας και δολοφόνος των πιο ώριμων και άγιων συναισθημάτων που γέννησε η φύση του σώματος και η ηθική της οικείωσης του άλλου, αυτού του ξένου, στο δικό μου σώμα. Γι’ αυτό στον έρωτα, το σώμα μου γίνεται σώμα του άλλου και το σώμα του άλλου γίνεται δικό μου σώμα.
Αυτή η κένωση του εαυτού μου από την ωραιοπάθεια και την απάθεια μου πολλές φορές, οδηγεί στο άδειασμα μου, στο ξεβόλεμα μου και στην πρόσληψη του άλλου, του σώματος του, της ανάγκης του, του πόθου για συνεύρεση. Και ο έρωτας αυτός, όχι ως ευκαιριακός έρωτας ή one night stand, γίνεται οντολογικός, ουσιαστικός, άγιος, όταν η ανάγκη μου να υπερπηδήσω το δέσιμο των ψυχών, με οδηγεί στο να θέλω να νιώσω τον άλλον στο σώμα μου, στη ζωή μου. Αυτό το κάτι παραπάνω, αυτό το μεγάλο σε ένταση όπως θα έλεγε ο Πλάτων. Αυτός ο έρωτας δεν είναι αμαρτία. Είναι ευχαριστιακή ευλογία.
Στη σημερινή εποχή που είναι αμείλικτα σκληρή και πικρή, ο άνθρωπος «πετυχαίνει» στη ζωή του περισσότερες αστοχίες γιατί είναι ανέραστος. Χωρίς έρωτα η σκέψη, θέληση, κίνηση κι ενέργεια του είναι αστοχία. Μία a priori αποτυχία που τον ρίχνει περισσότερο στο βυθό της απογοήτευσης. Είναι λυπηρό να βλέπεις να παντρεύονται ζευγάρια χωρίς έρωτα, επειδή πρέπει να βρει ο άντρας μία γυναίκα και η γυναίκα έναν άνδρα. Όπως λυπηρό είναι να παντρεύεσαι μία γυναίκα επειδή εκείνη είναι πρόθυμη να σε ακολουθήσει στα σχέδια της ζωής σου, τη στιγμή που δεν νιώθεις τίποτε για την ίδια, δεν έχεις κανέναν συναίσθημα και αποκλείεις τη συνάντηση της ζωής σας. Λυπηρό και κατάντια επίσης είναι να συνευρίσκεσαι με μία γυναίκα με αποκλειστικό σκοπό να ζήσεις την ηδονή μαζί της, τη στιγμή που μετά από λίγο θα αναζητήσεις την ίδια ηδονή σε άλλη γυναίκα κ.ο.κ.
Αυτός ο εκμηδενισμός της ερωτικής φύσης συνάδει με την ανυπαρξία του ανθρώπου. Τι κι αν υπάρχει ο ίδιος; Τι κι αν κοινωνεί με τον περίγυρο του; Μόνος είναι στην ουσία. Αποξενωμένος και αποδυναμωμένος. Και καταδικάζει τον εαυτό του σκληρά, βάζοντας τον σε εξορία από τη γη της ευλογημένης επαγγελίας και των θείων δωρεών. Δεν βρίσκω άλλο κατάλληλο τρόπο για να κλείσω, πέρα από τα ερωτικά λόγια του βιβλίου της Παλαιάς Διαθήκης που φέρει τον τίτλο Άσμα Ασμάτων και που ένας ερωτευμένος με τον Θεό μοναχός εκεί σε ένα μοναστήρι της Βέροιας συνηθίζει να διαβάζει συχνά αποσπάσματα στους επισκέπτες του. Κάπως έτσι. Ερωτικά και γλυκά: «Φιλησάτω με από φιλημάτων στόματος αυτού … και οσμή μύρων σου υπέρ πάντα τα αρώματα … ως σπαρτίον το κόκκινον χείλη σου … δύο μαστοί σου ως δύο νεβροί δίδυμοι δορκάδος οι νεμόμενοι εν κρίνοις … κηρίον αποστάζουσι χείλη σου, νύμφη· μέλι και γάλα υπό την γλώσσαν σου, και οσμή ιματίων σου ως οσμή Λιβάνου».
Ηρακλής Φίλιος
(iraklisf@theo.auth.gr)
Οι ξυλογραφίες του χαράκτη Τάσσου που δημοσιεύουμε εδώ, είναι για τη μεταγραφή του Γιώργου Σεφέρη στο Άσμα Ασμάτων (1965).
16 σχόλια:
"Μήπως η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση?"
Αγαπητέ Ηρακλή, με μέγιστο ενδιαφέρον μελέτησα τον άρθρο σου και σε συγχαίρω για τις άκρως ενδιαφέρουσες θεολογικές σου απόψεις για το θέμα του έρωτα, με το οποίο ελάχιστοι θεολόγοι επιχειρούν να καταπιαστούν, διότι ως γνωστό στον εκκλησιαστικό χώρο το εν λόγω ζήτημα εύκολα μπορεί να πυροδοτήσει ποικίλλες αντιδράσεις και μάλιστα από τους γνωστούς άγνωστους Υπερασπιστές της Ορθοδοξίας!
Παρόλα αυτά θα μου επιτρέψεις να εκφράσω δύο ενστάσεις, και εύχομαι αυτές να συζητηθούν με νηφάλιο τρόπο.
Η πρώτη ένστασή μου σχετίζεται με το περιζήτητο θέμα των θρησκευτικών οργανώσεων και του ρόλου τους μέσα στο εκκλησιαστικό σώμα. Γράφεις:"Δηλαδή πόσο ετών χρειάζεται να γίνεις για να αναθεωρείς όσα έμαθες ή διδάχτηκες (με πλύση εγκεφάλου) κάποτε ως μικρό παιδί μέσα σε άχρωμες, άψυχες, κακόγουστες και ανορθόδοξες οργανωσιακές αίθουσες που αντί για θυμίαμα και γεύση Χριστού, εξακολουθούν αμετανόητα να μυρίζουν ότι πιο σάπιο μπορούσε να περάσει από τον προτεσταντισμό και τη Δύση σ’ αυτές τις αίθουσες;"
...Και λίγο παρακάτω:" Αυτές λοιπόν οι οργανώσεις, αυτές οι ανέραστες προτεσταντικές κυψέλες, έχουν συμβάλλει στη δημιουργία ανέραστων ανθρώπων.Εξάλλου μην μου πείτε πως δεν είμαστε οι κατεξοχήν ανέραστοι άνθρωποι.Οι πιο ανέραστοι άνθρωποι είναι ένα μεγάλο μέρος δυστυχώς του εκκλησιαστικού χώρου και συγκεκριμένα όσοι φοβήθηκαν το όνομα του έρωτα."
Μπορώ με ακλόνητη βεβαιότητα να διατυπώσω την άποψη ότι οι χαρακτηρισμοί σου είναι πολύ σκληροί και αφοριστικοί και άκρως γενικευτικοί και δεν ξέρω εάν συνάδουν με το αγαπητικό τριαδολογικό πρότυπο που προτείνει ο λόγος του Θεανθρώπου Χριστού! Θέλω, δηλαδή, να πω, αγαπητέ Ηρακλή, ότι με αυτόν τον τρόπο καταδικάζουμε a priori ανθρώπινες ψυχές σε αυτούς τους χώρους, που έχουν αφιερώσει τη ζωή τους ολόκληρη για την αγάπη του Χριστού. Αποκλείω από τη σχετική μου αναφορά όλες εκείνες τις περιπτώσεις των "αφιερωμένων" θρησκευομένων που χρήζουν ψυχοθεραπείας!
Δηλαδή, σε αυτούς τους χώρους όλα είναι "σάπια" και δεν υπάρχουν άνθρωποι που βιώνουν το εκκλησιαστικό γεγονός, για να χρησιμοποιήσω λίγο και τη γλώσσα του Γιανναρά?
Όλος ο ευσεβιστικός ηθικισμός εξαντλήθηκε στις "προτεσταντικές οργανωσιακές αίθουσες", ενώ αντίθετα το αυθεντικό εκκλησιαστικό ήθος και η αληθινή ευσέβεια πραγματώνονται μονάχα στο "εκκλησιαστικό κύτταρο" της Ενορίας! Όλη η ψυχοπαθολογία έχει κατακυριεύσει κατ΄αποκλειστικότητα τις ψυχές των "αφιερωμένων", ενώ οι κληρικοί και οι ιεράρχες του εκκλησιαστικού σώματος βιώνουν αγιοπνευματικές εμπειρίες, δίχως το παραμικρό ίχνος παθογένειας!
