Ο π. Παναγιώτης Καποδίστριας για την "Φύση του Ισλάμ"

"Η φύση του Ισλάμ": Ένα δοκίμιο του Μητροπολίτη Όρους Λιβάνου Ζορζ Κοντρ (Georges Khodr)

Γράφει ο π. Παναγιώτης Καποδίστριας

Να, που κάθε μέρα μαθαίνω πράγματα ουσίας και διάρκειας, τα οποία με χειραγωγούν μακριά από την ευ-δαιμονική μου αυτάρκεια και αυταρέσκεια, κάνοντάς με να συνειδητοποιήσω, ότι δεν είμαι το κέντρο του σύμπαντος, ούτε συγκεντρώνω το ενδιαφέρον του κοσμικού γίγνεσθαι ή… απο-γίγνεσθαι!

Μιλώ προσωπικά παραπάνω, διότι, αν ως χριστιανικός κόσμος και μάλιστα ελλαδίτικος δεν βάλουμε βαθύτατα το δάχτυλο στον «τύπον των ήλων», ώστε να μας πονέσει όσο γίνεται περισσότερο, δεν πρόκειται να έλθουμε «εις εαυτόν».

Μόλις έλαβα ένα μικρό βιβλίο από τον Λιβανέζο φίλο μου Roni Bou Saba (πτυχιούχο Αραβικής Φιλολογίας και Ορθόδοξης Θεολογίας στον Λίβανο και ήδη φοιτητή Ελληνικής Φιλολογίας στην Πάτρα), ο οποίος με τιμά συχνά-πυκνά εδώ στον «Ίσκιο» με τα εύστοχα σημειώματα / σχόλιά του.
Το βιβλίο αποτελεί μεταφραστικό ανδραγάθημα του Roni ενός πολυσήμαντου δοκιμίου του Μητροπολίτη Βύβλου, Βότριδος και Όρους Λιβάνου Γεωργίου (Georges Khodr), με τίτλο «Η φύση του Ισλάμ», που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις Εκδόσεις Μαΐστρος (2009), με Πρόλογο κι Επιμέλεια της Εκδότριας Εύης Βουλγαράκη – Πισίνα.

Δεν γνώριζα ούτε τον Ζορζ Κοντρ ως διανοητή, μήτε ότι μπορεί (αν και πρέπει) ένας Ορθόξοξος Επίσκοπος, να εκφράζεται με τόση ευρυχωρία σκέψης και διάθεση αγαπητική για τον Άλλο, τον Διπλανό, τον Έξω από Εμάς. Ατυχώς, έχουμε συνηθίσει τους Ορθόδοξους Ιεράρχες μας (στην συντριπτική τους πλειονότητα, πλην ελαχίστων φωτεινότατων εξαιρέσεων), αλλά και τον θεολογικό μας κόσμο, να δρουν και ν’ αντιδρούν λαβυρινθωμένοι από τη μέσα πλευρά των ολόκλειστων θυρών της αυτάρεσκης στενοκαρδίας τους.

O Μητροπολίτης Γεώργιος (γενν. 1923) δεν είναι ο τυχόντας! Εμπνευστής του MJO, του λιβανέζικου δηλαδή νεολαιΐστικου κινήματος, από τα ιδρυτικά μέλη του Συνδέσμου Ορθόδοξων Νέων, καλός συγγραφέας και απροκατάληπτος διανοητής, επιδέξιος εκπρόσωπος του Πατριαρχείου Αντιοχείας σε πλείστα όσα διεθνή fora, μες από αυτό του το δοκίμιο (διάλεξη κατά την ανακήρυξή του σε επίτιμο διδάκτορα του Ορθόδοξου Θεολογικού Ινστιτούτου του Αγίου Σεργίου, 22.6.2007 - απ' όπου και η διπλανή φωτό) μιλά την Αλήθεια για το πώς και το γιατί του Ισλάμ. Και ξέρετε; Στην εποχή του δόγματος «πες μου ένα ψέμα, να σε αγαπήσω», η ξεκάθαρη Αλήθεια για τον Άλλον, δεν είναι πάντοτε αρεστή, όταν μάλιστα μάς ξεβολεύει από την πνευματική μας ραστώνη και χαύνωση.

