Ο ΚΛΑΣΙΚΟΣ ΘΑΝΟΣ ΜΙΚΡΟΥΤΣΙΚΟΣ

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου

Ο λόγιος ή κλασικός, αν προτιμάτε, συνθέτης Θάνος Μικρούτσικος έχει πολύ σημαντικά έργα να επιδείξει, αλλά το κοινό, έχοντας συνδέσει τον δημιουργό με την "έντεχνη" ή "λαϊκή" πλευρά του, αδυνατεί να προσλάβει με πάθος τον Μικρούτσικο του Σταυρού του Νότου, όταν παρουσιάζεται ενώπιόν του με ένδυμα ...επίσημο. 

Ο Θάνος Μικρούτσικος, λοιπόν, έλαβε κλασική μουσική παιδεία, την οποία δεν αποχωρίστηκε ποτέ. Την μετουσίωσε σε δημιουργία που αντέχει – και θα αντέξει, νομίζω – στο χρόνο. Μη ξεχνάμε ότι μελέτησε αρμονία, αντίστιξη, φούγκα και σύνθεση με τον σπουδαίο καθηγητή-συνθέτη Γιάννη Α. Παπαϊωάννου.

Ο Μικρούτσικος έχει συνθέσει έργα που καλύπτουν ένα ευρύτατο φάσμα της εν γένει μουσικής δημιουργίας.

Έργα μουσικής δωματίου και έργα για ορχήστρα, φωνητική μουσική, σκηνική μουσική.

Στα έργα μουσικής δωματίου και για ορχήστρα περιλαμβάνονται κομμάτια για σόλο όργανο, για ντουέτο, έργα για έγχορδα, κοντσέρτα και έργα αυτοσχεδιαστικής μουσικής στα οποία ο Θ. Μικρούτσικος προτείνει τα θέματα και άλλες ιδέες (ρυθμικές, αρμονικές) και συμμετέχει σαν πιανίστας.

Η ιδιαιτερότητα πολλών από τα έργα του αυτά είναι η τζαζ εκδοχή τους και το αυτοσχεδιαστικό στοιχείο. Υπάρχουν αρκετά που είναι στέρεα δομημένα σε κλασικές φόρμες, αλλά πολύ ενδιαφέρον έχουν εκείνα που γράφτηκαν για αναπάντεχους συνδυασμούς οργάνων, με το σαξόφωνο να κυριαρχεί, αλλά και την εκτεταμένη χρήση κρουστών. Φυσικά κυρίαρχο και το πιάνο, το βασικό όργανο του συνθέτη.

Τα έργα φωνητικής μουσικής του Θάνου Μικρούτσικου καλύπτουν πάλι μια ευρεία γκάμα. Χορωδιακά a cappella, φωνές και συνδυασμός οργάνων, τραγούδια για φωνή και πιάνο, όπερες. Με καμβά πάντα την ποίηση των αγαπημένων του ποιητών, ελλήνων και ξένων.

Στην σκηνική μουσική έχουμε μουσική για θέατρο, μουσικό θέατρο, μπαλέτο.

Όλη αυτή η «κλασική» πλευρά του Θάνου Μικρούτσικου ανάγεται στα 1973. Από τότε αρχίζει να γράφει συστηματικά.

Έχει ενδιαφέρον ότι ο Μίκης Θεοδωράκης έγραψε πως «ο Μικρούτσικος είναι ο μόνος νεότερος συνθέτης που αντιμετωπίζει σοβαρά, υπεύθυνα και δημιουργικά το πρόβλημα αυτής που εγώ ονομάζω μετασυμφωνική μουσική, που εγκαταλείπει το φολκλόρ, τον λαϊκισμό για να προχωρήσει στη σύνθεση. Χαίρομαι πολύ γιατί ο Μικρούτσικος μεταχειρίζεται εποικοδομητικά την ηχητική της σύγχρονης μουσικής».

Αυτό είναι μια μεγάλη αλήθεια, καθώς ο Θάνος Μικρούτσικος έχει ενστερνιστεί την σύγχρονη μουσική του 20ού αιώνα και την εξελίσσει προγραμματικά, θα λέγαμε, με την τζαζ. Κι ακόμα είναι πάντα στο μυαλό του η συνύπαρξη των τεχνών.