...συνεχίζεται!
Διογενης -Ε.Μ.
"Μήπως η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση?"
... η συνέχεια!
Νομίζω ότι όλα αυτά είναι αστεία πράγματα,… γιατί οι υποψιασμένοι θεολόγοι γνωρίζουν πολύ καλά ότι η ψυχοπαθολογία χτυπάει κόκκινο σε όλα τα στρατόπεδα: ενοριακά, οργανωσιακά, μοναστικά, επισκοπικά κ.α. Άλλωστε, πολύ καλά το γράφεις ότι το «ΑΝΕΡΑΣΤΟΝ » και το «ΥΠΟΚΡΙΤΙΚΟΝ » είναι χαρακτηριστικό του εκκλησιαστικού χώρου και όχι μόνο των θρησκευτικών οργανωσιακών σχημάτων.
Γιατί, λοιπόν, να εστιάζουμε την πολεμική μας, με τρόπο εμφατικό, στις Οργανώσεις και δεν ασχολούμαστε και με τα καραμπινάτα ενοριακά προβλήματα, που βγάζουν μάτι? Ο θεολογικός λόγος είναι λόγος θεραπευτικός και πρέπει να λέει την αλήθεια ολόκληρη και να μην την αποκρύπτει! Διαφορετικά είναι λόγος μονοφυσιτικής κατεύθυνσης. Ήρθε το πλήρωμα του χρόνου να ειπωθούν όλα. Και τα θετικά και τα αρνητικά. Όχι εξαπολύουμε αφοριστικές ρουκέτες και όποιον πάρει ο χάρος,… γιατί κάτι τέτοιο δεν είναι τίμιο και πολύ περισσότερο χριστιανικό! Νομίζω ότι έφτασε ο καιρός να διοργανωθούν συνέδρια, να γίνουν αφιερώματα και διατριβές για τον «ρόλο των χριστιανικών οργανώσεων» στο σώμα της εκκλησίας και το σημαντικότερο: Να αποφανθεί η Εκκλησία συνοδικά για το αν υπάρχει πλέον λόγος ύπαρξης αυτών των θρησκευτικών σχημάτων. Ειδάλλως, δεν έχει κανένα απολύτως νόημα να εκτοξεύουμε δριμείες βολές εκατέρωθεν!!!
Η δεύτερη ένστασή μου έχει να κάνει, αγαπητέ Ηρακλή, με το Μέγα Ζήτημα του Έρωτα, με το οποίο ουδείς καταπιάνεται! Κάτι πήγε ο Γιανναράς να πει, αλλά τον έφαγε το «μαύρο σκοτάδι »(βλ. αντιπαράθεση με τον μοναχό Διονυσιάτη). Κάποια πράγματα είπε και ο αείμνηστος Ν. Ματσούκας και τώρα τελευταία ο Χ. Σταμούλης με τη μελέτη του «Έρωτας και Θάνατος», που μάλλον έχει (ή θα έχει) την ίδια αντιμετώπιση με τον Γιανναρά. Και γενικότερα, η νεότερη γενιά των θεολόγων τολμά και καταπιάνεται με αυτό το τόσο σοβαρό θέμα, αλλά πιστεύω ότι λαθεύει σε κάποια σημεία. Ενώ, δηλαδή, από τη μία μεριά μιλούμε όλοι με τόλμη για το «ανέραστο» των πιστών και της χριστιανικής ζωής και καλά κάνουμε, από την άλλη προσπαθούμε να συνδέσουμε(!?) ή καλύτερα να ταυτίσουμε τον σαρκικό έρωτα με τον θεϊκό, με έναν μάλλον ιδιαίτερο, άστοχο και ίσως αθεολόγητο τρόπο!
...συνεχίζεται!
ΔΙΟΓΕΝΗΣ -Ε.Μ.
"Μήπως η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση?"
...η συνέχεια!
Γι΄αυτό, άλλωστε και ο Γιανναράς παρεξηγήθηκε τόσο, γιατί μίλησε με τρόπο εμφατικό για τον θεΐκό έρωτα, συμπλέκοντάς τον με τον φυσικό και μάλιστα με αυτό που λέει ο ίδιος «πραγμάτωση της σχέσης». Μία σχέση όμως που εύκολα οδηγείται σε αυτονομήσες, σαρκικές ή άλλες, εφόσον απουσιάζουν οι πνευματικές και πολύ περισσότερο οι ασκητικές προϋποθέσεις! Τί σχέση, λοιπόν, μπορεί να έχει ο θεϊκός με τον σαρκικό έρωτα, όταν μάλιστα ο δεύτερος είναι και μεταπτωτικός? Και στο τέλος τέλος αφού ο φυσικός έρωτας είναι τόσο σημαντικός (που είναι, αναντίρρητα, αφού δίχως αυτόν το ανθρώπινο γένος δεν μπορεί να υφίσταται και το σημαντικότερο: να χαίρεται την ίδια τη ζωή!), γιατί ο Θεάνθρωπος Ιησούς Χριστός παρέμεινε άγαμος και δεν μετείχε του ερωτικού –σεξουαλικού γεγονότος? Γιατί τότε πολλοί άγιοι της εκκλησίας μας δεν γεύτηκαν τις χαρές του φυσικού έρωτα και προτίμησαν μονάχα τον θεϊκό!
Μήπως, γιατί ο θεϊκός Έρωτας είναι κατά πολύ ανώτερος και δεν μπορούμε σε καμία περίπτωση να τον ταυτίσουμε με τον φυσικό, αφού ο τελευταίος μονάχα όταν εγκεντριστεί στο Κυριακό Σώμα έχει νόημα και σωτηριολογική προοπτική? Οι νεώτεροι θεολόγοι, όμως, δεν το λένε ξεκάθαρα, και με τον επιλεκτικό τρόπο που χρησιμοποιούνε τα πατερικά κείμενα (κυρίως τον Αρεοπαγίτη και τον Ιωάννη της Κλίμακος κ.α.), διολισθαίνουν σε έναν μάλλον επικίνδυνο «θεολογικό αισθητισμό», που εύκολα στους πονηρούς καιρούς μας μπορεί να οδηγήσει σε αυτονόμηση του φυσικού έρωτα και της ηδονής και κατ΄επέκταση στην απουσία πνευματικής ζωής.
Με τα παραπάνω δεν θέλω σε καμία περίπτωση να υποτιμήσω τον φυσικό έρωτα, αφού και αυτός είναι δώρο Θεού, απλά θέλω να υπογραμμίσω τη διαφορότητα των δύο ουσιαστικών αυτών οντολογικών μεγεθών. Και μάλλον εδώ έχουμε να κάνουμε με μία άστοχη μεταφορά του πλατωνικού ερωτικού μοντέλου(από τους σωματικούς έρωτες στο Αγαθό). Τα κτιστά έλλογα όντα, όμως, μετά την Ενσάρκωση του Θεού Λόγου, μπορούν να κάνουν Υπέρβαση της μεταπτωτικής παρέκκλισης και να θεωθούνε, δίχως να προηγηθεί το στάδιο πραγμάτωσης του σωματικού έρωτα. Έτσι, η έμφαση και ο υπερτονισμός του σαρκικού έρωτα από τη μετανεωτερική θεολογία (εκκινώντας από τη γιανναρική Οντολογία της Σχέσης) υποκρύπτει αρκετούς κινδύνους, οι οποίοι πρέπει οπωσδήποτε να προσεχθούν.
Είναι σαν να θέλουμε να αποσιωπήσουμε τη βαθύτερη και ουσιαστικότερη πτυχή της Σάρκωσης του Κυρίου, που είναι ο αγιασμός και η θέωση της ανθρώπινης φύσης! Άλλωστε, είναι τυχαίο ότι οι περισσότεροι Πατέρες της Εκκλησίας μας χαρακτηρίζουν τον φυσικό έρωτα και τον γάμο ως φαινόμενο μεταπτωτικό και θεραπευτικό της πεπτωκυίας ανθρώπινης και φθαρτής φύσης μας, που σαν πρωταρχική στόχευση, όμως, πρέπει να έχει τον αγιασμό και όχι τις ηδονικές απολαύσεις !
Δεν ξέρω,… κάποιους προβληματισμούς καταθέτω,…που μπορεί να είναι άστοχοι και λανθασμένοι!
Διογένης -(Ε.Μ.)
Διογένη καλημέρα!