Για να κατανοήσει ο αναγνώστης το αλογόκριτο της σκέψης τού στοχαστή Κοντρ, επιλέγω κατά τύχην ένα πολύ σύντομο προσωπικό του στιγμιότυπο του 1941, από τα φοιτητικά του χρόνια (σελ. 45):

«Ένας φίλος, καθώς μ’ επισκεπτόταν στο φοιτητικό μου δωμάτιο, βλέπει στο γραφείο μου ένα Κοράνιο. Μού λέγει: "Μα γιατί το διαβάζετε;" Η απάντησή μου ήταν η εξής: "Ψάχνω τα ίχνη του Χριστού παντού"».

Τι φανερώνει αυτό το λίγο; Μα, οπωσδήποτε, το Πολύ της Αγάπης και της Συναλληλίας. Ότι «το πνεύμα όπου θέλει πνει», ενώ είναι ανάγκη να ξεδιακρίνουμε -δίχως βέβαια συγκρητιστικές αλχημείες και λογικές- την όποια καλότητα τής έξω επό εμάς κοσμοθεωρίας του Διπλανού, δίχως εγκλωβισμούς σε συνήθεις (α)θεολογικούς σχηματισμούς, από τους οποίους ένας μόνον -παρεμπιπτόντως- απουσιάζει: Ο Θεός της Αγάπης.

«Η φύση του Ισλάμ» του Ζορζ Κοντρ δεν είναι λόγος ex cathedra, αλλά έλλογος λόγος αφ’ ενός αυτοσυνειδησίας και αυτομεμψίας, αφ’ ετέρου αγαστής συνύπαρξης θρησκειών και δογμάτων σε μιαν ευαίσθητη κι αιματοπότιστη περιοχή, όπως αυτή της Μέσης Ανατολής.

Εκεί, σ’ εκείνους τους τόπους του κολαζόμενου (από έξωθεν συμφέροντα) Παραδείσου, η καθημερινή συνάντηση και συμβίωση Χριστιανών και Μουσουλμάνων τείνει να γίνει και θεολογική. Στον δυτικό όμως κόσμο (ο οποίος βιώνει οσονούπω την δύση του) τα πράγματα είναι πιο δυσχερή. Ο Φόβος, εξαιτίας της σύγχρονης πολιτικο-κοινωνικής έκφανσης του Ισλαμισμού, ήδη «έξω βάλλει» την Αγάπη. Γνωστά γεγονότα ακροτήτων εκατέρωθεν των δύο κόσμων δημιουργούν δισταγμούς ή και εναντιότητες, όμως ποια από τις δύο πλευρές είναι πράγματι «αθώα του αίματος»;

Γι’ αυτό υπερτόνισα στην αρχή, ότι ο Μητροπολίτης Όρους Λιβάνου μιλά την Αλήθεια και την Αγάπη, που ΕΙΝΑΙ ο Θεός! Η Καταλλαγή μπορεί να είναι και τρόπος και τόπος συνύπαρξης, η δε Αγάπη, η μόνη κοινή γλώσσα συνεννόησης και συνεργασίας.

Ευχαριστώ από καρδιάς τον Συγγραφέα, τον Μεταφραστή και την Εκδότρια, οι οποίοι μού έδωσαν την ευκαιρία πρόσβασης σ’ ένα κείμενο ανατρεπτικό, κάνοντας ως εκ τούτου τις παραπάνω ταπεινές σκέψεις. Καλή συνέχεια σε όλους!

Περιοδικό Σύναξη, τεύχος 112 (Οκτ. - Δεκ. 2009), σ. 123-124.