Όπως επισήμανε γάλλος κριτικός: «Ο Μικρούτσικος ξεριζώνει την ελληνική μουσική από το φολκλόρ και τη μεταφυτεύει στον μοντερνισμό, κρατώντας όμως το ύφος και τις ρίζες της, ώστε να μπαίνει βαθιά μέσα μας».

Η μουσική γλώσσα του Θάνου Μικρούτσικου, ξεφεύγοντας από κάθε σχηματική ταξινόμηση, επιστρατεύει αμέτρητες αναφορές: τη δημοτική παράδοση, το ρεμπέτικο, μακρινούς απόηχους του 19ου αιώνα, στιγμές δανεισμένες από τους πρωτοποριακούς της νεοελληνικής σχολής και την ατονική γραφή. Σίγουρα η μουσική του είναι πολυμορφική, όπως ήταν κι ο ίδιος.

Ίσως δεν έχουμε συνειδητοποιήσει ότι ο κλασικός Θάνος Μικρούτσικος έτυχε μιας διεθνούς προβολής διόλου ευκαταφρόνητης.

Τα έργα του παρουσιάστηκαν επανειλημμένως σε μεγάλες αίθουσες μουσικής της Ελλάδας και του εξωτερικού, από μεγάλες ορχήστρες και ορχήστρες μουσικής δωματίου: Φιλαρμονική Ορχήστρα της Στοκχόλμης, της Κρακοβίας, της Λιέγης, της Οζάκας, της Αρμενίας, της Ερφούρτης, Συμφωνική Ορχήστρα του BBC, της Κωνσταντινούπολης, της Κόρδοβας, της Ραδιοφωνίας και Τηλεόρασης των Τιράνων, Φιλαρμονική Ορχήστρα της Μαύρης Θάλασσας, Συμφωνική Ορχήστρα της Ρενς, Φιλαρμονική Ορχήστρα Δωματίου της Καρλσρούης, Καμεράτα των Βερσαλλιών, Συμφωνιέτα του Μπόρνμουθ, Ορχήστρα Δωματίου της Άγκυρας, Συγκρότημα Κοντραπούντε της Βιέννης, Χορωδία Δωματίου της Βουδαπέστης, Χορωδία Άρνολντ Σένμπεργκ της Βιέννης κ.ά.

Συνεργάστηκε με μαέστρους και σολίστ διεθνούς κύρους: Jerzy Swoboda, Andrew Davis, Kazuyoshi Akiyama, Louis Devos, Peter Keuschnig, Gunther Schuller, Leo Brouwer, Loris Tjeknavorian, Gurer Aykal, Saulius Sondeckis, David Miller, Rifat Teqsa, Jordi Mora, Amaury du Closel, Erwin Ortner, Gary Burton, Augustin Dumay, Michel Beroff, Pedro Carneiro, Sergei Krulof, Timur Selzuk, John Kenny, Benjamin Erlich, Eduardo Pecci, Fabio Tagliaferri, Rowney Scott Jr., Ivan Bastos, Irene Jarsky, Udo Reineman, Lucienne Van Deyck, Lieve Janssen, Chris Demoor,  Pamela Pantos,  Lucile Vignon, Udo Holdorf, Iwona Glinka κ.ά.

Επίσης με σημαντικούς έλληνες μαέστρους και σολίστ: Λουκάς Καρυτινός, Άλκης Μπαλτάς, Αλέξανδρος Μυράτ, Κώστας Κοτσιώλης, Φραγκίσκος Βουτσίνος, Δημήτρης Καβράκος, Νέλλη Σεμιτέκολο κ.α.

Αρκετά από τα κλασικά του έργα έχουν εκδοθεί και είναι προσβάσιμα στους ερμηνευτές, από τις εκδόσεις «Φίλιππος Νάκας», «Παπαγρηγορίου-Νάκας», «Κέντρο Χορωδιακής Πράξης». Επίσης, πολλά από αυτά έχουν δισκογραφηθεί.

Ο Μικρούτσικος έχει πει για την όπερά του «Η επιστροφή της Ελένης»: «Εκείνο που μπορώ να πω πάντως είναι ότι πρόκειται για όπερα πραγματική με τη δομή που στερεώθηκε τον 18ο, εξελίχθηκε τον 19ο και επιβίωσε ως τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα μέσα από το έργο του Ρίχαρντ Στράους, του Ντεμπυσί ή του Μπεργκ».