Είναι τόσα πολλά όσα έγραψες. Αν τα καταφέρω θα είμαι σύντομος, σχολιάζοντας ορισμένα σημεία των λόγων σου.
Θέλω να ξεκινήσω φιλοσοφικά με μία τοποθέτηση πάνω στο ερώτημα σου «Μήπως η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση;". Εννοώ λοιπόν πως θέλγομαι από τον ανεπανάληπτο και εξαίσιο διάλογο του ορθόδοξου με τον Μανιχαίο που περιλαμβάνεται στο έργο του αγίου Ιωάννη Δαμασκηνού με τίτλο Κατά Μανιχαίων Διάλογος και αφορά στην εισαγωγή του διαλόγου το θέμα της αλήθεια. Τι είναι και τι δεν είναι αλήθεια; Πολύ θα ήθελα να κινηθώ προς αυτή τη ρητορική, όμως δεν διαθέτω τον κατάλληλο χρόνο και θα ξεφύγουμε από το ζήτημα το οποίο θίγεις και επικεντρώνεις.
Πραγματικά Διογένη το θέμα του έρωτα δεν απασχολεί όπως δείχνει τους θεολόγους. Είναι ένα ζήτημα απαγορευμένο, κάτι το οποίο φοβόντουσαν οι χριστιανοί από την εποχή του αγίου Διονυσίου Αρεοπαγίτη. Δεν είναι τυχαίο ότι οι ίδιες φοβικές τάσεις, σήμερα «σκανδαλίζουν» ένα μέρος του εκκλησιαστικού σώματος, επαληθεύοντας την αγωνία του π. Φιλόθεου Φάρου στο βιβλίο του «Η εκκλησία ως σκάνδαλο και ως σωτηρία» και φυσικά εγκολπώνοντας την αλήθεια της φύσεως του έρωτα στο βιβλίο του «Έρωτος Φύσις».
Ανταποκρίνομαι στο «κάλεσμα» σου και νηφάλια και χωρίς φανατισμούς συνεχίζω να γράφω. Μία απαραίτητα σημείωση: Δεν έχω καμάι διάθεση να χτυπήσω πρόσωπα συγκεκριμένα και να τα «αφορίσω», ούτε να τους κρίνω. Στη ζωή μας πολλές φορές δεν ευθυνόμαστε γι’ αυτό που έχουμε γίνει κάποιοι άνθρωποι. ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ όμως το οργανωσιακό έχει θάψει την ομορφιά του έρωτα, την έχει συνδέσει με την αμαρτωλή, ανίερη και χωρίς ίχνος ηδονής σεξουαλικότητα και κατέστησε τον άνθρωπο ανέραστο. Χαίρομαι για την επίκληση σου σχετικά με το τριαδολογικό πρότυπο, πρότυπο που έχει ισχύ στη ζωή της εκκλησίας ως αγαπητική κοινωνία, συνοχή και συνύπαρξη και όπως το έχει αναλύσει με πολύ ωραίο τρόπο ο Σεβασμιότατος Κάλλιστος Wear σε σειρά άρθρων του στην ΠΕΜΠΤΟΥΣΙΑ.
συνεχίζεται...
Η.Φ.
Στη ζωή μας υπάρχουν περιπτώσεις όπου το να είσαι διφυσίτης είναι ευλογία. Ο μονοφυσιτισμός της έκφρασης μα περισσότερο της αναίρεσης της ενάργειας των πραγμάτων, είναι αίρεση. Θέλω να πω πως ο έρωτας δεν είναι έρωτας ψυχών αποκλειστικά, μα συνάμα και σωμάτων. Δεν έχει μία φύση αναφορά, αλλά πολλές. Δηλαδή οι οργανώσεις επικεντρώνουν στον έρωτα (άσε βέβαια που ο όρος αυτός είναι ένας σύγχρονος «απαγορευμένος καρπός» για το οργανωσιακό σύστημα).
Οι χαρακτηρισμοί που χρησιμοποιώ για τις οργανώσεις, έχεις δίκιο δείχνουν σκληρή. Η πραγματικότητα όμως πολλές φορές είναι η ίδια σκληρή από μόνη της. Δεν έχω κακία προς τους ανθρώπους αυτούς. Τους λυπάμαι κάποιες φορές. Πόνο έχω. Γιατί αρνούμαστε όπως κι ο ίδιος τη ζωή μας, την εκκλησία μας, τις ομορφιές της, τις χάρες και τα θεία δώρα της. Λέει κάπου ο Τάσος Λειβαδίτης «κι όταν ο Θεός μοίρασε τον κόσμο, τα παιδιά πήρανε τις γωνιές των δρόμων κι ο διάβολος τις πιο ωραίες λέξεις…». Το ίδιο δεν συμβαίνει και με τη λέξη «έρωτας»;
Γράφεις πως κάποιες ψυχές έχουν αφιερώσει τη ζωή τους για την αγάπη του Χριστού στις οργανώσεις. Στις οργανώσεις, πολύ σωστά το λες. Στον Χριστό; Μήπως στον Χριστό των οργανώσεων; Έναν άλλο, διαφορετικό Χριστό; Αυστηρό, βλοσυρό, που δεν θυμίζει τίποτε από την ιωάννεια φράση της ταύτισης του Θεανθρωποκεντρικού του προσώπου με την αγάπη; Γράφει λοιπόν για την «αφιέρωση» ο όσιος Εφραίμ ο Σύρος: «Δύο λοιπόν τάγματα παρέστησεν ο ανωτέρω λόγος (αναφ. σε λόγο του απ. Παύλου), τον γάμον δηλαδή και τον μοναχικόν βίον. Συ λοιπόν, αδελφέ, γνώρισον και ίδε εις ποίον τάγμα είσαι τεταγμένος…».
Και οι ενορίες έχουν το ευσεβιστικό στοιχείο, αλλά οι οργανώσεις είναι το « είναι» του. Δεν είναι οι άνθρωποι κακοί, ούτε … ούτε …. είναι οι επιρροές των οργανωσιακών σωματείων. Η παθογένεια ως ασθένεια, συναντάται σε κάθε τι ζωντανό οργανισμό. Σε καταστάσεις οργανωσιακές, ενοριακές κ.τ.λ.. Μα τότε γιατί τα βάζεις με τις οργανώσεις θα μου πεις. Τις έζησα. Γι’ αυτό. Έζησα την απουσία ζωής, τον ηθικοπλαστικό τους φονταμενταλισμό και καταπλακώθηκα από τα στρώματα χώματος που έθαψαν ό,τι δίνει ζωή και πνοή στον άνθρωπο. Τον απόλυτο διαχωρισμό αγοριών, κοριτσιών κ.ο.κ. Αν αξιωθώ και μεγαλώσω παιδιά, μπορώ να τους σώσω τουλάχιστον και να μην βρεθούν στις μουχλιασμένες καταπακτές των 4 τοίχων, των καλών και καλών παιδιών (αρχίζω και πιστεύω πως σε ορισμένα σημεία είναι σύγχρονοι των μανιχαίων – βλ. καλός, κακός κ.ο.κ.).
συνεχίζεται...
Η.Φ.
Το σύστημα στηλιτεύω, όχι τους ανθρώπους, και δυστυχώς οι άνθρωποι που είναι καλά ενταγμένοι στις οργανώσεις, αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του νοσηρού συστήματος που παντού βλέπει αμαρτία, θάνατο, σκοτάδι και πάθη!
Η ενορία που αναφέρεσαι είναι το κύτταρο της εκκλησιαστικής ζωής η οποία οργανώνεται από την εκάστοτε Επισκοπή. Ο θεσμικός ρόλος των οργανώσεων στον εκκλησιαστικό βίο είναι άγνωστος και δυστυχώς πολλές φορές οι οργανώσεις ακριβώς αυτό κάνουν. Να υποκαταστήσουν την Μητρόπολη και την ενορία. Το ξέρεις ότι έχουν δικό τους καταστατικό; Απαγορεύεται χαρακτηριστικά όπως μου έλεγε κάποιος να μιλήσουν για ένα αγόρι σε ένα κορίτσι ή και να τους συστήσουν μεταξύ τους. Πρώτα η οργάνωση και μετά η ενορία. Για Ιερά Μητρόπολη; Πουθενά λόγος. Εκείνοι ασχολούνται μόνο με το δικό τους έργο, χωρίς να υπολογίζουν πολλές φορές τον Επίσκοπο τους που είναι «εις τύπον και τόπον Χριστού». Σπάνια δε θα τους δεις να βοηθάνε στο κατηχητικό έργο για παράδειγμα της ενορίας.
