Ο ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΟΧΕΙΑ

Amen.gr

Του Roni Bou Saba

φωτό: Ν. Μαγγίνας

Εν όψει της εορτής των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, γιορτή των ιδρυτών της Εκκλησίας της Αντιοχείας, φρόντισε ο Πατριάρχης Αντιοχείας κ. Ιγνάτιος να είναι ιστορικός ο φετινός εορτασμός. Κάλεσε, λοιπόν, τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο να προεξάρχει στον εσπερινό και τη Θεία Λειτουργία, και εκείνος ανταποκρίθηκε. Ο Πρώτος, μεταξύ ίσων, των Ορθοδόξων Προκαθημένων επισκέπτεται τον τόπο όπου για πρώτη φορά οι πιστοί ονομάστηκαν χριστιανοί. Το όλο γεγονός δεν μπορεί παρά να φέρει πολλά μηνύματα και συμβολισμούς, δεδομένου του διορατικού χαρακτήρα του Πατριάρχη Αντιοχείας.

Κατ' αρχήν πρέπει να έχουμε κατά νου το ιστορικό της σχέσης των δύο Εκκλησιών, κυρίως στις αρχές του περασμένου αιώνα. Τότε η Εκκλησία της Αντιοχείας είχε εκλέξει, το 1899, τον πρώτο αραβόφωνο Πατριάρχη κ. Μελέτιο Β’. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο μαζί με τα Πατριαρχεία Αλεξανδρείας και Ιεροσολύμων δεν τον αναγνώριζαν, επηρεασμένα από φήμες που θεωρούσαν πως η εκλογή έγινε με ρωσική επιρροή, η οποία έκρυβε εθνικούς λόγους, με τελικό σκοπό να απομακρυνθεί το Πατριαρχείο Αντιοχείας από το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Οι επαφές μεταξύ των δύο Εκκλησιών δεν γνώριζαν ιδιαίτερη θέρμη, καθώς οι δύο Εκκλησίες περνάνε μια περίοδο εσωστρέφειας. Μετέπειτα το Οικουμενικό Πατριαρχείο είχε ως κύριο ενδιαφέρον την καλυτέρευση των σχέσεων με την Καθολική Εκκλησία. Παρακάμπτοντας τις ιστορικές λεπτομέρειες μπορεί να πει κανείς ότι η σχέση Οικουμενικού Πατριαρχείου και Πατριαρχείου Αντιοχείας σημαδεύτηκαν από μια μικρή ψυχρότητα, και μια στροφή του Πατριαρχείου Αντιοχείας προς το Πατριαρχείο Ρωσίας, πράγμα αναπόφευκτο κάτω από την επιρροή του γενικού κλίματος του Ψυχρού Πολέμου, αφού η Συρία τασσόταν στην πλευρά της Ρωσίας.

Το 1992 αποτελεί ορόσημο αλλαγής. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος φροντίζει σε μικρό διάστημα μετά την εκλογή του να προωθήσει την πανορθόδοξη ενότητα και συνεργασία. Οι σχέσεις όλων των Ορθοδόξων Εκκλησιών από εδώ και στο εξής θα χαρακτηρίζονται από ψυχραιμία στην αντιμετώπιση των εσωτερικών προβλημάτων, παρά τις εντάσεις που προέκυψαν κατά καιρούς.

Σ’ αυτό λοιπόν το πλαίσιο οφείλει κανείς να τοποθετήσει το κάλεσμα του Πατριάρχη Αντιοχείας στον Οικουμενικό Πατριάρχη, και την ανταπόκριση του τελευταίου. Είναι μια κίνηση (κάλεσμα/ανταπόκριση) που εντάσσεται σε μια περίοδο σύσφιγξης των σχέσεων και στενής συνεργασίας των δύο Εκκλησιών. Και θέτει σε πράξη το μήνυμα των Προκαθημένων κατά τη σύναξή τους πέρυσι στο Φανάρι. Έρχεται η επίσκεψη αυτή, επίσης, λίγες μέρες μετά τη Δ’ Προσυνοδική Πανορθόδοξη Διάσκεψη στο Σάμπεζυ κατά τη διάρκεια της οποίας συζητήθηκε το καυτό ζήτημα της Διασποράς.

Δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητη και η γεωγραφική θέση της πόλης της Αντιόχειας η οποία βρίσκεται από το 1939 στα εδάφη της Τουρκίας. Λεπτομέρεια που δείχνει τη στήριξη του Πατριάρχη Αντιοχείας στον Οικουμενικό Πατριάρχη ενάντια στις φωνές που υψώνονται στην Τουρκία κατά του Οικουμενικού χαρακτήρα του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, αφού θα κάνει και τις εθιμοτυπικές επισκέψεις στον Νομάρχη και στον Δήμαρχο της Αντιόχειας .

Επίσης, δεν είναι τυχαία η υψηλή εκπροσώπηση του Πατριαρχείου Αντιοχείας, η οποία αποτελείται από δραστήριους μητροπολίτες που έχουν ξεχωριστή θέση στην Ιερά Σύνοδο, και ανήκουν, εκτός από έναν, στη νεότερη γενεά των μητροπολιτών. Τυγχάνει, επίσης, να είναι ελληνομαθείς, έχοντας σπουδάσει στις θεολογικές σχολές της Ελλάδας.

Όλα αυτά λοιπόν μπορούν να θεωρηθούν ως εδραίωση μιας νέας φάσης καλών σχέσεων μεταξύ των Ορθοδόξων Εκκλησιών, και το πρώτο βήμα το κάνουν οι ιστορικές Εκκλησίες Κωνσταντινουπόλεως και Αντιοχείας, με την αναγνώριση του ηγετικού ρόλου του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Μπορούν επίσης να θεωρηθούν ως προσπάθεια των δύο Προκαθημένων να συνεργαστούν και να τονίσουν την ενότητα των Ορθοδόξων Εκκλησιών, κατά το πρότυπο των εορταζόντων αποστόλων Πέτρου και Παύλου.

Η φωτογραφία του Οικουμενικού Πατριάρχου με τον Πατριάρχη Αντιοχείας είναι από το Συλλείτουργο στο Φανάρι τον περασμένο Οκτώβριο, κατά την Σύναξη των Προκαθημένων των Ορθοδόξων Εκκλησιών.