Επομένως ο κλασικός Μικρούτσικος προϋποθέτει όλη την κλασική μουσική παράδοση, την οποία αναχωνεύει και εξελίσσει στο έργο του.

Δεν μιμείται, δεν προσποιείται, δεν νοσταλγεί, αλλά αφομοιώνει δημιουργικά και σαρκώνει την δική του μουσική γλώσσα που αγωνιά να επικοινωνήσει με το σήμερα.

Γιατί ο Θάνος Μικρούτσικος ήταν λάτρης της αληθινής επικοινωνίας. Χώθηκε στην μουσική και επι-κοινώνησε με τον κόσμο. Ειλικρινά και αυθεντικά.

Να μη ξεχνάμε, τέλος, ότι ο Θάνος Μικρούτσικος ήταν ο εμπνευστής της Ορχήστρας Εγχόρδων «Οι Σολίστ της Πάτρας», της μετέπειτα «Ορχήστρας Πατρών», που ερμήνευσε αρκετές φορές το έργο του Slow motion για έγχορδα, όπως και το Νύχτα με σκιές χρωματιστές, για μετζοσοπράνο και ορχήστρα εγχόρδων κ.α. Η Ορχήστρα αυτή της γενέτειράς του, διέγραψε, με την αμέριστη υποστήριξή του, μια σημαντική τροχιά, για 20 χρόνια περίπου, αλλά δεν άντεξε...

Ο Μικρούτσικος είχε θεία την Πατρινή συνθέτρια και πιανίστρια Αντιγόνη Παπαμικροπούλου. μια από τις πρώτες ελληνίδες συνθέτριες, και αποτυπώνει τον θαυμασμό του για τους παλιούς Πατρινούς συνθέτες ως εξής:

«Θείε Αριστείδη Μικρούτσικε και θεία Αντιγόνη Παπαμικροπούλου, πολύ θα ήθελα να ζήσω μια μέρα μαζί σας. Έχω όμως ένα παράπονο από εσάς. Δεν μου αφήσατε ένα σημείωμα για τον απίστευτα σπουδαίο συνθέτη Δημήτρη Λιάλιο. Ή το γράψατε και κάπου ξέπεσε; Εγώ όμως κυνηγούσα –παιδί του δημοτικού - τον Θεόφιλο Κάββουρα στην Τριών Συμμάχων και χαιρόμουνα, δεκαετία του ‘50, την μπάντα - συμφωνική ορχήστρα που διηύθυνε».

Η Πάτρα έχασε μία ευκαιρία να ανακαλύψει σοβαρά την λόγια, κλασική Πατρινή μουσική την περίοδο της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας (2006), όταν ο Θάνος Μικρούτσικος θέλησε να παρουσιάσει αυτόν τον πλούτο. Και δεν τον άφησαν…

Ευτυχώς, έχουμε ένα μοναδικό ψηφιακό δίσκο: «Κουαρτέτα Πατρινών Συνθετών» (Δ. Λιάλιου, Α. Νεζερίτη, Θ. Κάββουρα), ερμηνευμένα από το «Νέο Ελληνικό Κουαρτέτο», ο οποίος προγραμματίστηκε για την Πολιτιστική, αλλά κυκλοφορήθηκε μετά από αυτήν και με την πρωτοβουλία του Θ. Μικρούτσικου και του σολίστ στο βιολί Γιώργου Δεμερτζή (υπεύθυνου του ΝΕΚ).

Ο κλασικός και Πατρινός Θάνος Μικρούτσικος ίσταται ενώπιόν μας προς ανακάλυψιν. Το πλούσιο έργο του πρέπει να τύχει της προβολής που του αξίζει.

ΚΛΑΣΙΚΗ ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ ΘΑΝΟΥ ΜΙΚΡΟΥΤΣΙΚΟΥ

Έργα μουσικής δωματίου και έργα για ορχήστρα

-        Κομμάτι για σόλο τρομπέτα (1973-76)

-        Αδελφός, βασισμένο στον Αδελφό του Γιώργου Χειμωνά. Μουσική για μαγνητοταινία (1979)

-        Πρελούδια, για κιθάρα (1981)

-        Όπερα για έναν (φλαουτίστα), για σόλο φλάουτο (1983-84)

-        Ντούο για άλτο σαξόφωνο και ηλεκτρικό μπάσο(1985)