Οι οργανώσεις έφεραν τα προτεσταντικά πρότυπα που εν τέλει τόσο μάχονται και τα οποία πρότυπα δυστυχώς πέρασαν και μέσα στις ενορίες.
Όμως επειδή το θέμα του άρθρου αναφέρεται στον έρωτα, ο έρωτας στην εκκλησία, ωριμάζει και αναδεικνύεται στην άγια φύση του, αυτής της οικείωσης του άλλου σε μένα (όπως ψάλλουμε στο δοξαστικό του Μ. Σαββάτου «τον Ήλιον κρύψαντα», αυτόν τον ξένον που προσλαμβάνω). Αυτός ο ξένος για τις οργανώσεις ως πρόσληψη (αφού προηγηθεί το «εμόν» άδειασμα), είναι φοβία για τους οργανωσιακούς, καθώς αρνούνται να οικειωθούν το διαφορετικό, το άλλο σώμα, την άλλη σκέψη, την άλλη συνήθεια, τον έρωτα εν τέλει για τον άλλον, τη συμπλοκή των σωμάτων και την απόλαυση της ηδονής που πρέπει να καταπολεμηθεί γιατί είναι αμαρτία όπως πιστεύουν. Ας το φωνάξουμε δυνατά. Αμαρτία είναι η υποκρισία, η άρνηση της ομορφιάς της ζωής, της ίδιας της ζωής εν τέλει. Αυτές τις παθογένειες τις έζησα μικρός στις οργανώσεις, ποτέ στην ενορία.
Η εκκλησία γιατί να αποφανθεί για τις οργανώσεις; Δεν πασχίζει γι’ αυτό. Το θέμα είναι ιδιοσυγκρασιακό και επαφίεται της προσωπικής αυτογνωσίας των οργανώσεων. Όπως και να το κάνουμε οι οργανώσεις είναι παράσιτο, ξένο σώμα στο κατεξοχήν σώμα. Αλήθεια, πιστεύεις ότι ο κόσμος έξω ενδιαφέρεται για τις οργανώσεις; Κανείς. Η πορεία τους φθίνουσα. Σε λίγο δεν θα υπάρχουν, γιατί δεν έχουν το δικαίωμα να γίνουν η συμπλήρωση ή η επισύναψη ή η επέκταση της εκκλησίας!
συνεχίζεται...
Η.Φ.
Οι καθηγητές που αναφέρεις και ο αγαπημένος μου κ. Χρυσόστομος Σταμούλης (σε συνέντευξη μας που δημοσιεύεται αυτές τις μέρες στην ΠΕΜΠΤΟΥΣΙΑ αναφέρεται και στο ζήτημα του έρωτα) δεν πασχίζουν να περάσουν τη γνώμη τους ή να αλλάξουν ως οι κατεξοχήν ριζοσπάστες τα πράγματα. Οι ίδιοι πιστεύω πως δεν καινοτομούν, απλά σκάβουν και ανακαλύπτουν ότι ιδιοτελώς και βασανιστικά θάφτηκε στο χώμα των αιώνων, της λήθης και της λησμονιάς. Είναι σαν να μου λέει κάποιος ότι πρέπει να αλλάξει ο κόσμος και να αναθεωρηθούν πολλά. Δεν συμφωνώ. Ο ίδιος θα αλλάξω, κι αν αλλάξει ο κόσμος άλλαξε. Αν όχι, δεν φταίω. Αλλά αν αλλάξω, έχω την αίσθηση και ταυτόχρονα την πίστη ότι ναι και ο κόσμος θα αλλάξει. Δηλαδή τι θέλω να πω. Το θέμα του έρωτα για όσους αρθρογραφούμε και το μελετάμε (εύχομαι να κάνω ένα μεταπτυχιακό στο θέμα αυτό πραγματικά!) είναι ένα θέμα που μας ανακαλύπτει όμορφες αλήθειες που γοητεύουν την συναισθηματική μας φύση. Δεν πασχίζουμε να τις μεταδώσουμε και να αλλάξουμε πάση θυσία τον κόσμο. Η ομορφιά δεν πασχίζει. Εμπνέει όμως! Και αν λάμψει ποιος δεν θα την ερωτευτεί;
Όσον αφορά την ταύτιση του σαρκικού με τον θεϊκό έρωτα, οι Πατέρες έχουν μιλήσεις γι’ αυτό, ο όσιος Πορφύριος είπε πως «ο σαρκικός έρωτας μέσα στο γάμο βοηθάει στον πνευματικό», ένας μοναχός αν δεν κάνω λάθος στην Ιερά Μονή Διονυσίου είπε σε έναν ιερέα ότι κι εσύ κι εγώ είμαστε ερωτευμένοι. Εσύ με τη γυναίκα σου κι εγώ με τον Θεό. Έρωτας είναι και τα δύο.
Γιατί άραγε να «διχάζουμε» τον έρωτα και να τον αναγκάζουμε όντας μπερδεμένο να βρει την ταυτότητα που βυθίστηκε πολύ κάτω; Έρωτας σημαίνει έρωτας. Μία είναι η φύση του στην εκκλησία. Είτε αγγελικός, είτε … είτε … όπως γράφει και ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής. Βέβαια άλλη η «ουσία» (;) , η «ποιότητα» (;) αν μπορώ να το πω έτσι με αυτές τις λέξεις, της ηδονής του θείου και άλλο η ουσία του ανθρώπινου έρωτα. Μας το λέει ένας μύστης του θείου έρωτα που ξεκίνησε από εδώ, τον τόπο μου τον ευλογημένο, τα Ιερά Μετέωρα, ο γέρων Αιμιλιανός ο Σιμωνοπετρίτης: «Η φράσις ‘’έρωτα θείον’’ εξηγεί ότι η αγάπη δεν είναι ανθρώπινη, δεν είναι μία κλίσις της καρδιάς μου, της ψυχής μου, αλλά θεία ενέργεια».
συνεχίζεται...
Η.Φ.
Θέτεις ένα ωραίο ερώτημα που αναδεικνύει μία προβληματική που σε κάνει όντως να αναρωτιέσαι δημιουργικά! Λες λοιπόν Διογένη «Τί σχέση, λοιπόν, μπορεί να έχει ο θεϊκός με τον σαρκικό έρωτα, όταν μάλιστα ο δεύτερος είναι και μεταπτωτικός;». Εκτός από μεταπτωτικός (χρήση του όρου «και» στην πρόταση σου), τι άλλο μπορεί να είναι ο σαρκικός έρωτας; Αμαρτία; Ενοχή; Έχω την αίσθηση ότι μία τέτοια ομολογία αφορά τον άγιο Αυγουστίνο, τον Ιερώνυμο και τους άλλους Δυτικούς. Σαν να αφήνεις δηλαδή με τη χρήση του όρου «και» στην πρόταση σου, την εντύπωση ότι ο σαρκικός είναι κάτι πολύ αμαρτωλό; Ίσως να κάνω και λάθος και να μην κατάλαβα τι θες να πεις με τον όρο «και». Δεν ξέρω τι απάντηση να σου δώσω στο ωραίο ερώτημα σου, απλά σκέφτομαι ότι ο σαρκικός βοηθά στον πνευματικό έρωτα, ανάμεσα σε δύο ανθρώπους. Ο ιερός Χρυσόστομος, ο Συμεών ο Νέος Θεολόγος, ο άγιος Βασίλειος Αγκύρας, αναφέρονται στο γεγονός ότι ο γάμος δεν δόθηκε μόνο για την παιδοποιία, αλλά πρωταρχικός του ρόλος είναι «πολλώ δε πλέον υπέρ του σβέσαι την της φύσεως πύρωσιν». Και ο άγιος Βασίλειος Αγκύρας ομολογεί πως «ίνα τη ενούση αυτώ ηδονή μαγγανεύον το άρρεν, ου δια την παιδοποιΐαν μόνον, αλλά και δι’ αυτόν τον της μίξεως οίστρον υπέρμαχον αυτώ έχη το άρρεν». Πολλές τέτοιες πατερικές αλήθειες μπορώ να μοιραστώ μαζί σας, όμως θα γίνω κουραστικός (ήδη έχω γίνει με τόσα που έχω γράψει στο παρόν σχόλιο!!!).