-        Η Κόλαση μιας εποχής, για ορχήστρα (1989)

-        Μουσική για δύο, για βιολί και πιάνο (1990)

-        Αργή κίνηση (Slow motion) για ορχήστρα εγχόρδων (1990)

-        Doodle, για πιάνο (1991)

-        Η Θάλασσα, για έγχορδα και τρομπέτα (1991), (16 Vlns I, 16 Vlns II, 12 Vls, 10 Vcs, 8 Cbs)

-        Κοντσέρτο για κιθάρα και ορχήστρα (fl, ob, clar, bsn, 4 horn, tr, 4 perc, strings ) (1992)

-        For sax and strings and love and dreams, για σαξόφωνο (άλτο και σοπράνο) και ορχήστρα εγχόρδων (1996)

-        In memoriam to Dmitri Shostakovitch, έργο για ορχήστρα (4 horn, 2 tr, 3 tn, tb, 4 perc, strings) (1997)

-        Σουίτα για κιθάρα και έγχορδα (1997)

-        Μουσική για βιολί, πιάνο και έγχορδα (1997)- (Διπλό κοντσέρτο)

-        Ballet Music No 1, 2, 3, για πιάνο (1997-8)

-        Καλημέρα σας, κύριε Χατζιδάκι, σουίτα για πιάνο σε πέντε μέρη (1997-98)

-        8 κομμάτια για πιάνο (1998)

-        Lacrima σε παλιό και νέο στυλ, έργο για πιάνο (1998)

-        Μονοφωνία χωρίς αναπνοή, έργο για πιάνο (1998)

-        Μια ιστορία για 5 παιδιά, έργο για κρουστά (1999), 5 κρουστοί ερμηνευτές

-        Μικρό κοντσέρτο, για μαρίμπα και κουαρτέτο εγχόρδων (2001)

-        Bizz για έγχορδα (2001)

-        Μουσικές ιστορίες, για βιμπράφωνο, ορχήστρα εγχόρδων, κλαρινέτο και κρουστά (2001)

Στέκομαι στο έργο αυτό για κάτι παραπάνω.

Τα μέρη:
1. Εισαγωγή
2. Ιστορία Μπαλλέτου
3. Τραγούδι
4. Δραματικό Λάργκο
5. Ταξιδεύοντας
6. Ρυθμός και Ρυθμός

Σολίστ ο σπουδαίος Gary Burton, βιμπράφωνο

Το έργο Music Stories του Θάνου Μικρούτσικου απηχεί την προσωπική μυθολογία του συνθέτη, τόσο για τον κόσμο της μουσικής όσο και για τον κόσμο των ιδεών. Οι «Ιστορίες» διηγούνται την περιπέτεια ενός προσκυνητού της μουσικής, ο οποίος, ταξιδεύοντας, ανακαλύπτει την γοητεία της «αμαρτίας», που έγκειται στην χρήση ετερογενών γραφών και αρμονικών μέσων. Μέσα από την περιπλάνηση στην ατονικότητα, την τονική απροσδιοριστία, τις πυκνές νεοκλασσικίζουσες εναλλαγές τονικοτήτων, τα ξεσπάσματα πλούσιων αρμονικών συγχορδιών, την πολυφωνική αντίστιξη, την ενορχήστρωση μοναδικών οργανικών συνδυασμών, ο συνθέτης γράφει συμπυκνωμένα την μουσική ιστορία του. Ο μουσικολόγος Gregory Fritze σημειώνει για το έργο: «Το κάθε μέρος είναι προγραμματικό στη φύση του, εκθέτοντας ένα φάσμα ιδεών που εξελίσσονται μέσα στα ξεχωριστά μέρη. Τα μέρη αλληλοσυμπληρώνονται σε τέμπο, δυναμική και ύφος ώστε να σχηματίσουν μια μεγάλη συμπαγή σύνθεση». Μια σύνθεση που ιστορεί την μουσική διαδρομή ενός δημιουργού, ο οποίος αφήνει ζωηρό το χνάρι του στην πορεία προς το της τέχνης άπειρο.