Αναφέρεσαι στον Θεάνθρωπο που δεν γεύτηκε τον έρωτα. Δύσκολο ερώτημα. Δεν ξέρω να στο απαντήσω σωστά. Δεν γνωρίζω να σου δώσω μία θεμελιωμένη απάντηση. Πιστεύω όμως πως αν ο έρωτας αυτός που αναφέρεις ήταν στοιχείο της θεϊκής του φύσεως, ίσως να μην μας φαινόταν παράξενο. Αλλά ο έρωτας ο σαρκικός είναι φύση της ανθρώπινης φύσης. Ίσως να θες να πεις βέβαια ο ίδιος, της αμαρτωλής φύσεως, της πεπτωκυϊας, άρα είναι αμαρτία! Όχι αγιάζεται ο έρωτας. Είναι μία μεταπτωτική κατάσταση, αλλά όχι αμαρτωλή. Απλά έγινε αναγκαί μέσα στην ανθρώπινη φύση που εξέπεσε. Το αναγακίο δεν το εννοώ σαν να λέω ότι «πρέπει», απλά δόθηκε αυτή η ηδονή σαν φάρμακο (η συνουσία είναι φάρμακο όπως λέει και ο άγιος Ιωάννης Δαμασκηνός) Είναι όμως σαν να μου λες ότι ο έρωτας ως έκπτωση, ως αμαρτία, ως αμαύρωση του αρχικού κάλλους, δεν έχει σχέση με τον Τέλειο Θεό! Σωστό. Ο σαρκικός έρωτας είναι στοιχείο της ανθρώπινης φύσης, του άντρα με την γυναίκα, της γυναίκας με τον άντρα. Ο Χριστός την προσέλαβε ολόκληρη «δίχα μόνης αμαρτίας». Η λέξη «αμαρτίας» δεν επικεντρώνεται αποκλειστικά στο θέμα του έρωτα. Βλέπεις πως το ενοχικό σύνδρομο «με κάνει» να απολογούμαι γι’ αυτό, και είναι στοιχείο της εκκλησιαστικής φύσεως η απολογία. Αλλά ταυτόχρονα βλέπεις πως με την Ενανθρώπιση Του, είναι και τέλειος Θεός και τέλειος Άνθρωπος. Παραμένει Θεός, Τριαδικός Θεός που καταδέχεται να γεννηθεί στη μήτρα μιας παρθένου. Της Θεοτόκου. Μιας ανθρώπου, μιας γυναίκας.
συνεχίζεται...
Η.Φ.
Γιατί δεν αναφέρεσαι όμως στο άλλο μυστήριο; Ότι δηλαδή καταδέχτηκε ο Θεός να βγει από την Υπαρξιακή του βεβαιότητα και να γίνει φτωχός, να κενωθεί, να αδειάσει, για να γεμίσει. Να δεχτεί να γεννηθεί μέσα στο ανθρώπινο σώμα και μάλιστα στη μήτρα μιας γυναίκας, πράγμα που δεν δέχονταν ο Νεστόριος (κατά το «Θεός ανθρώπω ου μείγνυται»), ότι μπορεί να γεννήσει δηλαδή μία γυναίκα τον Θεό. Στη μήτρα μιας γυναίκας; Ο αχώρητος Θεός; Αυτός δεν μας «σκανδαλίζει»; Γράφει λοιπόν τα εξής «σκανδαλιστικά» και θαυμάσια λόγια ο Συμεών ο Νέος Θεολόγος: «όλος Θεός γαρ, ος συνενούται μεθ’ ημών, ω φρικτού μυστηρίου … ουκ αισχύνη συ περί των ασχημόνων, μάλλον δε εις ασχήμονα μέλη Χριστού κατάγειν; Εγώ δε πάλιν λέγω σοι, Βλέπε Χριστόν εν μήτρα, και τα εν μήτρα νόησον και μήτραν υπεκδύντα, και πόθεν εξερχόμενος ο Θεός μου διήλθε!». Και αλλού πιο «σκανδαλιστικά» γράφει: «Μέλη Χριστού γινόμεθα, μέλη Χριστός ημών δε, και χειρ Χριστός και πους Χριστός…μερίς εκάστη δε αυτός όλος Χριστός υπάρχει, πάντως ουν ούτως έγνωκας και δάκτυλον μου Χριστόν και βάλανον, ουκ έφριξας, η συ και επησχυνθής; Αλλά Θεός σοι όμοιος ουκ σχύνθη γενέσθαι, σε δε εκείνω όμοιος ησχύνθη γεγονέναι;»
Διογένη διερωτάσαι: «Γιατί τότε πολλοί άγιοι της εκκλησίας μας δεν γεύτηκαν τις χαρές του φυσικού έρωτα και προτίμησαν μονάχα τον θεϊκό». Το θέμα είναι ποσοτικό; Πάλι στοχοποιείς τον έρωτα σαν αμαρτία, σαν ανίερη κατάσταση. Πολλοί άγιοι τον έζησαν! Ξέρεις πόσοι άγιοι μας είναι άγνωστοι; Κι εν τέλει ο σαρκικός έρωτας είναι που καθορίζει την αγιότητα κάποιου; Γιατί το επικεντρώνεις εκεί; Σαν να θες να τον ρίξεις στον Άδη!
Έγραψα πάρα πολλά, ο χρόνος δεν μου το επιτρέπει αυτή την περίοδο, αλλά κλείνω με μία διαπίστωση. Έχω την αίσθηση ότι ισχύει για σένα το «ναι μεν, αλλά» στο ζήτημα του έρωτα. Στον έρωτα δεν υπάρχουν διχοτομισμοί και αφορισμοί. Η εξορία είναι του ανθρώπου. Όχι του έρωτα!
Αν κατάλαβα καλά τρέφεις συμπάθεια προς τις οργανώσεις, δεν αποκλείεται να είσαι και μέλος τους. Δεν μ’ ενδιαφέρει. Ενδέχεται όμως να κάνω και λάθος! Απλά λέω τι έχω αντιληφθεί. Ή είσαι κάπου σε μία φάση όπου βρίσκεσαι μεταξύ οργανώσεων και αλήθειας! (χαχα…. Ειρωνεία ε;)
Καλή συνέχεια στις αναζητήσεις σου και να είσαι καλά!
Η.Φ.
«ΠΟΙΟΣ ΦΟΒΑΤΑΙ ΤΟΝ ΕΡΩΤΑ? »
Αγαπητέ Ηρακλή, παραπονιέσαι πως γράφω αρκετά,...αλλά διαπιστώνω ότι κι εσύ δεν πας πίσω και πολύ φοβάμαι οι σχολιασμοί μας θα πάνε από «σεντόνι σε σεντόνι»! Ας είναι, όμως,… γιατί είναι το γόνιμο της διαλεκτικής μέριμνας για την Αλήθεια, προίκα που μας κληροδότησαν οι αρχαίοι Φιλόσοφοι με τους πλατωνικούς διαλόγους (και όχι μόνο).
…Και για να αποσαφηνίσω την ταυτότητά μου από την αρχή, ως άσκηση αυτοσυνειδησίας, όπως θάλεγε και ο συμπαθέστατος Χ. Σταμούλης, μπορώ να καταθέσω με ειλικρίνεια…το ομογάλακτο των εμπειριών μας (!)… Άλλωστε, οι περισσότεροι θρησκευόμενοι, άλλος λίγο και άλλος πολύ, έχουν πάρει μία μικρή γεύση (οι περισσότεροι, βέβαια, Πικρή!) από το περιβάλλον των θρησκευτικών αυτών σχημάτων. Ο γράφων, μάλιστα, δεν αρνείται να ομολογήσει πως και σήμερα, όταν του ζητηθεί από τα εν λόγω περιβάλλοντα, θα προσφέρει την ποιμαντική του βοήθεια και μάλιστα στον ίδιο βαθμό θα το πράξει και στην Ενορία, δίχως καμία τάση Αυτονόμησης και Υπεροψίας από το Κυριακό Σώμα και φυσικά από το πρόσωπο του τοπικού Επισκόπου - όποιος κι αν είναι αυτός -, που ίσταται, όπως πολύ ορθά επισημαίνεις, «εις Τύπον και Τόπον Χριστού». Ποτέ, όμως, δεν κλείστηκα και δεν περιορίστηκα στα οργανωσιακά αυτά σχήματα,… αρνούμενος συνειδητά την Ιδιότητα του Μέλους!!! Άλλωστε, η συστηματική σπουδή μου στο έργο του Χ. Γιανναρά και δη στο «Καταφύγιο Ιδεών», δεν μου άφηναν και πολλά περιθώρια για τόσο άστοχες υπαρξιακές επιλογές! Διατήρησα και εξακολουθώ να διατηρώ - το τονίζω αυτό- την Αυτεξουσιότητά μου και την Προσωπικότητά μου, προσπαθώντας να αποκομίσω και να προσφέρω ό,τι πολύτιμο ανακαλύπτω, αφού πάντα κάτι θετικό θα εντοπίσει ο καλοπροαίρετος και μη εμπαθής πιστός Χριστιανός!