-        Επιστροφή στο μέλλον Νο 1, για κλαρινέτο και μαρίμπα (2003)

-        Επιστροφή στο μέλλον Νο 2, για όμποε και πιάνο (2004)

-        Επιστροφή στο μέλλον Νο 3, για όμποε και πιάνο (2004)

-        Μουσική ιστορία για ένα φτωχό αλλά ηρωικό κορίτσι, για σόλο φλάουτο (2004)

-        Επιστροφή στο μέλλον Νο 4, για 2 κλαρινέτα (2006)

-       Μουσική για ηλ. πιάνο και ηλ. κουαρτέτο εγχόρδων, διασκευή του έργου "Μικρό κοντσέρτο" (2010)

-        Μουσικές ιστορίες για δύο πιάνα (2013)

-        Μέρες του Απρίλη, για κλαρινέτο και πιάνο (2015)

-        1ο κουαρτέτο εγχόρδων (2015)

-        Απλή Κίνηση, για 6 κρουστούς εκτελεστές (1997-2016)

Έργα Αυτοσχεδιαστικής Μουσικής
- Τρίο για πιάνο, ηλ. μπάσο και ντραμς (1981)
- Τζοκόντα 87 για τσέμπαλο (πλήκτρα) και ηλ. μπάσο (1987)
- Φαντασία Νο 1 για ηλ. πιάνο, άλτο σαξόφωνο, ηλ. μπάσο και κρουστά (1987)
- Persistence για ηλ. πιάνο, σαξόφωνα, ηλ. μπάσο και κρουστά (1987)
- Memories για ντραμς και πλήκτρα (1987)
- Φαντασία Νο 2 για ηλ. πιάνο, άλτο σαξόφωνο, ηλ. μπάσο και κρουστά (1987)
- Κύκλοι για πλήκτρα, ηλ. μπάσο, ντραμς

Φωνητική μουσική

-        Για πέντε φωνές, σε κείμενα Σταντάλ (1971)

-        Σήματα, για μεικτή χορωδία a cappella, σε ποίηση Γιάννη Ρίτσου (1973)

-        Δελτίο ειδήσεων, για δύο φωνές, φαγκότο, κόρνο, τρομπέτα, πιάνο, σε ποίηση Γιάννη Ρίτσου (1973-74)

-        Ασφυξία, για ανδρική χορωδία a cappella, σε ποίηση Γιάννη Ρίτσου (1973-74)

-        Αποχαιρετισμός και αντιθέσεις, για σοπράνο, βαρύτονο, αφηγητή και σύνολο μουσικής δωματίου (ob, clar, bsn, tr, tn, pno) σε ποίηση Κ.Π. Καβάφη, Μπέρτολτ Μπρεχτ, Γιώργου Σεφέρη , Γιάννη Ρίτσου (1975)

-        Κιγκλίδωμα Ι, για σοπράνο, αφηγητή, πιάνο και μαγνητοταινία, σε ποίηση Γιάννη Ρίτσου (1973-76)

-        Καντάτα για την Μακρόνησο, για γυναικεία και αντρική φωνή, μικρή ορχήστρα (2 clar,  2tr, 2 tn, string quartet, pno, el bass, drums ) και μαγνητοταινία (3η τελική επεξεργασία: 1982), σε ποίηση Γιάννη Ρίτσου (1976)

-        Μουσική πράξη στον Μπρεχτ, για δύο ανδρικές φωνές, δύο κλαρινέτα και πιάνο, σε ποίηση Μπέρτολτ Μπρεχτ (1972-78)

-        Ευριπίδης IV, για αφηγητή, σοπράνο, μετζοσοπράνο, τενόρο, βαρύτονο, φαγκότο, τρομπέτα, κόρνο και πιάνο, σε κείμενα Ευριπίδη (1979)

-        Ιχνογραφία, για δύο ανδρικές φωνές και πιάνο, σε ποίηση Κώστα Παπαγεωργίου (1979)

-        Μικρές Τρωαδίτισσες, για σοπράνο και πιάνο, σε κείμενα Ευριπίδη (1979-81),

-        Σονάτα του Σεληνόφωτος, για φωνή και πιάνο, σε ποίηση Γιάννη Ρίτσου (1979-81)

-        Πέντε τραγούδια, για φωνή και πιάνο, σε ποίηση Χριστόφορου Λιοντάκη (1979-81)

-        Δοξαστικό, για μεικτή χορωδία a cappella, σε κείμενο Ευριπίδη (1979-81)

-        Σπουδή στον Βλαδίμηρο Μαγιακόφσκι, για φωνή και μικρή ορχήστρα (δύο επεξεργασίες), σε ποίηση Μαγιακόφσκι  (1976-82)

-        Ο Γέρος της Αλεξάνδρειας, Κύκλος τραγουδιών για φωνή, μαντολίνο και πιάνο, σε ποίηση Κωνσταντίνου Καβάφη (1982)

-        Στον Μάνο Λοΐζο, για βαθύφωνο, φαγκότο και πιάνο, σε ποίηση Γιώργου Σεφέρη (1982-84)

-        Νύχτα με σκιές χρωματιστές, για μετζοσοπράνο και ορχήστρα εγχόρδων, σε κείμενα Πωλ Βιλλέμς (1983-84)

-        Εικόνες, για μετζοσοπράνο και φλάουτο, σε κείμενα Πωλ Κλωντέλ  (1984)

-        Warna, για μετζοσοπράνο, κρουστά, ορχήστρα εγχόρδων και τσέμπαλο (ηλ. πιάνο), σε κείμενο Πωλ Βιλλέμς (1984, τελική επεξεργασία 1996)

-        Μινώταυρος Ι, για σοπράνο και μαγνητοταινία, σε κείμενα Ευριπίδη, Βιργίλιου και Λιοντάκη (1985)

-        Καπνόν αποθρώσκοντα, για μεικτή χορωδία a cappella, σε ποίηση Γιάννη Κουτσοχέρα (1986)

-        On a travel (Ταξιδεύοντας), για μεικτή χορωδία a cappella, σε κείμενα  Τζων Σκέλτον, Γιώργου Σεφέρη και Τζων Γκρέισεν Μπράουν (1987)

-        Το κυνήγι, για παιδική χορωδία a cappella, σε κείμενο Αριστοφάνη (1991)

-        Memoires brisees (Θρυμματισμένες αναμνήσεις), για μπασοβαρύτονο και μικρή ορχήστρα (fl, clar, bsn, horn, double string quartet, c.b, pno) σε ποίηση  Αρθούρου Ρεμπώ και Μιχαήλ Αγγέλου (1991)

-        Η επιστροφή της Ελένης. Μονόπρακτη όπερα σε έξι σκηνές, σε λιμπρέτο Χρήστου Λαμπράκη, (με αποσπάσματα από ποιήματα του Γιάννη Ρίτσου) για εννέα φωνές (2 sopr, m.sopr, contr, 2 ten, barit, bass) μεικτή χορωδία, ορχήστρα (fl, ob, clar, bsn, 4 horn, tr, tn, 4perc, strings) και τρίο (clar, vc, pno) (1992-93)

-        Ανεπίληπτος θάνατος, για σοπράνο και σεξτέτο πνευστών (fl, ob, clar, 2horn, tr) σε ποίηση Άγγελου Σικελιανού (1996)

-        Μικρός ερωτικός, για φωνή και πιάνο, σε ποίηση Στρατή Πασχάλη (1996-97)

-        Επίγραμμα, για φωνή, φλάουτο, κιθάρα, μεικτή χορωδία, σε κείμενα Φιλίππου Θεσσαλονικέως (1997)

-        Δημητρίου Εγκώμιον, για μεικτή χορωδία a cappella, σε κείμενα Συμεώνος Αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης (1997)