…Και τώρα, μετά την προσωπική μου «ψυχανάλυση», είναι καιρός να εισέλθουμε και στα ουσιώδη της διαλεκτικής μας άθλησης. Και να ξεκινήσουμε από τα «Θρησκευτικά Σχήματα». Γράφεις, λοιπόν, αγαπητέ μου Ηρακλή, ότι οι «οργανωσιακοί» έχουν αφιερώσει τη ζωή τους σε έναν «άλλον Χριστό»…και πάντως όχι στον Θεάνθρωπο Ιησού Χριστό, που είναι Θεός Αγάπης και όχι ψεύδους, υποκρισίας …και ευσεβιστικής ηθικής, θα συμπληρώσω εγώ! Μέχρι εδώ όλα καλά και δεν διαφωνούμε…, αλλά διαπιστώνω ότι δεν είσαι και τόσο προσεκτικός στη μελέτη των κειμένων! Από την πρώτη κιόλας στιγμή κρατώ πολύ μεγάλες αποστάσεις από τους «οργανωσιακούς αφιερωμένους αδελφούς» και μάλιστα, εμφατικώς, τονίζω στην αρχική μου τοποθέτηση ότι κάποιοι από αυτούς χρήζουν και άμεσης ψυχοθεραπείας! Έτσι, η ελάχιστη εμπειρία μου εντοπίζει τη θρησκευτική αυτή παθογένεια, κυρίως, στους ιθύνοντες «αφιερωμένους αδελφούς» και όχι στο υπόλοιπο σώμα (δεν αγιοποιώ τους συμμετέχοντες πιστούς, γιατί κι εκεί θα συναντήσεις τις θρησκευτικές ψυχοπαθολογίες), που μεγάλος αριθμός από αυτούς ωφελούνται, για μεγάλο χρονικό διάστημα, από κατασκηνώσεις, ομιλίες και άλλες πνευματικές δραστηριότητες,… δεν προσκολούνται σε πρόσωπα εκκλησιαστικά – «οργανωσιακά» και μη, συνεχίζοντας, μάλιστα, τη ζωή τους έχοντας, πολλές φορές, τις καλύτερες αναμνήσεις και εμπειρίες από τους χώρους αυτούς! Ακόμη και ο πολύς Γιανναράς ομολόγησε κάποια στιγμή την ωφέλεια των παιδιών του από τις παιδικές χριστιανικές κατασκηνώσεις!
...ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ(Α)
ΔΙΟΓΕΝΗΣ(ΕΜ)
«ΠΟΙΟΣ ΦΟΒΑΤΑΙ ΤΟΝ ΕΡΩΤΑ? »
...η συνέχεια(Β)
Μήπως, λοιπόν, δεν είναι όλα «σάπια»… και «μουχλιασμένες καταπακτές?» Άλλωστε, να μην ξεχνούμε ότι ακόμη και μία ψυχή να ωφεληθεί ( ούτε βέβαια και να σκανδαλιστεί, γι’ αυτό και οι ποιμαντικές μας ευθύνες είναι Τεράστιες!) από αυτές τις πνευματικές «οργανωσιακές» συνάξεις, ο μισθός των ενεργούντων αυτές τις ιεραποστολικές πράξεις θα είναι πλούσιος (όπως και ο κολασμός στην αρνητική περίπτωση!). Το άλλο σημείο που μάλλον λαθεύεις(δηλαδή, λαθεύουμε όλοι μας!), είναι αυτό της ακλόνητης και «Αλάνθαστης Εκκλησιολογικής μας Διάγνωσης - Ετυμηγορίας» περί της πλεονάζουσας ευσεβιστικής ηθικής που ενδημεί στα «οργανωσιακά περιβάλλοντα» και της αυθεντικής πραγμάτωσης της Ορθόδοξης χριστιανικής ηθικής(ευσέβειας), κατ΄αποκλειστικότητα , στον ενοριακό τόπο και μάλιστα ίσως ορισμένοι να φαντασιώνονται και με τον τρόπο που αυτήν βιώθηκε τα πρώτα αποστολικά χρόνια!!! Θέλω να πιστεύω ότι αυτά είναι υπερβολές, φαντασιώσεις και κραυγαλέα έλλειψη ρεαλισμού! Να αποδεχτούμε ότι το πρόβλημα είναι πιο έντονο στις οργανώσεις και ότι πράγματι έχουν επηρεάσει σε πολύ μεγάλο βαθμό και το ενοριακό σώμα,… αλλά να τα πούμε όλα(!!!)
Δεν είναι δυνατόν να αποσιωπούμε τα πολύ σοβαρά εκκλησιολογικά και ποιμαντικά προβλήματα που υφίστανται σε όλο το εκκλησιαστικό σώμα! (Να θυμηθούμε λίγο και την περίπτωση «Μητροπολίτη», που την εορτή των Θεοφανείων ο θλιβερός, εκδήλωσε όλη του την ψυχοπαθολογία με τη μορφή εντονότατου μισογυνισμού, προσβάλλοντας με χείριστο τρόπο μία γυναίκα!). Παντού είναι διάσπαρτες, λοιπόν, οι κλινικές περιπτώσεις: Αφιερωμένοι θεολόγοι (και όχι μόνο), Ευσεβείς ενοριακές Κυρίες, Κυκλάρχες Αρχιμανδρίτες (ενοριακοί κι αυτοί!), Ιεράρχες ΜΟΥΖΑΧΕΝΤΙΝ …και να σταματήσω κάπου εδώ τον μακρύ κατάλογο των κλινικών εκκλησιαστικών περιπτώσεων,… Ενοριακό και Μη!!!
Ήρθε το πλήρωμα του χρόνου να είμαστε τίμιοι με την Εκκλησία και όχι Στρουθοκαμηλισμοί,… γιατί έτσι μας συμφέρει! Να θεραπευτούν από τη Σύνοδο της Εκκλησίας όλες οι παθογένειες των εκκλησιαστικών ποιμαντικών φορέων και όχι μερικοί! …και όπου εντοπιστούν αιρετικές παρεκκλίσεις και επικίνδυνες αυτονομήσεις από το Κυριακό Σώμα, η Εκκλησία να αποφανθεί κατηγορηματικά και τελεσίδικα. Και άμα οι θρησκευτικές Οργανώσεις δεν συμμορφωθούν στο εκκλησιοκεντρικό – εκκλησιολογικό κάλεσμα της Εκκλησίας μας, τότε να αποφασιστεί, συνοδικά, ποια θα είναι η προοπτική και το μέλλον όλων αυτών των θρησκευτικών ή (Εξω)εκκλησιαστικών σχημάτων. Το θέμα, λοιπόν, αγαπητέ Ηρακλή, δεν είναι «ιδιοσυγκρασιακό», όπως γράφεις,… είναι πρωτίστως «ΕΚΚΛΗΣΙΟΛΟΓΙΚΟ», γι΄αυτό, εάν αυτοί οι θρησκευτικοί οργανισμοί είναι «παρασιτικοί» και «αιρετικοί», η Εκκλησία μας πρέπει να αποφασίσει, όπως τον παλιό καλό καιρό! Άλλη οδός δεν υπάρχει… και όλα τα υπόλοιπα είναι απλά πυροτεχνήματα! Μάκρυνε, όμως, πολύ ο λόγος μου περί των «Οργανωσιακών θρησκευτικών Σωματείων»,… γι΄αυτό και σταματώ εδώ…
...ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ!
ΔΙΟΓΕΝΗΣ(ΕΜ)
«ΠΟΙΟΣ ΦΟΒΑΤΑΙ ΤΟΝ ΕΡΩΤΑ? »
...Η ΣΥΝΕΧΕΙΑ(Γ)
Ας έρθουμε, τώρα , στην «καυτή πατάτα» - σόρρυ για το δημοσιογραφικό δάνειο - του Έρωτα και των Ηδονών! Εξαρχής να πω ότι θα είχε πράγματι πολύ μεγάλο ενδιαφέρον μία μεταπτυχιακή εργασία για το θέμα του έρωτα και εύχομαι να είσαι καλά, ώστε να την πραγματοποιήσεις! Είναι θέμα, όμως, αρκετά δύσκολο, όταν μάλιστα θελήσεις να το προσεγγίσεις και θεολογικά. Θα ξεκινήσω από την αναφορά σου στον συμπαθέστατο (…ήταν και δικός μου καθηγητής!) και ευγενέστατο Χ. Σταμούλη, που για τα τελευταία, κυρίως, βιβλία του - «Η γυναίκα του Λωτ και η σύγχρονη θεολογία» και «Έρωτας και θάνατος» – έχω αρκετές ενστάσεις! Δεν θα κάνω, βέβαια, κριτική των βιβλίων του, αυτή τη χρονική στιγμή, σε καμία περίπτωση, γιατί άλλος είναι ο σκοπός του διαλόγου μας. Θα καταθέσω, όμως, έναν πολύ σύντομο και ίσως γόνιμο προβληματισμό: Μετά από πολύ προσεκτική μελέτη των ανωτέρω βιβλίων, διαπιστώνω έναν διάχυτο και έντονο «ΘΕΟΛΟΓΙΚΟ ΑΙΣΘΗΤΙΣΜΟ», η φράση είναι δόκιμη,… αλλά μπορούμε, όμως, να συνεννοηθούμε,… ο οποίος είναι, φρονώ, καρπός μίας εναγώνιας στάσης των σεβαστών μας θεολόγων για μία άμεση – εδώ και τώρα(!)- Απενοχοποίηση του Χριστιανισμού από τις αποπνιχτικές και ηθικιστικές νόρμες της δυτικής νοησιαρχικής θεολογίας, - καθώς επίσης και της κατακραυγής των Φιλοσόφων, με πρώτον τον Νίτσε - αλλά και της δικής μας, της Ορθόδοξης πατερικής (η περίπτωση του Αγίου Νικοδήμου!), αφού και σ΄αυτήν, κατά την άποψη της μετανεωτερικής θεολογίας, η θεώρηση - αντιμετώπιση του Σώματος, του Έρωτα και των Ηδονών είναι, μάλλον, ιδιαζόντως «προβληματική».
Μάλιστα, ο «αισθητισμός» αυτός γίνεται περισσότερο έντονος και με την πληθωρική παρουσία του ποιητικού λόγου… και με φέρνει πίσω στο κίνημα του 19ου αιώνα (μιλώ για τη Σχολή του Αισθητισμού), που μοναδική της σκοποθεσία ήταν η έμφαση και η προσήλωση στην Ομορφιά και το Ωραίο( το υπογραμμίζω και πάλι ότι δεν Δαιμονοποιώ τα εν λόγω μεγέθη), δηλαδή μία ειδωλοποίηση των αισθήσεων! Και εδώ ο κίνδυνος είναι Μέγας και Υπαρκτός: ΚΟΙΤΑΜΕ ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ (ΟΙ ΗΔΟΝΕΣ ΤΟΥ ΕΡΩΤΑ – ΚΑΛΕΣ ΕΙΝΑΙ ΚΙ ΑΥΤΕΣ ΚΑΙ ΔΩΡΟ ΤΟΥ ΘΕΟΥ, - …ΑΛΛΑ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΑΧΑ ΕΝΑ ΜΕΣΟ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟ!)… ΚΑΙ ΚΙΝΔΥΝΕΥΟΥΜΕ ΝΑ ΧΑΣΟΥΜΕ ΤΟ ΔΑΣΟΣ !!! (Η ΘΕΩΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ,… Ο ΜΟΝΑΔΙΚΟΣ ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΥΠΑΡΚΤΙΚΗΣ ΜΑΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣ - ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑΣ!). Άλλωστε, αυτήν δεν είναι η ουσιαστική και μοναδική προοπτική της Ενσάρκωσης του Θεού Λόγου?
Μάλιστα, σε καμία περίπτωση δεν ενοχοποιώ και δεν υποτιμώ το ευγενέστατο αυτό ανθρώπινο συναίσθημα, ούτε επιθυμώ να το χρωματίσω με αυγουστίνειες ηθικιστικές πινελιές και φυσικά…δεν είμαι αυτός που θα εξοβελίσει το ευλογημένο αυτό συναίσθημα στο «πυρ το εξώτερον!», όπως γράφεις σε κάποιο σημείο. Όχι (!),… λάθος έχεις κατανοήσει την τοποθέτησή μου στο θέμα του Έρωτα και της Ηδονής! Δεν ανήκω στη σχολή των Πουριτανών Ευσεβιστών και των Ανέραστων Φονταμενταλιστών – Τζιχαντιστών! Τους απορρίπτω με κατηγορηματικό τρόπο και πιστεύω ότι αποτελούν για το εκκλησιαστικό σώμα χαίνουσα πληγή, η οποία αιμορραγεί ασταμάτητα! …Και φυσικά…«Δεν φοβάμαι τον Έρωτα»(για να παραφράσω τον λογοτεχνικό τίτλο ενός βιβλίου της Βαμβουνάκη) και δεν τον στιγματίζω με σύνδρομα αμαρτοφοβίας!!! Ξεκάθαρες και ειλικρινείς κουβέντες!
...ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ!
ΔΙΟΓΕΝΗΣ(ΕΜ)
«ΠΟΙΟΣ ΦΟΒΑΤΑΙ ΤΟΝ ΕΡΩΤΑ? »
...Η ΣΥΝΕΧΕΙΑ(Δ)
Όμως, δεν μπορώ και να μην θέτω συνεχώς στον εαυτό μου την Οχληρή, κατ΄εμέ πάντοτε, Διερώτηση: Γιατί ο Θεάνθρωπος Ιησούς παρέμεινε άγευστος της σεξουαλικής ζωής… και να πάμε εάν θέλεις λίγο πιο πέρα – αφού μάλιστα θεωρείς ότι παραλείπω να αναφερθώ στην Θεοτόκο μας - …για ποιον λόγο, αγαπητέ μου Ηρακλή, ο καρπός της κοιλίας της Παναγίας μας ήταν αποτέλεσμα μίας ανήδονης βιολογικής σύλληψης και μάλιστα με την καθοριστική Συμβολή του Αγίου Πνεύματος? Προβληματίσου ακόμη, επιπροσθέτως, πως ο Αρχέκακος Όφις, με το στόμα και τη γραφίδα σύγχρονων συγγραφέων, τύπου Νταν Μπράουν, βαφτίζει την Μαρία Μαγδαληνή ως «σύντροφο» του Θεανθρώπου! Ντρέπομαι, που αναγκάζομαι να γράψω αυτήν τη σύγχρονη και ακατανόμαστη βλασφημία!
Το λέω, όμως, για να δούμε το πόσο επικίνδυνη είναι η αυτονόμηση του Έρωτα και της Ηδονής από το δημιουργικό σχέδιο του Θεού. Πάντως, για να επανέλθω και πάλι στο θέμα μας, οι Πατέρες της Εκκλησίας μάς λένε κάποια πράγματα και μάς διαφωτίζουν ικανοποιητικά, δίνοντας, μάλιστα, την ερμηνεία ότι η ηδονή έχει μέσα της κάτι το εμπαθές …και πως απλά είναι ένα φάρμακο θεραπευτικό, αφού είναι μεταπτωτικό! Τυχόν, όμως, αυθαίρετη αυτονόμηση της ηδονής και μη εγκεντρισμένης στο Κυριακό Σώμα και αποκομμένη, εξάπαντος, από τη δημιουργική πράξη της τεκνοποίησης ή ακόμη την Ψυχοσωματική Ενωση των Φύλων, όπως θα έλεγε και ο ιερός Παύλος για να ακολουθήσει αργότερα και ο Χρυσόστομος(όχι μόνο για παιδοποιΐα), είναι σε κάθε περίπτωση άστοχη(η αμαρτία) και ολισθηρή και βέβαια εκτός σωτηριολογικής προοπτικής.
Μάλιστα, τις περισσότερες φορές, η ανεξαρτησία αυτήν αποβαίνει λίαν καταστροφική για την πνευματική πορεία των ανθρώπων! Κάθε, λοιπόν, βεβιασμένος και επιπόλαιος υπερτονισμός της σεξουαλικής ζωής, πολύ εύκολα μπορεί να οδηγήσει το μεταμοντέρνο εκκλησιαστικό – θρησκευόμενο υποκείμενο, στην ειδωλοποίηση του Έρωτα και των αισθήσεων(ηδονών) και δη σήμερα που οι περισσότεροι άνθρωποι – αν όχι όλοι- είναι παραδομένοι, άνευ όρων, στον ηδονιστικό καταναλωτισμό και στον σαρκικό έρωτα, δίχως, μάλιστα, την παραμικρή υποψία για τον βαθύτατο οντολογικό πνευματικό πυρήνα του σεξουαλικού ενστίκτου και του Έρωτα!