Ένα μάλλον άγνωστο χορωδιακό έργο του Θάνου Μικρούτσικου: «Άγιος Δημήτριος – Θεσσαλονίκη», το οποίο ήταν παραγγελία του Οργανισμού Θεσσαλονίκη – Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 1997. Το έργο παρουσιάστηκε σε πρώτη εκτέλεση στην επίσημη τελετή των εγκαινίων του θεσμού από την χορωδία «Μακεδονία», την 1η Φεβρουαρίου 1997, υπό την διεύθυνση του αείμνηστου Αντώνη Κοντογεωργίου. Το χορωδιακό του Θ. Μικρούτσικου συμπεριέλαβε ο Αντώνης Κοντογεωργίου στον Τόμο ΙΙ της σειράς «Για τις Χορωδίες μας» (σελ. 68-80), που εξέδωσε από τον οίκο Παπαγρηγορίου – Νάκας (2013). Ο Θάνος Μικρούτσικος επέλεξε να επεξεργαστεί χορωδιακά ύμνους του Αγίου Αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης Συμεών, λόγιου ιεράρχη με πολυσχιδή κοσμική σοφία και πλούσιο συγγραφικό έργο, που ζει στο τέλος του 14ου και στις αρχές του 15ου αιώνα. Τα τέσσερα τροπάρια που μελοποιεί ο Θάνος Μικρούτσικος είναι η θ’ ωδή από την Προεόρτιο Ακολουθία του Όρθρου του Αγίου Δημητρίου (Κώδικας Καυσοκαλυβίων) και συγκεκριμένα από τον Κανόνα που είναι προς το «Κύματι θαλάσσης», δηλαδή γραμμένος πάνω στην «λογική» και την μετρική του περίφημου Κανόνος του Όρθρου του Μ. Σαββάτου. Ο Μεγαλομάρτυς Δημήτριος ήταν επόμενος τοις ίχνεσι Χριστού, οπότε του πρέπουν τα ανάλογα προς τον Δεσπότη του άσματα. Στα τροπάρια αυτά ο υμνογράφος Συμεών αναφέρεται, προφανώς, στην κατάληψη της Θεσσαλονίκης από τους Βενετούς, επικαλούμενος τον προστάτη της πόλης Άγιο Δημήτριο για απαλλαγή και λύτρωση από την τυραννία και συντριβή των εχθρών.  Στα τροπάρια "Μη ανιώ, ω πατρίς μου" και «Γη με καλύπτει και τάφος» ομιλεί ο ίδιος ο Άγιος Δημήτριος και διαβεβαιώνει την πόλη του, που τον τιμάει, για την τελική νίκη.

Στα άλλα δύο ομιλεί η πόλις της Θεσσαλονίκης, ζητώντας την βοήθεια του Αγίου. Πρόκειται, δηλ., για ένα διάλογο του Αγίου με την πόλη του και ως διάλογο αντιμετωπίζει και την μουσική σύνθεσή του ο Θάνος Μικρούτσικος. 

-        Πέντε δημοτικά τραγούδια, για χορωδία a cappella (1999)

-        Πες το μ΄ ένα παραμύθι, για αφηγητή και ορχήστρα (fl, ob, clar, bsn, 3 horn, tr, tn, perc, strings)
σε κείμενο της Μαρίας Παπαγιάννη (2002)

-        Κιγκλίδωμα ΙΙ, για φωνή και πιάνο, σε ποίηση Γιάννη Ρίτσου (1973-2003)

-        Για να ΄ρθουν, για φωνή και σύνολο μουσικής δωματίου (clar, perc, string quartet, el bass or cb), σε ποίηση Κωνσταντίνου Καβάφη (2004)

-        Κόσμος χωρίς ταξιδιώτες, για αφηγητή και φλάουτο, σε ποίηση Γιώργου Κοζία  (2007)

-        Η γη τσακισμένο καράβι. Για μετζοσοπράνο και πιάνο, σε ποίηση Γιώργου Κοζία και παρεμβολές στίχων του William Blake (μετάφραση Ελένης Βαρίκα & Σπύρου Ηλιόπουλου) (2008)

Λίγα λόγια για το έργο αυτό.

Τον Ιανουάριο του 2009 στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών πραγματοποιήθηκε μια ιδιαίτερη συναυλία με φωνητικά και πιανιστικά έργα του Θάνου Μικρούτσικου. 

Ανάμεσα στα μελοποιημένα που παρουσιάστηκαν, ήταν  και «Η γη τσακισμένο καράβι» (2008) σε ποίηση του Πατρινού Γιώργου Κοζία με παρεμβολές στίχων του Γουίλιαμ Μπλέικ (πρώτη εκτέλεση). Ήταν το τελευταίο έργο της συναυλίας. Ένας κύκλος εννέα τραγουδιών για φωνή και πιάνο, που τραγούδησε η Αγγελική Καθαρίου με τη σπουδαία Νέλλη Σεμιτέκολο στο πιάνο. 

Η μέτζο σοπράνο Αγγελική Καθαρίου έδωσε τον καλύτερό της εαυτό, ανταποκρινόμενη στο αίσθημα, αλλά και την δύσκολη σε πολλά σημεία παρτιτούρα του συνθέτη. Το έργο είχε μια έκδηλη μουσικότητα, κλιμάκωση και κορύφωση που κρατούσε αμείωτη την ένταση και την διαλεκτική μουσικής και ποίησης. Νομίζω ότι ο Γ. Κοζίας ευτύχησε γιατί ο Θάνος Μικρούτσικος ήταν σε κάλλιστη μελοποιητική στιγμή. Το έργο αφιέρωσε ο συνθέτης στην πρόωρα θανούσα συγγραφέα Μελίνα Καρακώστα". 