Επιπλέον, κάτι τέτοιο δεν φαίνεται να επικροτείται από τα βιβλικά κείμενα και τους Πατέρες της Εκκλησίας μας, αφού κοινός τόπος για όλους είναι ο Αγιασμός της ανθρώπινης φθαρτής φύσης και σε καμία περίπτωση, πάντως, δεν υπερτονίζεται η απόλαυση των ηδονών και φυσικά… ούτε λόγος να γίνεται για Έρωτα αυτονομημένο και θεοποιημένο!!! Για όλους, ανεξαιρέτως, είναι απλώς ένα φάρμακο για την ίαση σώματος και ψυχής. Τίποτα λιγότερο και τίποτα περισσότερο. Και όταν σε ορισμένες περιπτώσεις υπάρχει κάποιος «υπερτονισμός» από τους Πατέρες της Εκκλησίας, ίσως αυτό να γίνεται για λόγους καθαρά ποιμαντικούς, όπως ήταν η περίπτωση των Καθαρών και των Εγκρατευτών, που δημιουργούσαν πλείστα όσα προβλήματα στο σώμα της πιστεύουσας κοινότητας.Γράφεις ακόμη ότι και οι άγιοι μετείχαν στο γεγονός του έρωτα• μα φυσικά,… αφού έχουμε στην Εκκλησία μας και έγγαμους αγίους και μην ξεχνάμε ακόμη ότι οι επίσκοποι των πρώτων χριστιανικών αιώνων ήταν και αυτοί έγγαμοι, που πάει να πει πως ο γάμος και η σεξουαλικότητα δεν είναι αμαρτία και συνεπώς είναι όλα ευλογημένα από τον Θεό!!! Όμως, ο γάμος, αφού είναι μεταπτωτικό φαινόμενο, δεν είναι πρωταρχικός και μοναδικός υπαρξιακός τρόπος του Είναι, αλλά θεραπευτικός και βοηθητικό μέσο για την πραγμάτωση της κατεξοχήν στόχευσης, που είναι ο Αγιασμός και η Θέωση όλων των κτιστών έλλογων όντων!
Κλείνοντας, αγαπητέ Ηρακλή, θα ήθελα να καταθέσω για μία ακόμη φορά την εντονότατη ανησυχία μου: Οι θεολόγοι πρέπει να είμαστε πάρα πολύ προσεκτικοί στις ερμηνευτικές προσεγγίσεις των βιβλικών και πατερικών κειμένων, γιατί μη λησμονούμε ότι οι μεγαλύτερες αιρέσεις προέκυψαν μέσα από βιβλικές παρανοήσεις και αυθαίρετες ερμηνευτικές ακροβασίες, οι οποίες είναι πολύ συνηθισμένες πλέον στις μέρες μας,… κυρίως, (αλλά όχι μόνο εκεί) στον τόπο της ακαδημαϊκής θεολογίας μας!
Διογένης -(Ε.Μ.)
Αγαπητέ Διογένη καλημέρα.
Δυστυχώς δεν έχω τον ελεύθερο χρόνο που φαντάζομαι ότι διαθέτεις, ώστε να γίνει μία εποικοδομητική συζήτηση στο blog του φίλου μου Παναγιώτη.
Συμφωνώ με όσα γράφεις, απλά δεν νομίζω ότι υπάρχει λόγος να με βγάλεις και αιρετικό ή συγκλίνοντα προς αυτή την κατεύθυνση της λάθος ερμηνείας των γραφών και των πατερικών κειμένων. Αυτό δεν μ’ άρεσε! Είμαι ειλικρινής τουλάχιστον. Χαχαχααααα…!!!
Στο ερώτημα σου που δεν αποφεύγω να το αναφέρω, ανέφερα ότι δεν το γνωρίζω. Και χαίρομαι, γιατί θα μάθω κάτι που δεν ξέρω ακόμη σύντομα. Στο βιβλίο «Έρως και θάνατος» υπάρχει η απάντηση, όπως μίλησα με τον κ. Χρυσόστομο Σταμούλη. Εφόσον γνωρίζεις το βιβλίο, ίσως να γνωρίζεις και την απάντηση.
Δεν έχω να διαφωνήσω λοιπόν σε κάτι, τώρα που διέκρινες περισσότερο κάποια θέματα! Δεν έχω όμως και τον χρόνο να συζητήσω. Θέτεις θέματα που απαιτούν αναλύσεις.
Χάρηκα για όσα γράφεις που είναι χρήσιμα και έχουν ωραίες αφορμές για ανάγνωση και ανακάλυψη.
Να είσαι καλά Διογένη!
Ηρακλής Φίλιος
"Η ΒΑΣΑΝΟΣ ΤΩΝ ΘΕΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΙΕΡΩΤΗΣΕΩΝ"
Αγαπητέ Ηρακλή, κατανοώ το πρόβλημα της έλλειψης χρόνου από την πλευρά σου, αλλά μην νομίζεις ότι και η αφεντιά μου βρίσκεται σε καλύτερη κατάσταση, απλά επιμένω σε κάποια πράγματα λίγο περισσότερο γιατί τα θεωρώ πολύ σημαντικά για το προχώρημα του θεολογικού διαλόγου, που στις μέρες μας απουσιάζει διακριτικά για πολλούς και διάφορους λόγους.
Μία κατάσταση που εμένα προσωπικά με ανησυχεί ιδιαίτερα, τη στιγμή, μάλιστα, που οι αναταράξεις σε παγκόσμιο επίπεδο(πολιτικές, κοινωνικές, πνευματικές, θρησκευτικές)χαρακτηρίζονται από μία ιδιαίτερη και εξόχως επικίνδυνη ένταση.
Επιπροσθέτως, σε καμία περίπτωση δεν σε χαρακτήρισα "αιρετικό"! Είναι κάτι που δεν συμφωνεί με την ιδιοσυστασία της προσωπικότητάς μου, που πάντοτε με περισσή ευγένεια επιθυμεί τον γόνιμο τόκο της διαλεκτικής θεολογικής αναζήτησης. Ερωτήματα διατυπώνω και προβληματισμούς καταθέτω, δίχως την παραμικρή επικριτική διάθεση!
Το ποιος παρεκκλίνει και παρερμηνεύει τον Λόγο του Θεού θα το κρίνει η Ευλογημένη Εκκλησία μας (θεσμική και χαρισματική) με το συνοδικό της σύστημα και ουχί η ελαχιστότητά μου...και πάντα σε βάθος χρόνου, δίχως εμπάθειες και ευσεβιστικές εμμονές...και φυσικά όταν η αίρεση είναι εμφανής και το εκκλησιαστικό πλέον σώμα γεύεται τις επικίνδυνες παρεκτροπές της. Ξεκάθαρες κουβέντες, αγαπητέ μου Ηρακλή, έναν γόνιμο, νηφάλιο και εποικοδομητικό διάλογο επιθυμώ και μακριά από μένα οι αφοριστικές ιεροεξεταστικές πετριές!
Τώρα, για τις απαντήσεις που λές ότι βρίσκονται στα βιβλία του αγαπητού μας καθηγητή κ. Χ. Σταμούλη, τις γνωρίζω πολύ καλά, απλά, όμως, δεν ικανοποιούν τις προσωπικές μου θεολογικές αναζητήσεις. Άλλωστε, ορισμένους προβληματισμούς μου κατέθεσα και στους ανωτέρω σχολιασμούς μου, που θέλω να πιστεύω ότι είναι άξιοι θεολογικού αναστοχασμού και γόνιμης συζήτησης. Γνωρίζω πολύ καλά ακόμη ότι αυτά τα δύσκολα και ενδιαφέροντα θέματα χρειάζονται λιπαρή μελέτη και σπουδή και είναι νομίζω πεδίον δόξης λαμπρό, για μελλοντικούς ερευνητές θεολόγους και όχι μόνο.
Χάρηκα κι εγώ, αγαπητέ μου Ηρακλή, για το γόνιμον του διαλόγου μας και σου εύχομαι κι εγώ με τη σειρά μου, να είσαι πάντοτε καλά και φυσικά...δημιουργικός στις θεολογικές σου ενατενίσεις!
Διογένης/Ε.Μ.
Πολύ καλά τους τα λες, έτσι όπως τους τα λες!
Συνέχισε έτσι!
Δημοσίευση σχολίου