Αργότερα, το έργο αυτό, όπως κι ένα ακόμα του Γ. Κοζία, "Ένας κόσμος χωρίς ταξιδιώτες" (2007), σε μουσική Θ. Μικρούτσικου πάντα, εκδόθηκαν από τον Γαβριηλίδη ως ένα βιβλίο CD του Μικρούτσικου με τίτλο "Πέντε κείμενα μετά μουσικής" (2013). 

Η Αγγελική Καθαρίου και η Νέλλη Σεμιτέκολο ερμηνεύουν, όπως και στη συναυλία, το "Η γη τσακισμένο καράβι", ενώ στο άλλο έργο η σπουδαία Πολωνέζα Ιβόνα Γκλίνκα παίζει φλάουτο και αφηγητής είναι ο Δημήτρης Παπανικολάου.  

Το βιβλίο περιέχει πέντε κείμενα του Θάνου Μικρούτσικου. Οι τίτλοι τους ενδεικτικοί του θεματικού ενδιαφέροντος αλλά και της ευαισθησίας που αποπνέουν. 

-Συγγνώμη κύριε Ντεμπυσσύ (1992) 

-Γράμμα στην αγαπημένη μου (1999) 

-Πως η "Πρώτη Μάρτη" έγινε "Πρω-Μαρ" ή Τι έπαιζε ο Alpha εκείνο το βράδυ ή Συζητώντας με την γιαγιά μου (2000) 

-Δεν δύναμαι να ανταποκριθώ εις την πρόσκλησή σας διότι έχω να καθαρίσω το κλαρινέτο μου (2005) 

-Μια νύχτα που άλλαξε τις ζωές μας (2011)  

Μετά τα κείμενα του Θ. Μικρούτσικου ακολουθεί το κεφάλαιο "Μετά μουσικής", με πρόλογο του συνθέτη:

"Θέλω να ευχαριστήσω από καρδιάς τον Γιώργο Κοζία για τα εξαιρετικά ποιήματα που μου εμπιστεύτηκε και τα οποία, σε συνδυασμό με τους στίχους του ιδιοφυούς William Blake με ώθησαν να δημιουργήσω το έργο "Η γη τσακισμένο καράβι". Σε αυτό το έργο, όπως και στο έργο "Ένας κόσμος χωρίς ταξιδιώτες", προσπάθησα να προσεγγίσω την ουσία των πραγμάτων δίχως να έχω στο μυαλό μου καμία εκ των προτέρων φόρμα. Ό,τι απαιτούσε το κείμενο, ό,τι απαιτούσουν οι φράσεις, οι λέξεις, τα πρόσωπα, οι εικόνες, τα σύμβολα του ποιητή. Είμαι ευτυχής και για έναν ακόμη λόγο. Ό,τι ήθελα να πω το απέδωσαν με τον καλύτερο τρόπο η Αγγελική Καθαρίου, τραγουδίστρια ανοιχτών οριζόντων και πάντα έτοιμη να αναμετρηθεί με ό,τι είναι ουσιαστικό νέο, η Νέλλη Σεμιτέκολο, που εδώ και σαράντα χρόνια είναι συνεχώς στην πρώτη γραμμή και στην οποία η ελληνική σύγχρονη μουσική οφείλει πολλά, η Ivona Glinka, απίστευτη φλαουτίστρια σε όλα τα επίπεδα, και ο Δημήτρης Παπανικολάου που στο στόμα του οι λέξεις αποκτούν με απόλυτη φυσικότητα το ακριβές βάρος που έχουν".

Μια έκδοση - ταξίδι στην ακριβή μελοποιημένη ποίηση. Με δυο Πατρινούς πρωταγωνιστές!

-    Η Θάλασσα χαμογελάει από πέρα. Για μετζοσοπράνο και κουαρτέτο εγχόρδων σε ποίηση Federico Garcia Lorca(2009)

     Μια εποχή στην κόλαση. Όπερα, σε λιμπρέτο του Ανρί Ρονς, βασισμένο στην ποίηση του Αρθούρου Ρεμπώ (ατελείωτο 1984 - ).